Dym z komina zawiera pył i inne zanieczyszczenia, w tym substancje rakotwórcze. Zanieczyszczenia powietrza mają negatywny wpływ na nasz organizm. Powodują między innymi zaburzenia pracy wątroby, alergie, niedokrwienie serca, choroby płuc, silne bóle głowy. W Polsce z powodu chorób wywołanych zanieczyszczonym powietrzem rocznie umiera 45 tysięcy osób. To ponad siedem razy więcej niż w wyniku biernego palenia.

Ministerstwo Środowiska w ramach walki ze smogiem uruchamia program pod nazwą „Czyste powietrze”. Głównym celem tego programu jest poprawa efektywności energetycznej i zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza z istniejących jednorodzinnych domów mieszkalnych, uniknięcia emisji zanieczyszczeń powietrza z nowo powstałych domów jednorodzinnych oraz obniżenie kosztów eksploatacyjnych w budynku mieszkalnym. Dzięki temu możliwe będzie zmniejszenie ilości zużywanej energii cieplnej oraz nastąpią rzeczywiste oszczędności finansowe w gospodarstwach domowych. Zyska na tym również stan naszego środowiska naturalnego dzięki ograniczeniu emisji pyłów, gazów cieplarnianych i innych substancji.  Chodzi o to, by powietrze było chronione oraz nastąpiła poprawa jego jakości.

Jakość powietrza jest zależna od spalania odpadów, słabej jakości opału oraz używania przestarzałych instalacji piecowych. Dlatego też program „Czyste powietrze” zakłada finansowanie zarówno gruntownej termomodernizacji   jak i wymiany źródeł ciepła.

W dniu 11 września 2018r. odbyła się konferencja prasowa w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska dotycząca realizacji programu „Czyste powietrze”, na której podane zostały jego szczegóły, które zostaną przedstawione poniżej. Będzie on realizowany w latach  2018-2029, przy czym podpisanie umów będzie możliwe do końca  2027r.

Budżet przeznaczony na ten cel to 103 mld zł w formie pożyczki lub dotacji, z czego 63,3 mld zł  to dotacje, natomiast 39,7 mld zł to pożyczki zwrotne.

Na konferencji określono między innymi beneficjentów, którzy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie lub niskooprocentowane pożyczki oraz kwoty miesięcznego dochodu wymagane do określenia intensywności dofinansowania.

Beneficjentami programu mogą być osoby fizyczne posiadające prawo własności lub będące współwłaścicielami budynków i dotyczy to to zarówno budynków już istniejących jak i budowanych od podstaw.

W przypadku już istniejących domów jednorodzinnych program przewiduje finansowanie wymiany źródeł ciepła starej generacji opalanych węglem na węzły cieplne, kotły na paliwo stałe (czyli węgiel lub biomasa), systemy ogrzewania elektrycznego, kotły gazowe kondensacyjne bądź pompy ciepła. Będzie można także skorzystać z dofinansowania na docieplanie budynków jednorodzinnych oraz uzyskać wsparcie przy zastosowaniu odnawialnych źródeł energii tj. kolektorów słonecznych oraz mikroinstalacji fotowoltaicznych. Przewidziane jest także wsparcie na wymianę stolarki okiennej i drzwiowej.

Przy domach budowanych od podstaw beneficjenci skorzystają z dofinansowania zakupu i montażu węzłów cieplnych, kotłów na paliwo stałe, systemów ogrzewania elektrycznego, kotłów gazowych kondensacyjnych czy pomp ciepła.

Ministerstwo Środowiska przewiduje, że w ramach termomodernizacji z programu skorzysta ponad  3 mln domów jednorodzinnych.

Dodatkowo w ramach programu „Czyste powietrze” podjęte zostaną przez rząd działania zachęcające  społeczeństwo do podejmowania działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji. Od 2019 roku wydatki ponoszone przez osoby o dochodach powyżej 1600 zł miesięcznie w zakresie termomodernizacji efektywnej, czyli potwierdzone audytami energetycznymi będą mogły być w 20 % odliczone od dochodu. Ulga będzie rozłożona na 3 lata, ale nie może przekroczyć 53 000 zł. W tym celu określona zostanie specyfikacja kosztów kwalifikowanych ponoszonych przez podatnika, które będą mogły być objęte ulgą. Należy zaznaczyć, iż ulga podatkowa będzie dotyczyła osób, które wcześniej nie korzystały żadnych form pomocy państwa w tym zakresie.

Poniżej przedstawione zostały podstawowe informacje dotyczące programu „Czyste powietrze”:

• okres, w którym mogą być ponoszone koszty kwalifikowane: od 01.01.2018r. do 30.06.2029r.,
• maksymalne koszty kwalifikowane, od których jest liczona wysokość dotacji – 53 tys. zł,
• minimalna wartość kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia – 7 tys. zł,
• oprocentowanie zmienne pożyczki – nie więcej niż WIBOR 3M + 70 punktów bazowych, ale nie mniej niż 2% rocznie,
• planowany okres spłaty pożyczki: do 15 lat,
• możliwa karencja (zwłoka) w spłacie: nie dłużej niż do zakończenia realizacji przedsięwzięcia,
• okres realizacji przedsięwzięcia: do 24 miesięcy od daty zawarcia umowy o dofinansowanie, lecz nie później niż do 30.06.2029r.,
• dofinansowaniu podlegają przedsięwzięcia rozpoczęte nie wcześniej niż 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie,
• przedsięwzięcie nie może zostać zakończone przed dniem złożenia wniosku o dofinansowanie, data zakończenia realizacji będzie potwierdzona w protokole końcowym,
• przedsięwzięcie nie może być realizowane w budynkach wykorzystywanych sezonowo (np. domki letniskowe),
• nowo montowane kotły na paliwo stałe (biomasę/węgiel) muszą spełniać wymogi rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1189 (ekoprojekt – wymogi od 01.01.2020r.),
• kotły na paliwa gazowe i olej opałowy do celów grzewczych muszą spełniać wymogi klasy efektywności energetycznej minimum A,
• pompy ciepła do celów grzewczych muszą spełniać wymogi klasy efektywności energetycznej minimum A+,
• program przewidziany jest na 12 lat, z 10-letnim naborem wniosków, który rozpocznie się już w połowie września.

        Program "Czyste powietrze" - wysokość dotacji w zależności od progu dochodowego

*od 2019 roku dotacja zawierająca ulgę podatkową

• Intensywność dofinansowania dotacyjnego jest określona na podstawie średniego miesięcznego dochodu na osobę w gospodarstwie domowym wnioskodawcy liczonego zgodnie z metodyką opisaną w instrukcji do wypełnienia wniosku o dofinansowanie ( w oparciu o  zasady Programu Rodzina 500 plus).

Źródło: www.mos.gov.pl

W związku zakończeniem prac nad programem priorytetowym, resort środowiska przygotował cykl spotkań mających charakter edukacyjny i informacyjny, składający się z trzech bloków tematycznych. Pierwszy mówi o edukacji ekologicznej, rozwija definicje zanieczyszczeń powietrza, wysokiej i niskiej emisji spalin oraz smogu, mówi o skutkach wpływu zanieczyszczonego powietrza na nasze zdrowie. Cześć druga informuje o możliwości uzyskania dofinansowania z programu priorytetowego „Czyste Powietrze”. W trzeciej dowiemy się jak prawidłowo ubiegać się  o dofinansowanie na termomodernizację domu.

Nabór wniosków w ramach programu „Czyste powietrze” prowadzony będzie w trybie ciągłym, czyli wnioski oceniane będą na bieżąco. Ich przyjmowaniem oraz rozpatrywaniem zajmą się  właściwe terytorialnie Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW). Terminy składania i rozpatrywania wniosków oraz sposób ich wypełniania  (elektronicznie lub papierowo), będą zamieszczone na stronach internetowych właściwych WFOŚiGW.