Nienaturalne zjawisko atmosferyczne polegające na współwystępowaniu zanieczyszczenia powietrza wskutek działalności człowieka oraz niekorzystnych zjawisk naturalnych, tj. znacznego zamglenia i bezwietrznej pogody, zwane smogiem, jest widocznym efektem niskiej emisji. W Polsce problemem jest smog typu londyńskiego, który występuje głównie zimą i składa się z tlenków siarki, węgla, węglowodorów aromatycznych oraz metali ciężkich. Jednak najbardziej niebezpieczne dla człowieka są benzo(a)piren i pyły zawieszone PM2,5 i PM10. Norma stężenia PM10 nie powinna przekraczać 50 mikrogramów na metr sześcienny (µg/m³ ), a dla PM2,5 to 25 µg/m^3_. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) poziom pyłów z punktu widzenia zdrowia człowieka nie powinien przekraczać 20 µg/m³.

Jakość powietrza jest stale monitorowana. Polski Alarm Smogowy po przeanalizowaniu danych zebranych ze wszystkich stacji pomiarowych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska za 2016 rok przedstawił zestawienie najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce z uwzględnieniem zanieczyszczeń PM10 i rakotwórczego benzo(a)pirenu. Dane dotyczą miast gdzie znajdowała się stacja pomiarowa ale zrozumiałym jest, że podobny stan powietrza może istnieć także w miejscach o podobnym profilu ogrzewania i podobnym typie zabudowy. Na niechlubnej liście znalazły się także miasta z uważanego dotąd za czyste regionu Pomorza.

Pył PM10 – najwięcej w małych miastach

Większość najbardziej zanieczyszczonych miast znajduje się na terenie Śląska, Małopolski i woj. łódzkiego.

Miasta o najwyższym stężeniu średniorocznym pyłu PM10 - powyżej normy 40 µg/m³

Miasta o najniższym stężeniu średniorocznym pyłu PM10 (poza stacjami pozamiejskimi)

1. Gdynia - 15.4 µg/m³
2. Sopot – 16.7 µg/m³
3. Szklarska Poręba - 18.3 µg/m³
4. Słupsk - 19.2 µg/m³
5. Suwałki - 19.2 µg/m³
6. Białystok - 19.8 µg/m³
7. Ożarów - 19.9 µg/m³
8. Tczew - 20.0 µg/m³
9. Gdynia - 20.7 µg/m³
10. Szczecin - 22.2 µg/m³

Miasta o najwyższej liczbie dni ze stężeniem PM10 większym niż 50 µg/m³

Liczba dni, w których nie powinna zostać przekroczona normy jakości powietrza (średnioodobowo – 50 µg/m³ ) nie może być w Polsce wyższa niż 35 ale ta liczba jest przekraczana w bardzo wielu polskich miastach.

Miastami o najniższej liczbie dni ze stężeniem PM10 większym niż 50 µg/m³ są:

1. Białystok - 2 dni
2. Sopot, Suwałki - 3 dni
3. Gdynia - 5 dni
4. Słupsk - 6 dni
5. Gdańsk - 9 dni
6. Piwniczna - 10 dni
7. Olsztyn - 11 dni
8. Mrągowo, Szczecin - 13 dni
    

Rakotwórczy benzo(a)piren

Benzo(a)piren (BAP) jest jednym z najbardziej toksycznych składników smogu i potrafi przenikać do układu oddechowego i krwiobiegu, zwiększając wystąpienie groźnych chorób.

Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) już w 1987 r. zaliczyła benzopireny do najważniejszych substancji o działaniu kancerogennym dla człowieka. Źródłem benzopirenów jest proces niecałkowitego spalania węglowodorów. 87 proc. tych związków w polskim powietrzu (według szacunków Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami) pochodzi z domowych pieców i kotłów węglowych, w szczególności tych przestarzałych, bądź wadliwych, niespełniających podstawowych standardów emisyjnych.

Obowiązująca norma to średnioroczne stężenie - 1 ng/m3 jednak rekordowe miasta w Polsce przekraczają poziom tego rakotwórczego związku prawie 18-krotnie.

Miasta o najwyższym stężeniu średniorocznym BAP (norma – 1 ng/m3)

Miasta o najniższym tężeniu średniorocznym BAP (poza stacjami pozamiejskimi)

(norma – 1 ng/m3)

1. Suwałki – 1.1 ng/m3
   2. Białystok – 1.1 ng/m3
   3. Olsztyn – 1.3 ng/m3
   4. Koszalin – 1.5 ng/m3
   5. Płock – 1.6 ng/m3
   6. Warszawa – 1.7 ng/m3
   7. Lublin – 1.8 ng/m3
   8. Wągrowiec – 1.8 ng/m3
   9. Elbląg – 1.8 ng/m3
   10. Piła - 2.1 ng/m3

    źródło: www.polskialarmsmogowy.pl