Prawdopodobnie żadne warzywo nie jest tak popularne jak pomidor. A trafił do Polski dopiero w czasie I wojny światowej (1914/1915 r.) wraz z wojskami z Kaukazu.

Globalizacja rynku spożywczego i ogrom sieci handlowych doprowadziły do tego, że owoce pomidora można kupić przez cały rok, szczególnie z upraw szklarniowych. Często jednak kupujący narzekają na brak smaku i aromatu pomidora.

W optymalnych warunkach stworzonych w szklarni, rośliny kwitną obficie i owocują, czego wynikiem jest wysoki plon. Lecz dobre warunki uprawy nie mobilizują roślin do intensywnego gromadzenia substancji zapasowych: cukrów, białek, kwasów organicznych. Pomidor, który rośnie w mniej luksusowych warunkach – na polu lub na grządce ogrodowej – gromadzi więcej substancji na zapas. To właśnie one nadają lepsze walory smakowe i zapachowe. Poza tym, pomidor z uprawy polowej ma wyższą zawartość witaminy C i prowitaminy A.  Z tego względu też ogrodnicy i działkowcy nie potrafią zrezygnować z uprawy własnego pomidora nawet wtedy, gdy poprzednie lata okazywały się walką z atakami groźnej choroby – zarazy ziemniacznej. Pachnące pomidory, dojrzałe na słońcu to przyjemność i nagroda właśnie dla tych, którzy decydują się na ich uprawę.

Pomidor jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych w uprawie i spożyciu warzyw. Jego owoce są spożywane w stanie surowym i w postaci przetworów. W przemyśle przetwórczym wykorzystuje się pomidora uprawianego w polu. Ogrodnicy i działkowcy oprócz spożywania na surowo, przetwarzają nadwyżki swoich plonów również na przetwory.

PRODUKCJA ROZSADY

Podstawowym warunkiem powodzenia uprawy pomidora jest mocna i krępa rozsada. Prawidłowo wyprodukowana powinna mieć:

- krótką i mocną łodygę, liście (6-8 szt.) gęsto ułożone, o krótkich ogonkach

- system korzeniowy dobrze rozwinięty

Aby taką rozsadę uzyskać należy zapewnić jej dobre podłoże i dużo światła. Inaczej rośliny będą niedożywione, zbyt wysokie (tzw. wyciągnięte) i delikatne. Rozsada wtedy gorzej się przyjmuje a w następstwie wyda niższy plon.

Jeśli nie uda się wyprodukować krępej rozsady, można posadzić rośliny głębiej. Wtedy rośliny będą bardziej stabilne dzięki nowym i liczniejszym korzeniom.

Produkcja rozsady pomidora trwa ok. 50-60 dni.

Sposoby produkcji rozsady:

RWANA - zalecana do nasadzeń późniejszych. Produkowana jest z pikowanych siewek bezpośrednio do gruntu tunelu ogrzewanego. Produkcja w gruncie tunelu jest tańsza lecz stosunkowo trudna - kiedy termin sadzenia w polu ulega przesunięciu, rozsada taka przerasta i jest trudna do sadzenia.

Jak wyprodukować ?

W końcu marca wysiewa się nasiona do skrzynek wypełnionych substratem torfowym. Do obsiania skrzynki o wymiarach 30 – 40 cm potrzeba 2 g nasion. To ilość potrzebna do uprawy na powierzchni 100 m². Skrzynki umieszcza się w szklarni lub tunelu foliowym, zapewniając do wschodów temperaturę 20-25^oC, po wschodach – obniża się w dzień  do 18- 20^oC  w nocy ok.14-16^oC .

Siewki pikuje się do gruntu w tunelu, gdy zaczynają się pojawiać pierwsze liście (po ok. 14 dniach od wysiewu), w rozstawie 8 x 8 cm (150 szt./m²) lub 8 x 10 cm (125 szt./m²). Rośliny produkowane w gruncie tunelu należy odchwaszczać i z  umiarem podlewać w godzinach przedpołudniowych. Unikać częstego podlewania małymi dawkami wody. Stymuluje to nadmierny wzrost części nadziemnej a słaby rozwój korzeni.

Wcześniej gleba pod rozsadnik w tunelu powinna być odkażona termicznie (parą wodną o temp. 90°C przez 20-30 minut) lub chemicznie. Zalecany nawóz - dobrze rozłożony obornik lub kompost w dawce około 30 kg/10 m². Dodatkowo, jako uzupełnienie - nawóz wieloskładnikowy, np. Azofoska w ilości 0,5 kg/10 m² _. Chwasty okresie produkcji rozsady usuwa ręcznie.

DONICZKOWANA - zalecana do wczesnych terminów sadzenia (pod okryciami). Wielką popularnością cieszą się palety wielodoniczkowe, dzięki możliwości łatwego przenoszenia i transportu rozsady a także przetrzymania gotowych do sadzenia roślin przez kilka -kilkanaście dni. Obecnie do produkcji rozsady pomidora wykorzystuje się tace

- o dużej objętości doniczek – 90 cm³   pomidor wysoki i samokończący wczesny

- o mniejszej objętości doniczek – 53 cm³ samokończący wysadzanych później

Podłoże do napełniania palet powinno być świeże: ziemia kompostowa lub podłoże torfowo-kompostowe,  lekkie, o dobrej strukturze, dobrze chłonące wodę i wolne od czynników chorobotwórczych, szkodników i nasion chwastów. Wskazany jest dodatek materiałów porowatych, np. perlit, kompost z kory, wermikulit. Odczyn w zakresie pH 6,0-6,5, a zawartość składników na poziomie 100-200 mg azotu (N), 80-150 mg fosforu (P), 200-300 mg potasu (K) i 60-120 mg magnezu (Mg) oraz mikroelementy (żelazo, miedź, mangan, molibden, bor i cynk.

Samodzielne przygotowanie podłoża nie jest łatwe. Dobrze użyć podłoża wyprodukowanego przez  specjalistyczne firmy. W przypadku wytworzonych osobiście, należy glebę przesiać i odkazić. Nasiona warto zaprawić w mączce bazaltowej.

Jak wyprodukować ?

Wysiewa się nasiona pojedynczo do każdej doniczki w tacy i przysypuje przesianym podłożem lub piaskiem. Tace ustawia się na podkładkach izolujących je od podłoża (stoły, drewniane palety). Przepływ powietrza pod tacą ogranicza wyrastanie korzeni na zewnątrz doniczki a to ułatwia wyjmowanie rozsady i zapobiega się przenoszeniu chorób odglebowych.

Rozsadę należy systematycznie podlewać, aby nie dopuścić do przesuszenia podłoża i więdnięcia roślin, szczególnie przy tacach o małej objętości doniczek.

Rozsada pomidora produkowana w tacach wielokomórkowych musi być dokarmiana. Dokarmianie rozpoczyna się od fazy 1-2 liści (w tacach o większych doniczkach można rozpocząć dokarmiać kilka dni później). Stosuje się nawożenie 2-3 razy przez podlewanie lub opryskiwanie roztworami nawozów wieloskładnikowych, w stężeniach zalecanych przez producenta dla młodych rozsad. Można zastosować przefermentowaną gnojówkę z dodatkiem mączki fosforytowej, rozcieńczoną w stosunku 1:8 lub 1:10.

Niezależnie od sposobu wyprodukowania, rozsada przed sadzeniem wymaga hartowania poprzez stopniowe obniżanie temperatury, intensywne wietrzenie i ograniczenie podlewania.

Samodzielne wyhodowanie pomidorów od nasion aż do zbioru owoców jest powodem do dumy. Taka rozsada wymaga poświęcenia większej ilości czasu i  organizacji. Przy prawidłowej uprawie, rośliny odwdzięczą się smacznymi owocami. Dodatkowo można wcześniej wybrać preferowaną odmianę, zakupić kwalifikowane nasiona a sposób całej uprawy roślin dostosować do tej konkretnej odmiany. W przeciwnym przypadku – zakupując rozsadę – nigdy nie ma całkowitej pewności!

Źródło: Metodyka Integrowanej Ochrony Pomidora w Uprawie Polowej InHort 2016

               Metodyka Integrowanej Produkcji Pomidorów Gruntowych PIORIN 2020

              Uprawa warzyw – Szczecin 1993 -  Eugeniusz Kołota , Marian Orłowski

              Zdjęcia są z Pixabay