Czosnek jary należy sadzić jak najwcześniej wiosną (najlepiej w marcu), gdy tylko warunki pozwolą na przystąpienie do prac polowych. Doświadczenia wykazały, że z wcześniejszego terminu sadzenia ząbków uzyskuje się wyższy plon.

Czosnek jary nie wytwarza pędów kwiatostanowych. Odmiany jare: Jarus, Hortus, Jankiel i Cyryl. Obecnie w krajowym rejestrze odmian (2021r.) widnieją pierwsze trzy z wymienionych.

Odmiany krajowe, które cechują się lepszym smakiem i aromatem oraz są przystosowane do polskich warunków klimatycznych. Materiał powinien pochodzić z plantacji kwalifikowanych, co gwarantuje wysoką zdrowotność sadzenia wiosennego. Do sadzenia należy wybierać duże główki i ząbki, powinny być one zdrowe, nieuszkodzone i o wyglądzie typowym dla danej odmiany.

Jarus jedyna odmiana jara charakteryzująca się zróżnicowana wielkością ząbków w obrębie główki, polecana do bezpośredniego spożycia (może być przechowywana do 12 miesięcy), przydatna do przemysłu przetwórczego i farmaceutycznego. Masa główki 20-40 g, średnica ok. 4 cm, liczba ząbków 8-12 szt, barwa główek: biało-kremowa, barwa ząbków kremowo-beżowa, norma sadzenia 0,5 t/ha.

Czosnek odmiana Jarus fot. www.czosnekpolski.com.pl

Hortus średnio wczesna odmiana jara do zaopatrzenia rynku warzyw świeżych i przetwórstwa. Średniej wielkości trwałe główki (30–45 g) okryte są białą łuską. Znajduje się w nich ok. 12 ząbków o białoróżowej łusce.

Jankiel średnio wczesna odmiana jara przeznaczona do użytku od jesieni do wiosny. Nadaje się do zaopatrzenia rynku warzyw świeżych oraz przetwórstwa. Główki średniej wielkości do dużych, są owalne z lekko wklęsłą piętką; dobrze się przechowują. Łuska okrywająca: biała do szarej, cienka do średnio grubej. Liczba ząbków w główce, podobnie jak ich wielkość, jest średnia do dużej, ułożenie ząbków okółkowe, ścisłe. Łuska okrywająca jest jasna, różowo-beżowa, miąższ biały do jasnokremowego. Rośliny o pokroju wzniesionym tworzą długie, średnio szerokie liście zielone do ciemnozielonych ze średnim nalotem woskowym.

                                                         Czosnek odmiana Jankiel; fot. Gospodarstwo Rolno-Ogrodnicze „Łukasz Knafel”

Cyryl średnio wczesna odmiana czosnku. Jedna główka zawiera do 20 luźno rozmieszczonych ząbków o kremowej barwie, do których mocno przylegają perłowe łuski. Czosnek ten świetnie nadaje się do długiego przechowywania.

Główki czosnku jarego okryte są białokremową łuską oraz nadają się do długotrwałego przechowywania. Ogólnie średnia masa główki czosnku jarego jest mniejsza od masy główki czosnku ozimego.

Wymaga słonecznego stanowiska i ciepłych gleb, przepuszczalnych, bogatych w próchnicę. W uprawie czosnku bardzo ważne jest prawidłowe zmianowanie. Nie uprawia się go na tym samym polu częściej niż co 4 lata, tak samo po innych warzywach cebulowych. Gleba musi być dobrze uprawiona, wyrównana, wolna od kamieni. W Polsce popularna jest pasowo-rzędowa uprawa czosnku "na płasko". Najczęściej rozstawa rzędów wynosi 30–40 cm, w rzędzie ząbki czosnku jarego sadzi się co 6 cm, na głębokość 3-5 cm. Wskazane jest ściółkowanie słomą odmian jarych po sadzeniu. Ściółka chroni rośliny przed przymrozkami, dodatkowo zabezpiecza glebę przed utratą wody, zaskorupieniem się i rozwojem chwastów.

Czosnek należy do warzyw o średnich wymaganiach pokarmowych oraz dużych wymaganiach wodnych.

Bardzo ważne jest ustalenie właściwego terminu zbioru. Ma on decydujący wpływ na jakość plonu i przydatność czosnku do przechowywania. Zbiór czosnku jarego przeprowadza się, gdy ponad 50 % roślin załamie szczypior, w sierpniu. Główki po wykopaniu powinny być okryte 3–5 łuskami. Przy opóźnieniu zbioru następuje pękanie łusek i otwieranie się główek, a tym samym obniżenie plonu handlowego. Po zbiorze czosnek należy jak najszybciej dosuszyć, obciąć korzenie i skrócić łodygi, pozostawiając 2–3 cm odcinek nad główkami. Jeżeli czosnek przeznaczony jest do sprzedaży pęczkowej, szczypior należy pozostawić odpowiednio dłuższy.

Uprawa czosnku "na płask" - fot. Karina Krasoń

Źródło:

9/2017 Hasło Ogrodnicze, www. coboru.gov.pl, www. czosnekpolski.com.pl