Czym jest hipokalcemia krów? Najprościej możemy ją określić że charakteryzuje się znacznym spadkiem poziomu wapnia we krwi. Najczęściej hipokalcemia jest wynikiem błędów w żywieniu mineralnym, zwłaszcza w okresie zasuszenia i na początku laktacji. W praktyce zootechnicznej, jest jedną z najkosztowniejszych chorób metabolicznych krów mlecznych i dotyka w największym stopniu krowy wysokowydajne.

Choroba ta obniża odporność, pogarsza wskaźniki płodności, zwiększa ryzyko przemieszczania i skrętu trawieńca. Opóźnia iwolucje macicy i obniża kurczliwość zwieraczy strzykowych, natomiast w ostrej formie wywołuje porażenia poporodowe. Zagrożenie hipokalcemią występuje najczęściej w pierwszej dobie po wycieleniu. Wypas krów na pastwiskach skutkuje bardziej alkaliczną krwią, co stwarza niekorzystne warunki dla dostępności wapnia w ciele i zwiększa występowanie gorączki mlecznej. Z kolei skarmianie sianem i ograniczenie dostępu do paszy zielonej wywołuje kwasicę, która sprzyja mobilizacji wapnia z kości

Bardziej narażone na ubytek wapna z kości są krowy otłuszczone. Najniższy poziom wapnia jest notowany w pierwszej dobie po porodzie. Hipokalcemia w znacznym stopniu obniża odporność krów oraz umożliwia wnikanie patogenów do organizmów. Obniżenie poziomu wapnia we krwi ogranicza pobranie suchej masy przez krowy. Jak każda choroba występuje w dwóch postaciach klinicznej i subklinicznej czyli widocznej i niewidocznej

-Postać kliniczna hipokalcemii może wywoływać porażenie poporodowe, które występuje u krów od 5-10% po kilku godzinach lub dniach po porodzie.

Charakterystyczne objawy to:

• -drżenie mięśni i zanik przeżuwania,
• -chwiejny chód,
• -senność, ociężałość oraz utrata apetytu,
• -krowy kładą się na boku i wyginają szyję w kształcie przypominającym literę S,
• -u krów następuje wstrzymanie produkcji mleka i oddawanie kału i moczu "pod siebie".

Choroba najczęściej dotyczy starszych krów, u których zdolność mobilizacji rezerw wapnia jest mniejsza niż u pierwiastek. Za uwalnianie wapnia z kości odpowiada parathormon, który produkowany jest przez przytarczyce. Najważniejszymi przyczynami hipokalcemii są: nadmiar potasu przy niedobrze magnezu oraz wysokie pH krwi na 3 tygodnie przed wycieleniem. W praktyce oborowej sprawdzonym i najskuteczniejszym sposobem walki z hipokalcemią jest używanie siarczanu magnezu. Stężenie rozpuszczalnego magnezu w żwaczu zależy od koncentracji tego pierwiastka w dawce pokarmowej. Wchłanianie magnezu maleje wraz ze wzrostem pH żwacza oraz zawartością potasu w dawce.
Jeżeli poziom siarczanu magnezu jest zbyt niski, należy wprowadzić sole anionowe (gorzkie), w składzie których oprócz siarczanu magnezu jest chlorek wapnia. Wówczas równowaga anionowo-kationowa jest prawidłowa.

Praktyczna profilaktyka mastitis. Wymię jest najbardziej narażone na zakażenie patogenami i wystąpienie mastitis zaraz po doju, ponieważ przewód strzykowy jest otwarty, a wewnątrz wymienia panuje nieznaczne podciśnienie. Jednym z najważniejszych elementów profilaktyki mastitis jest dezynfekcja poudojowa strzyków, która powinna być wykonana natychmiast po zdjęciu kubków udojowych.

O skuteczności zabiegu - poudojowej dezynfekcji strzyków w dużym stopniu decyduje czas kontaktu skóry strzyka na działanie środka. Środek dezynfekcyjny powinien być w kontakcie ze skórą przez minimalny okres od15-30 sekund lub do czasu zamknięcia się kanału strzykowego. W ten sposób uniemożliwiamy wnikanie bakterii przez kanał strzykowy do wymienia. Ilość użytego środka dezynfekcyjnego, który bezpośrednio pozostaje w kanale strzykowym wynosi zaledwie 0,1-0,15 mI. Przed kolejnym dojem wymię musimy dokładnie umyć i osuszyć. W ten sposób usuwamy ze skóry strzyka nieczystości oraz resztki środka dezynfekującego. Nie wolno zapomnieć nam by pierwsze 3 strugi mleka zdoić na przedzdajacz (nigdy na ściółkę), eliminując środek dezynfekcyjny pozostający w strzyku. Czynność ta jest nieodzowna ponieważ jednocześnie oceniamy i sprawdzamy wzrokowo jakość mleka, która jest wektorem zdrowotności wymienia. Po wykonaniu prawidłowego zabiegu przedzdajania zanika ryzyko przedostania się do mleka pozostałości aktywnych związków przeciwbakteryjnych, które są wykrywane jako substancje hamujące.

Na wysuszenie i nadmierne rogowacenie naskórka strzyków wpływać mogą również sezonowe warunki pogodowe, przyczyniając się do powstania hiperkeratozy zewnętrznego ujścia kanału strzykowego. W praktyce oborowej możemy stwierdzić że u krów z klinicznymi postaciami mastitis występuje większy stopień zrogowacenia końca strzyków, niż u krów zdrowych. Ma to miejsce szczególnie wtedy, gdy stany zapalne występują pomiędzy drugim a piątym miesiącem laktacji. Występowanie przewlekłego pustodoju przyczynia się do powstania rozległych uszkodzeń mięśnia zwieracza kanału strzykowego, powodując mimowolny wyciek mleka. Krowy, których strzyki, ociekają mlekiem pomiędzy dojami zwykle narażone są na zakażenia gruczołów przez wszech obecne bakterie E. coli oraz wystąpienie klinicznych postaci mastitis.

Praktyczna metoda ograniczenia rozprzestrzeniania gronkowca. Gronkowiec złocisty to najczęściej występujący przedstawiciel bakterii zakaźnych, który przenosi się z krowy na krowę podczas doju. Niestety z praktyki oborowej widzimy że wektorem rozprzestrzeniania jest czynnik ludzki, czyli obsługa doju. Gronkowiec odpowiada za wzrost ilości komórek somatycznych w mleku zbiorczym oraz za kliniczne zapalenie wymion o umiarkowanej intensywności. Infekcje gronkowcowe, jeżeli nie zostaną wyleczone od razu, to mogą trwać wiele lat, pogarszając znacząco jakość produkowanego mleka. Gronkowce mają bowiem zdolność tworzenia biofilmu, który nie pozwala komórkom somatycznym czy antybiotykom na unieszkodliwienie bakterii. Aby zapobiec rozprzestrzenianiu się bakterii w stadzie, należy zadbać o odporność krów, higienę doju, oczywiście sprawność i czystość sprzętu udojowego. W walce z zapaleniami wywołany-
mi przez gronkowca duże znaczenie ma szczepienie ochronne, dzięki któremu chore krowy” wysiewają” mniej komórek bakteryjnych do mleka, przez co zmniejsza się ilość krów ulegających infekcji. Krowy szczepione przeciwko gronkowcowi złocistemu nie wytwarzają dookoła kolonii bakterii biofilmu, przez co takie sztuki łatwiej się leczą i nie powstają u nich długotrwałe infekcje.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na wektorowość przenoszenia, bowiem jedna krowa zakażona gronkowcem może zakazić nawet 8 kolejnych sztuk i dlatego samo szczepienie nie jest w stanie skutecznie zapobiec całkowitemu rozprzestrzenianiu się bakterii. Z tego, też względu, ogromne znaczenie ma higiena podczas doju. Gronkowce mają zdolność przytwierdzania się do skóry dłoni dojarzy, dlatego też zakładanie do doju lateksowych lub nitrylowych rękawiczek jest bardzo prostym sposobem na ograniczenie rozprzestrzeniania się zakaźnych bakterii między krowami. Gładka powierzchnia rękawiczek pozwala na wyeliminowanie bakterii i brudu z pęknięć, szczelin i paznokci na dłoniach. Wybierając zatem rękawiczki do doju należy upewnić się, że doskonale pasują one do dłoni i gładko przylegają. Trzeba pamiętać, że rękawiczki należy regularnie dezynfekować podczas doju. Po skończonym doju rękawiczki jednorazowe należy wyrzucić, gdyż ponowne ich użycie sprawia, że zwiększają ryzyko zakażenia wymion.

Praktyczne zalecenia oborowe potwierdzają, że na użytych do doju rękawiczkach jest o 75% mniej bakterii niż na gołych rękach. Noszenie rękawiczek zmniejsza również o 50% rozprzestrzenianie się bakterii zakaźnych i środowiskowych. Popularną i skuteczną praktyką ograniczania rozprzestrzeniania się gronkowca w stadzie jest izolowanie chorych krów. W tradycyjnych uwięziówkach takie działanie nie stanowi większego problemu, gdyż krowy zakażone bakteriami zakaźnymi ustawiane są zwykle na końcu obory i dojone jako ostatnie. W oborach wolnostanowiskowych trzeba wydzielić odrębną grupę krów z takimi zapaleniami.