Jednym z najgroźniejszych szkodników zbóż niezmiennie od lat jest skrzypionka. Jej larwy mogą zredukować powierzchnię asymilacyjną liści zbóż nawet o 80%, powodując przy tym stratę plonu głównego przekraczającą 40%. Tak poważne uszkodzenia górnych liści będących jednym z podstawowych elementów morfologicznych uczestniczących w wypełnianiu ziarniaków bardzo silnie oddziałuje na plon. Zwalczanie tego groźnego agrofaga wymaga zastosowania odpowiedniej ochrony chemicznej i niechemicznej, opartej na prawidłowej agrotechnice. W Polsce występują dwa typy tego szkodniki: skrzypionka zbożowa (Oulema melanopa) i skrzypionka błękitek (Oulema cyanella).Ma to związek z ogromnym wysyceniem płodozmianów roślinami zbożowymi, które, są niejednokrotnie uprawiane po sobie przez kilka lat. Z obserwacji Instytutu Ochrony Roślin wynika, że wysyp tych szkodników dotyczy całej Polski.

   Zdj.1 Skrzypionek zbożowy                             Zdj.2 Skrzypionek błękitek

Larwy skrzypionek rosną do długości 5-6 mm. Pokrywy skrzydeł są barwy zielono-niebieskiej z metalicznym połyskiem. Przedplecze i nogi mają pomarańczowe, a stopy czarne. Przepoczwarczanie następuje w glebie.
Chrząszcze skrzypionki błękitek są nieco mniejsze. Osiągają długość 4-5 mm. Pokrywy skrzydeł są koloru granatowego, natomiast przedplecze i całe nogi – czarne. W odróżnieniu od poprzedniego gatunku przepoczwarczają się nad ziemią w piankowatych kokonach na różnych częściach roślin.
Chrząszcze obu gatunków zimują na miedzach, śródpolnych kępach krzewów czy brzegach lasów. W okresie od 20 kwietnia gdy średnia temperatura przez 2-3 dni przekracza 9oC opuszczają miejsce zimowania i rozpoczynają żerowanie na liściach zbóż i traw. Na początku maja zaczynają kopulować a od połowy tego miesiąca do połowy czerwca samice składają jaja pojedynczo lub złożami po 2-3 sztuki na młodych liściach zbóż. Larwy wylęgają się w drugiej i trzeciej dekadzie czerwca. Młode larwy są koloru brunatno-żółtego przypominają ślimaczki w kształcie czarnej kuleczki. Są silnie łukowate, osiągają długość do 5 mm. Całe ciało pokryte jest lepkim śluzem i kałem. Odchody, które wydzielane są przez odbyt w górnej części odwłoka spełniają rolę ochronną przed wysuszeniem a także przed innymi drapieżnikami. Odżywiają się miękiszem zdrapując go wzdłuż nerwów liści. Żerując nie przegryzają liścia lecz uszkadzają nerw i tkankę miękiszową liścia. Poruszając się po liściach pozostawiają po sobie śluzowatą wydzielinę.
Profilaktyka i ochrona zbóż przed skrzypionkami
Podstawę ochrony profilaktycznej przed skrzypionkami stanowi płodozmian, jako podstawowy element obniżania ich liczebności. Ponadto, wymagane są prawidłowe i dokładne zabiegi agrotechniczne niszczące larwy i poczwarki. Niezbędny jest też zrównoważony program nawożenia plantacji roślin zbożowych, co pozytywnie wpływa na wzmocnienie zdrowotności roślin.
Skrzypionki możemy zwalczyć jedynie poprzez opryskiwanie insektycydami nalistnymi. Opryski wykonujemy w momencie, gdy próg ekonomicznej szkodliwości został przekroczony- dla: pszenicy ozimej, pszenżyta ozimego, jęczmienia ozimego, żyta ozimego – 1-1,5 larwy na 1 źdźbło, a dla pszenicy jarej, pszenżyta jarego, jęczmienia jarego, owsa – 0,5 larwy na 1 źdźbło.

 Termin wykonania zabiegu to masowy wysyp larw. Preparaty stosowane do eliminowania skrzypionek:

• Danadim Progress® 400 EC
• Ammo Super 100 EW,
• Bulldock 025 EC,
• Fastac Active 050 ME,
• Fury 100 EW,
• Karate Zeon 050 CS,
• Minuet 100 EW,
• Rage 100 EW,
• Rapid 060 CS,
• Sumi–Alpha 050 EC,
• Titan 100 EW

Źródło: www.farmer.pl- portal rolniczy