Od 14 grudnia 2019 r. w odniesieniu do produkcji i obrotu materiałem roślinnym będą obowiązywały nowe przepisy Unii Europejskiej (UE) w zakresie zdrowia roślin, tj. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 2016/203

Jakie rośliny będą objęte nowymi przepisami prawa?

Nowe przepisy będą dotyczyły wszystkich tzw. „roślin przeznaczonych do sadzenia” tj. roślin, które są przeznaczone do sadzenia lub przesadzenia lub pozostają posadzone i obejmą w szczególności:

• •drzewa i krzewy, krzewinki, sadzonki, materiał szkółkarski, rośliny w doniczkach lub pojemnikach (np. byliny, rośliny przeznaczone do pomieszczeń),
• •bulwy, bulwocebule, cebule, kłącza, korzenie, podkładki, stolony, rozłogi, sadzeniaki ziemniaka, pąki, okulanty, sadzonki, zrazy, szczepy,
• •nasiona określonych gatunków lub rodzajów.

Kto podlega obowiązkowi rejestracji?

Rejestracji w urzędowym rejestrze podmiotów profesjonalnych będą podlegali m.in. producenci, eksporterzy, importerzy, podmioty przemieszczające określony materiał roślinny na obszarze UE. Podmioty wpisane do dotychczasowego rejestru przedsiębiorców, prowadzonego przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN), będą automatycznie przeniesione do nowego urzędowego rejestru podmiotów profesjonalnych. Podmioty te do 14 marca 2020 r. będą musiały zaktualizować swoje dane.

WAŻNE! Ze względu na zwiększony zakres roślin objętych nowymi przepisami prawa rejestracji będą podlegać także podmioty, które dotychczas takiej rejestracji nie podlegały.

Do rejestru PIORiN wpisywane są podmioty profesjonalne:

 wprowadzające (importujące) do UE rośliny (…), wymagające ŚF

 przemieszczające w UE rośliny(...)dla których wymagany jest paszport roślin

 upoważnione do wydawania paszportów roślin

 wnioskujące o wydanie świadectw fitosanitarnych (eksportujące poza UE)

 upoważnione do stosowania oznaczeń ISPM 15 dla drewnianego materiału opakowaniowego(DMO)

 przekazujące wymagane informacje dla podróżnych oraz przy sprzedaży internetowej prowadzące działalność dot. określonych roślin na obszarach wyznaczonych w związku z wystąpieniem agrofaga kwarantannowego dla UE

Zwolnienie z rejestracji podmiotu profesjonalnego dostarczającego wyłącznie i bezpośrednio użytkownikom ostatecznym:

 małe ilości roślin (…) w sposób inny niż w ramach sprzedaży na odległość (np.Internet, zamówienia przez telefon)

 małe ilości nasion, innych niż nasiona objęte wymogiem ŚF w imporcie do UE

Użytkownik ostateczny – każda osoba działająca w celach niemieszczących się w ramach działalności handlowej, gospodarczej lub zawodowej tej osoby, która nabywa rośliny lub produkty roślinne na własny użytek

Paszporty roślin

„Rośliny przeznaczone do sadzenia” przy przemieszczaniu na obszarze całej UE, co najmniej od momentu ich wyprowadzenia poza miejsce produkcji/gospodarstwo, powinny być zaopatrzone w paszport roślin. Odstępstwo od tego wymogu może dotyczyć tylko małych ilości roślin dostarczanych wyłącznie i bezpośrednio użytkownikom ostatecznym (tj. osobom nabywającym je na własny użytek np. przez ogrodników amatorów) i jeśli te rośliny nie będą sprzedawane przez Internet. Formaty paszportów roślin będę jednolite w całej UE a ich wzory określono w Rozporządzeniu Wykonawczym Komisji (UE) 2017/2313

paszporty roślin:

 wszystkie rośliny przeznaczone do sadzenia inne niż nasiona

 rośliny, produkty roślinne i inne przedmioty objęte tym obowiązkiem na podstawie przepisów dotychczasowych (załącznik V Część A pkt I dyrektywy 2000/29)

 rośliny, produkty roślinne i inne przedmioty objęte regulacjami szczegółowymi dotyczącymi zwalczania agrofagów

 nasiona, dla których określono wymagania w zakresie RNQP

 rośliny, produkty roślinne i inne przedmioty objęte wymaganiami importowymi

 paszporty roślin wydaje upoważniony podmiot, wyjątkowo służba właściwa do spraw zdrowia roślin

 ocenę (examination) zdrowotności wykonuje upoważniony podmiot (chyba że istnieje podejrzenie występowania agrofaga kwarantannowego, przepisy szczegółowe wskazują iż kontrole wykonuje służba właściwa do spraw zdrowia roślin, wymagana jest ocena w sąsiedztwie miejsca produkcji)

Kto wydaje paszporty roślin?

Paszporty roślin będą wydawać upoważnione podmioty profesjonalne tj. producenci lub w określonych sytuacjach handlowcy a w wyjątkowych sytuacjach WIORiN. Także ocena zdrowotności przed zaopatrzeniem materiału roślinnego w paszport roślin będzie zadaniem upoważnionego podmiotu.

PAMIĘTAJ! Aby uzyskać upoważnienie do wydawania paszportów roślin konieczne będzie zgłoszenie się do WIORiN w Katowicach. Podmioty profesjonalne upoważnione do wydawania paszportów będą musiały spełnić określone wymogi m.in. wykazać, że posiadają wiedzę niezbędną do przeprowadzania ocen zdrowotności roślin oraz dysponują systemami i procedurami umożliwiającymi identyfikowalność nabywanych i/lub zbywanych roślin.

Wymagania, jakie powinien spełniać podmiot profesjonalny, aby móc zostać upoważnionym do wydawania paszportów roślin, określa rozporządzenie 2019/827:

 znajomość przepisów

 znajomość dobrych praktyk

 dysponowanie planem działania na wypadek stwierdzenia agrofagów podlegających regulacjom prawnym

 wiedza i kompetencje do wykonywania ocen

 dostęp do sprzętu i urządzeń niezbędnych do dokonywania ocen

 wyznaczona osoba do kontaktów

Zakłada się wprowadzenie obowiązku zdania egzaminu przed WIORiN.

Paszporty roślin wydane przed dniem 14.12.2019 r., zgodnie z dotychczasowymi przepisami/wymaganiami, pozostają ważne do dnia 14.12.2023 r.! Uwaga: o ile nie uległ zmianie stan fitosanitarny roślin (…), dla których zostały paszporty wydane.

Każda osoba niebędąca podmiotem profesjonalnym, która dowie się o występowaniu agrofaga kwarantannowego dla Unii lub ma powody, by podejrzewać takie występowanie, natychmiast powiadamia o tym właściwy organ. W przypadku gdy powiadomienie to nie zostało dokonane na piśmie, jest ono urzędowo odnotowywane przez właściwy organ. Na wniosek właściwego organu osoba ta przekazuje mu posiadane przez siebie informacje dotyczące występowania agrofaga.

Źródło:

piorin.gov.pl

prezentacje: Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi

materiały informacyjne: PIORiN