Nauka Doradztwu Rolniczemu

            W majowych „ŚAR” w artykule „Idą lepsze czasy dla ODR?” podkreśliliśmy działania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na rzecz merytorycznego wsparcia doradztwa rolniczego.

Od pewnego czasu, a szczególnie od rządu „dobrej zmiany” coraz lepiej mówi się o doradztwie rolniczym, jego znaczeniu w kształtowaniu polskiej wsi czy nawet pewnej misji do odegrania w tym zakresie, docenia się znaczenie zaniedbywanego przez wiele lat doradztwa technologicznego, niektórzy z rozrzewnieniem mówią nawet o dawniejszych ośrodkach postępu rolniczego.

Czyżby renesans Doradztwa ? Co cieszy trend ten nadal jest kontynuowany. Specjaliści Działu Technologii Produkcji Rolniczej i Doświadczalnictwa w czerwcu br. uczestniczyli w kilku bardzo interesujących konferencjach i szkoleniach. I tak 9 czerwca CDR Radom zorganizował szkolenie skierowane do specjalistów ds. produkcji zwierzęcej ośrodków z całego kraju „Wykorzystanie precyzyjnych technologii w chowie zwierząt w aspekcie efektywności produkcji oraz ochrony środowiska ”.

Dyrektor CDR Radom dr inż. Henryk Skórnicki po przywitaniu uczestników wygłosił prelekcje o roli innowacyjności w produkcji zwierzęcej. W dalszych częściach uczestnicy wysłuchali ciekawych i interesujących wystąpień przeprowadzonych przez wybitnych specjalistów z branży. Szczególne zainteresowanie wzbudziły prelekcje „Precyzyjne technologie w chowie świń i bydła” oraz „Aspekty efektywności produkcji zwierzęcej oraz ochrony środowiska” zaprezentowane przez dr hab. Jacka Walczaka z Instytutu Zootechniki w Balicach.

Fachowość i dogłębność wykładów pozwoliła znakomicie przybliżyć i zrozumieć istotę problematyki. Jeszcze tego samego dnia odbyło się szkolenie „Zasady i wymagania weterynaryjne dotyczące prowadzenia w gospodarstwie uboju zwierząt w celu produkcji mięsa na użytek własny oraz uboju z konieczności”, przeprowadzone przez PIW w Radomiu.

Natomiast 29 czerwca w Państwowym Instytucie Weterynaryjnym w Puławach odbyła się konferencja "Bioasekuracja - podstawą ochrony przed afrykańskim pomorem świń i grypą ptaków". Głównym organizatorem konferencji był PIW oraz CDR. Uczestnikami konferencji byli przedstawicie wielu instytucji pracujących na rzecz rolnictwa a w szczególności doradcy z odr-ów oraz lekarze weterynarii.

Konferencja odbywała się pod honorowym patronatem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Uczestniczył w niej także minister Krzysztof Jurgiel, który podkreślił, że w naszym kraju  ogniska ASF u świń, wystąpiły głównie w niewielkich gospodarstwach, gdzie utrzymywanych było kilka sztuk świń, zwrócił uwagę, że rolnicy z takich gospodarstw często karmią świnie paszami pozyskanymi z łąk, gdzie mogą przebywać zakażone dziki i w ten sposób powstają ogniska choroby. Minister zaapelował do obecnych na konferencji m.in. przedstawicieli ośrodków doradztwa rolniczego i weterynarzy, aby zintensyfikowali działania informacyjne wśród rolników dotyczące zasad ochrony przed ASF. Zapowiedziane zostało również podjęcie działań w celu intensyfikacji i zwiększenia skuteczności odstrzału dzików.

Prof. Krzysztof Niemczuk – Dyrektor PIW w Puławach w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę, iż z punktu widzenia ekonomicznego, epidemiologicznego i społecznego pojawienie się w kraju afrykańskiego pomoru świń lub grypy ptaków powoduje ogromne straty ekonomiczne. Wynikają one głównie z utraty możliwości eksportu wieprzowiny i mięsa drobiowego na rynki trzecie, a także, jak nie przede wszystkim, z konieczności likwidacji zwierząt w gospodarstwach dotkniętych tymi chorobami i w wyznaczonych strefach.

Katarzyna Boczek – Zastępca Dyrektora CDR w Brwinowie, podkreśliła, że CDR bardzo ściśle współpracuje w Instytutem również w zakresie upowszechniania informacji o ASF. Działania informacyjne oraz koordynacja pracy służb doradczych w odniesieniu do afrykańskiego pomoru świń oraz ptasiej grypy są jednym z głównych priorytetów.

Prof. Zygmunt Pejsak w swoim wystąpieniu zaznaczył, że bioasekuracja jest, jak na razie jedynym sposobem ochrony świń przed ASF, podał wiele przypadków wystąpienia ASF, omawiając przy tym główne wektory szerzenia wirusa.Ireneusz Gradka – główny specjalista CDR Oddział w Radomiu przybliżył uczestnikom konferencji możliwości wykorzystania instrumentów PROW 2014-2020, które mogą wesprzeć sektor trzody chlewnej także przyczyniając się do bioasekuracji, w tym na obszarach dotkniętych ASF.Temat konferencji okazał się bardzo trafiony a uczestnicy uświadomili sobie, iż tylko ścisła współpraca wielu instytucji  może przynieść efekty w zapobieganiu i zwalczaniu groźnych jednostek chorobowych.

Należy także wspomnieć o spotkaniu, które odbyło się w międzyczasie, 26 czerwca w Centralnej Bibliotece Rolniczej w Warszawie "Nauka Doradztwu Rolniczemu". Celem spotkania było wypracowanie wspólnej koncepcji funkcjonowania przepływu informacji z nauki do praktyki, a także nawiązanie kontaktów miedzy podmiotami uczestniczącymi w budowie platformy "Nauka praktyce" przeznaczonej do skutecznego oraz efektywnego transferu wiedzy. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele wojewódzkich ośrodków doradztwa rolniczego, instytutów badawczych, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Centrum Doradztwa Rolniczego, Centralnej Biblioteki Rolniczej i Krajowego Centrum Edukacji Rolniczej.Gości powitała Katarzyna Boczek Z-ca Dyrektora Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Następnie głos zabrał Jarosław Danowski - Z-ca Dyrektor ds. nauki i doradztwa z Departamentu Strategii, Analiz i Rozwoju MRiRW. W swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na dotychczasowe działania związane z transferem wiedzy i innowacji, w tym na działania podjęte w ramach SIR. Zapowiedział też zorganizowanie w 2018 roku dużej międzynarodowej konferencji, w której weźmie udział 28 państw, poświęconej innowacjom w rolnictwie, będzie to okazja do zaprezentowania postępu prac w transferze wiedzy i implementacji innowacji w naszym kraju.Prof. Józef Kania z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie przybliżył temat "Transfer wiedzy z nauki do praktyki w krajach Unii Europejskiej". W swoim wystąpieniu przedstawił kierunki zmian w funkcjonowaniu systemów doradztwa rolniczego oraz zwrócił uwagę na czynniki , które determinują skuteczny transfer wiedzy z nauki do praktyki.Z-ca Dyrektora Centralnej Biblioteki Rolniczej Andrzej Bieńkowski omówił stosowane przez CBR sposoby na podniesienie stopnia wykorzystania zasobów biblioteki oraz zwiększenie liczby wizyt m. in. poprzez cyfryzację zasobów i wykorzystanie różnych kanałów przepływu informacji w Internecie.W utworzonym panelu dyskusyjnym przedstawiciele różnych instytucji prezentowali koncepcje sieci przepływu informacji, skutecznych sposobów przekazywania wiedzy oraz upowszechniania wyników badań i wdrożeń.Wszyscy prelegenci wskazywali na konieczność zintensyfikowania działań na rzecz transferu wiedzy z nauki do praktyki, co będzie możliwe w przypadku powstania dobrze funkcjonującej sieci wymiany informacji.

Spotkanie podsumowała Pani Katarzyna Boczek, która przedstawiła propozycje form działania na rzecz wzmocnienia współpracy "Doradztwo - Nauka". Podkreśliła, że w wymianie informacji i budowaniu portalu transferu wiedzy powinni uczestniczyć przedstawiciele wszystkich obecnych na sali instytucji, a także przedstawiciele instytucji, którzy nie mogli wziąć udziału w spotkaniu a chcieliby przystąpić do współpracy. Zaprosiła obecnych na sali do stworzenia zespołu roboczego, który opracuje modele, schematy wg których będą prezentowane informacje na przygotowywanym portalu, tak aby były czytelne i dostępne dla wszystkich a przede wszystkim dla rolników. Na portalu znalazłyby się m.in.: wyniki badań naukowych przydatnych dla praktyki rolniczej, aktualności dotyczące szkoleń oraz konferencji branżowych, aplikacje, narzędzia umożliwiające wzajemne komunikowanie się pomiędzy uczestnikami wypracowanego modelu sieciowego. 

Podsumowując, należy docenić działania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na rzecz merytorycznego wsparcia doradztwa rolniczego, z pewnością wiedza wyniesiona z tych konferencji, także z dyskusji i wymiany poglądów będzie bardzo przydatna w bieżącej pracy doradczej, ale to wsparcie należy poszerzyć także o aspekt finansowy, który pracownicy doradztwa odczuliby w swoich portfelach, co znakomicie wzmocniłoby ich motywacje do jeszcze lepszej pracy. Należy z całą mocą podkreślić, że transfer wiedzy od nauki, instytutów badawczych przez doradztwo rolnicze do produkcji, do gospodarstw rolnych jest niezwykle potrzebny i ma istotne znaczenie dla właściwego rozwoju polskiego rolnictwa i jest nie do przecenienia.