Śląska Akademia Zakiszania w Częstochowie

Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego zorganizował bardzo udaną konferencję dla hodowców bydła i producentów mleka, która odbyła się 2 marca 2017 roku w Częstochowie. Konferencja dotyczyła aktualnych problemów sporządzania wysokiej jakości kiszonek dla bydła mlecznego, zasad prawidłowego żywienia i profilaktyki weterynaryjnej stad krów wysokowydajnych. Ciekawa tematyka sprawiła, że 93 rolników ,czołowych hodowców i producentów bydła mlecznego zaszczyciło nas swoją obecnością. Konferencję otworzył zastępca Dyrektora ŚODR Tomasz Wiekiera, w swoim wystąpieniu przywitał rolników i zaproszonych gości oraz wygłosił słowo wstępne o działalności i pracach Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie. Moderatorem konferencji był Dział Technologii Produkcji Rolniczej i Doświadczalnictwa. W trakcie konferencji wygłoszono interesujące i stojące na bardzo wysokim poziomie merytorycznym wykłady.

Pierwszy wykład, którego mieliśmy przyjemność wysłuchać na temat „Jak uniknąć błędów w produkcji kiszonek ”, zaprezentował, w ramach transgranicznej współpracy i przyjaźni, Słowak Dr. Tomas Mitryk. W środo­wisku branżowym jest wybitnie uznanym specjalistą, z długoletnim praktycznym i teoretycznym do­świadczeniem w problematyce technologii pro­dukcji, oceny jakości i wykorzystania kiszonek w żywieniu bydła, a profesor Zygmunt, Maciej Kowalski, uważa go za jednego z najlepszych znawców problematyki kiszenia pasz objętościowych w tej części Europy.

Dr Tomas Mitryk zwrócił w swoim wykładzie uwagę na, klasyczny proces kiszenia, który rozpoczyna się jako dzika fermentacja uruchomiona przez różnorod­ne gatunki mikroorganizmów, które znajdują się w zakiszanej paszy. Efekt konserwowania i osta­teczna jakość kiszonki zależą od tego, jaki gatunek mikroorganizmów, kiedy i jak długo wpływał na fermentację, w zależności od aktualnych warun­ków (zawartość suchej masy, zawartość i skład cukrów, zawartość związków azotowych, pH, temperatura itp.)Przy niekontrolowanej, ewen­tualnie niedostatecznie kontrolowanej fermenta­cji,z powodu wielu czynników wynik jest niepew­ny i przypadkowy.

Sztuką jest w kiszonce wysokiej jakości, ukierunkować tak proces fermentacji, aby pożądana mikroflora od razu w pierwszych godzinach od napełnienia silosu uzyskała dominującą pozycję i przez obniżenie pH, jako wynik fermen­tacji cukrów zatrzymała rozkładające działanie enzymów roślinnych i niepożądanej mikroflory. Wynikiem tego procesu powinna stać się wysokiej jakości zakonserwowana pasza, o długim okresie magazynowania, z wysoką koncentracją energii i strawnych składników odżywczych, ze zrównoważoną zawartością kwasów fermentacyjnych umoż­liwiających nieograniczone pobieranie i wymaga­ną stabilność tlenową podczas skarmiania.

Produkcja kiszonek wysokiej jakości wymaga też stworzenia odpowiednich warunków organiza­cyjnych i materiałowo-technicznych, rozpoczyna­jąc od przygotowania porostu, przez technikę zbioru, kończąc na sporządzaniu silosów. Zor­ganizowanie zakiszania musi być przemyślane z punktu widzenia terminowego powiązywania ze sobą poszczególnych czynności (koszenie, przewiędnięcie, cięcie, układanie, ugniatanie, szczelne zamykanie zbiornika), jak również z punktu wi­dzenia objętości zakiszanej masy w poszczegól­nych etapach ciągu techniki i technologii zakiszania. Dalszy wzrost wydajności mleka będzie wymagał jeszcze większej precyzji, nie tylko w chowie krów, w ich genetyce, ale również w produkcji kiszonek, ponieważ o sukcesie bardzo często decydują detale. Każdy dodatkowy kg suchej masy pobrany w wysokiej jakości konserwowanych paszach objętościowych przynosi korzyści nie tylko ekonomiczne, ale jest również korzystny dla procesów trawienia i ma swoje odzwierciedlenie w poprawie stanu zdrowia zwierząt. Kończąc swój wykład dr. Tomas Mitryk posłużył się klasykiem cyt. „Mistrzem nikt nigdy się nie urodził, ale staje się nim dzięki usilnej i wytrwałej pracy. Nie „odpuści" doskonalenia się nawet wtedy, kiedy kusi go myśl, że już wszystko wie”.

Drugim wykładowcą na konferencji był doktor weterynarii Zbigniew Dzionek (Schaumann Polska) zaprezentował wykład nt. „Prawidłowe żywienie a zdrowotność bydła wysokowydajnego”. Podsumowując wystąpienie swojego poprzednika wykładowca, zaznaczył że chów bydła i produkcja mleka zależy bezpośrednio od jakości i efektywności produkcji pasz objętościowych, które są czynnikiem limitującym intensyfikację produkcji. Proces konserwacji w decydującym stopniu wpływa na wartość pokarmową i od­żywczą pasz, a co za tym idzie, na ilość pobra­nego pokarmu, strawność, poziom produkcji oraz na stan zdrowia zwierząt. Dokładny opis i wytłumaczenie wzajemnych relacji pomiędzy zielonką a mikroorganizmami są, analizowane jako potencjalne źródła ryzyka i krytyczne miejsca naruszenia procesu fermen­tacji. W swoim wystąpieniu zwrócił uwagę że osiągnięcie wysokiej, jakościowej i efektywnej produkcji zwierzęcej przy użyciu najwyższej klasy genetyki stad bydła mlecznego, stawia wysoko poprzeczkę przecie wszystkim dla zarządzania żywieniem zwierząt.

W żywieniu przeżuwaczy, przede wszystkim wysoko produkcyjnych krów, z punktu widzenia fermentacji żwacza istotne jest pobieranie pasz objęto­ściowych, które przy wysokim udziale ziarna w dawkach pokarmowych zapewniają oprócz funk­cji odżywczej, również funkcję strukturalną. Wiel­kość pobrania suchej masy z paszy objętościowej jest skomplikowaną funkcją większej ilości czyn­ników, których dominującym elementem jest jej jakość. Jeżeli weźmiemy pod uwagę, że w ciągu roku w dawkach pokarmowych dla krów mlecz­nych kiszonki są zasadniczym składnikiem objęto­ściowym dawki pokarmowej, to jest oczywiste, że ich jakość staje się czynnikiem limitującym użytko­wość, jak również zdrowie zwierząt.

Ostateczna jakość kiszonki zależy od wielu czynników biolo­gicznych i technologicznych, które wpływają na wynik procesu fermentacji, koncentrację energii, zawartość składników odżywczych, strawność, jak również pobranie suchej masy. Współczesne konserwanty stosowane w kiszeniu stwarzają warunki do produkcji kiszonek wyższej jakości, stabilniejszych, pod warunkiem przestrze­gania wszystkich zasad technologii zakiszania. Niewłaściwe użycie konserwantów, ewentualnie uproszczenie procesu technologicznego lub brak konsekwencji z reguły przynosi niezadowolenie z końcowej jakości kiszonki, a także naraża na zbęd­ne koszty.

Podsumowując konferencję należy stwierdzić że, punktem wyjścia dla dobrego zarządzania stadem krów, jest odpowiedni poziom wiedzy hodowcy. Celem edukacyjnym zorganizowanej konferencji „Śląskiej Akademii Zakiszania Schaumanna” było stworzenie podstaw dla lepszego orientowania się rolników w subtelnej problematyce i wielkiej sztuce, jakiej niewątpliwie jest proces kiszenia.