Optymalizacja rozrodu w stadach bydła mlecznego

Hodowcy i producenci mleka powinni pamiętać, że rozród jest jednym z głównych czynników, które decydują o opłacalności hodowli bydła mlecznego. Jednak cecha ta w przeciwieństwie do wydajności mlecznej nie oddziałuje na efekt ekonomiczny produkcji bezpośrednio. Jego wpływ uwidacznia się głównie poprzez oddziaływanie na wysokość ponoszonych kosztów, co pośrednio przekłada się na dochodowość produkcji mleka.

Utrzymanie właściwych standardów w rozrodzie powinno być priorytetem dla każdego hodowcy ze względu na silny związek pomiędzy cyklem reprodukcyjnym i produkcyjnym u krowy. Nieregularne ocielenia czy przedłużający się okres międzywycieleniowy pogarszają efektywność produkcji, ponieważ przedłużająca się faza końcowa laktacji wpływa na obniżenie średniej rocznej wydajności mlecznej krów.

Zaburzenia w funkcjonowaniu układu rozrodczego pociągają za sobą jeszcze inne następstwa ekonomiczne: zmniejszenie ilości urodzonych cieląt i ilości sprzedanego żywca cielęcego, względnie wołowego, obniżenie ilości sprzedanych z gospodarstwa jałówek cielnych, zwiększenie nakładów na leczenie niepłodności oraz kosztów nasienia i zabiegów inseminacyjnych.

Dlatego, z punktu widzenia poprawy wyników ekonomicznych gospodarstw wyspecjalizowanych w produkcji mleka, niezmiernie istotne jest dążenie hodowców do poprawy wskaźników rozrodu krów. Krowy, które regularnie się cielą, charakteryzują się wyższą produkcyjnością, a w związku z tym generują wyższe przychody

Aby utrzymać płodność krów na akceptowalnym poziomie hodowcy zmuszeni są do właściwego zarządzania stadem. Oceny stanu rozrodu w stadzie dokonuje się na podstawie wskaźników rozrodu. Na tej podstawie hodowcy oraz producenci mleka podejmują mniej lub bardziej udane decyzje zootechniczne.

W jaki sposób można poprawić rozród w stadzie bydła mlecznego? Kluczowym czynnikiem wpływającym na efektywność zarządzania rozrodem jest dostęp do aktualnych informacji, odnoszących się zarówno do poszczególnych zwierząt, jak i całego stada. Co, w związku z tym, może być źródłem takich informacji? Bardzo cennym źródłem danych dotyczących rozrodu są skrupulatnie prowadzone zapisy oraz notatki oborowe, każdy zootechnik prowadzący, stado ma swój własny "zaczarowany notes oborowy" z którym się nie rozstaje.

Miarą użyteczności swoich notatek , które prowadzimy - są: poziom ich szczegółowości i ich bieżące uaktualnianie. W przypadku małych stad takie zapisy prowadzone są w postaci zeszytu oborowego. Poza tym istnieje możliwość prowadzenia dokumentacji dotyczącej rozrodu również w formie elektronicznej. Aby skuteczniej prowadzić rozród w stadzie, hodowcy bydła mlecznego, objęci oceną użytkowości mlecznej w PFHBiPM mogą skorzystać z raportów wynikowych.

Niestety większość informacji dotycząca rozrodu zawarta jest w dodatkowych raportach, a korzystanie z nich jest możliwe dopiero po uiszczeniu dodatkowej opłaty. Które informacje zawarte w raportach wynikowych mogą mieć zastosowanie w rozrodzie krów mlecznych? Dokumentem ułatwiającym hodowcy uzyskanie potrzebnych informacji wyjściowych jest raport wynikowy RW-6 " Przewidywane zdarzenia w stadzie". Z kolei do analizy zdarzeń w grupie jałówek może posłużyć raport wynikowy RW-4, pn. "Młode bydło i stan cieląt". W tym raporcie wydzielonych jest 5 grup dla jałówek i cieląt.

Z punktu widzenia rozrodu dla hodowcy, interesujące będą tylko te grupy, które dotyczą bezpośrednio jałówek, a mianowicie: "Jałówki do wycielenia" oraz Jałówki do krycia". Posługując się tymi raportami należy jednak pamiętać, iż dane tam odnoszą się do informacji zapisanych w "Wykazie zdarzeń" przez zootechnika oceny w poprzednim próbnym udoju.

W związku z tym użyteczność tego raportu jest uzależniona od skrupulatności rejestracji wszystkich zdarzeń w stadzie. Punktem wyjścia do oceny stanu rozrodu w stadzie i jednocześnie podstawą planowania dalszych czynności związanych z rozrodem jest ocena wskaźników rozrodu.

Możliwości taką daje nam daje raport RW-3, który zawiera już obliczone wskaźniki rozrodu zarówno w odniesieniu do krów, jak i jałówek, które odnoszą się do całego stada. Korzystając z RW-3 należy pamiętać, że informacje tam zawarte oparte są na danych dotyczących unasienienia, a więc warunkiem jego użyteczności jest bieżące rejestrowanie informacji o zabiegach inseminacyjnych i pokryciach naturalnych w stadzie u krów i jałówek oraz rejestrowanie przybycia i ubycia sztuk ze stada.

Pamiętajmy że na efektywność prowadzonego w stadzie bydła mlecznego rozrodu, poza analizą dostępnej informacji, decydujący wpływ ma: prawidłowe żywienie, skuteczne wykrywanie rui, właściwy moment i technika wykonania zabiegu inseminacji oraz przede wszystkim stan zdrowotny krów.