Ubój w gospodarstwie

Ubijać czy nie ubijać?

Wielu rolników woli mięso z własnego gospodarstwa więc szczególnie przed świętami nasila się ubój. Jest on legalny, ale tylko na użytek własny. Zresztą ubój gospodarczy i samodzielny wyrób wędlin jest integralną częścią tradycji polskiej wsi. Formalności związane z rejestracją uboju gospodarczego nie są zbyt skomplikowane, szczególnie w przypadku świń. Przynajmniej na 24 godziny przed ubojem zwierząt trzeba powiadomić o takim zamiarzepowiatowego lekarza weterynarii. Jeśli miałaby to być świnia, wystarczy zadzwonić do weterynarza, uprawnionego do badania mięsa na włośnie.

Takie badanie jest obowiązkowe. W zgłoszeniu należy podać informacje takie jak dane posiadacza zwierząt, liczbę osobników, które planujemy ubić, miejsce i termin planowanego uboju, a także dane osoby, która ubój przeprowadzi. Zwierzę może być bowiem zabite wyłącznie przez osobę posiadającą odpowiednie ku temu kwalifikacje. Właściciel zwierzęcia, które ma pójść na ubój, ma też obowiązek złożenia w biurze powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zgłoszenia uboju zwierzęcia w gospodarstwie. Zgłoszenia należy dokonać w terminie30 dni w przypadku świńoraz w terminie7 dniw przypadku bydła, owiec i kóz, od dnia, w którym ubój miał miejsce.

Ideą uboju gospodarczego jest pozyskanie mięsa przeznaczonego na użytek rolnika i jego rodziny. Takie mięso lub jego przetwory nie mogą być sprzedawane. Poza tym na ubój muszą być przeznaczone zwierzęta w pełni zdrowe. W przypadku wcześniejszego zastosowania jakichkolwiek środków leczniczych należy odczekać do końca terminu karencji. Niezwykle ważnym elementem uboju gospodarczego jest poddanie pozyskanego mięsa badaniu weterynaryjnemu pod kątem obecności włośnia krętego. Koszt badania wynosi zazwyczaj kilkanaście złotych. Warto dodać, że w przypadku wykrycia nie zgłoszonego wcześniej uboju gospodarczego, Powiatowy Lekarz Weterynarii ma możliwość nałożenia na rolnika sankcji finansowych. Za sam fakt niezgłoszenia uboju, grzywnawynosi od 100 do 2000 zł. Dużo większe kary mogą czekać osoby, które wprowadziły mięso pochodzące z uboju gospodarczego do obrotu (od 1000 do 5000 zł). Świetnym rozwiązaniem jest skorzystanie z usługi uboju, świadczonej przez niektóre ubojnie. Koszt usługi zawiera w sobie nie tylko samo ubicie i spuszczenie krwi, ale również usunięcie narządów wewnętrznych, oczyszczenie i podzielenie zwierzęcia na półtusze. Cena uboju usługowego mieści się w zakresie od 45 do 100 zł.W celu zapewnienia minimalnych warunków dobrostanu zwierząt ubój powinien odbywać się po uprzednim pozbawieniu zwierzęcia świadomości. Wytrzewiania, oparzania, zdejmowania skóry i oddzielania części zwierząt można dokonywać dopieropo ustaniu odruchów oddechowych i mięśniowych.

Nie można ubijać zwierząt w okresie okołoporodowym oraz nie może odbywać się on w obecności dzieci. W przypadku ubojucielęcia, owcy, kozy nakłada się obowiązek powiadamiania na piśmie powiatowego lekarza weterynarii, z wyprzedzeniem co najmniej 24 godzin, o zamiarze dokonania uboju w gospodarstwie. W powiadomieniu rolnik określa, czy chciałby, aby mięso zostało poddane pełnemu badaniu poubojowemu czy też nie. Obowiązkowe jest jedynie badanie świń, nutrii i dzików w kierunku włośni.
Sposób powiadamiania powiatowego lekarzowi weterynarii jest dowolny. Powiadomienie może być przekazane osobiście, może być przesłane pocztą, faksem lub nawet pocztą elektroniczną, gdy przesyłane jest powiadomieniepodpisane i zeskanowane.Ponadto powiadomienie może być przekazane w dowolnym terminie dogodnym dla rolnika, pod warunkiem że powiatowy lekarz weterynarii otrzyma je na24 godziny przed dniemwskazanym jako termin uboju.Natomiast w przypadku uboju świń dopuszcza się, aby informacje te były przekazywane telefonicznie.

W przypadkucieląt do 6 miesiąca życia, owiec i kózwarunkiem przeprowadzenia w gospodarstwie uboju jest zapewnienie, żemateriał szczególnego ryzykazostanie zagospodarowany (na koszt rolnika) zgodnie z wymaganiami prawa. W tym celu określono obowiązek zadeklarowania przed przeprowadzeniem uboju przez właściciela zwierzęcia, że spełni te wymagania poprzez podpisanie oświadczenia (stanowiącego część powiadomienia).

Materiałem szczególnego ryzyka w przypadku cieląt do 6 miesiąca życia są: migdałki, jelitood dwunastnicy do prostnicy oraz krezka. Natomiast w przypadku owiec i kóz materiałem szczególnego ryzyka jestśledziona i jelito kręte. W przypadku uboju gospodarczego trzody chlewnej brak jest prawnych nakazów co do utylizacji odpadów powstałych podczas "świniobicia".

Wgospodarstwie nie można ubijać zwierząt jednokopytnych i bydła w wieku powyżej 6 miesięcy. Ubój tych zwierząt musi odbywać się w rzeźni.Rolnicy mają problem z samodzielnym ubojem zwierząt, gdyż wymaga się, aby osoba dokonująca uboju poza rzeźnią na użytek własny gospodarstwa miała kwalifikacje do wykonywania czynności związanych z uśmierceniem zwierzęcia.

Ubój świń, owiec i kóz w gospodarstwach może być wykonywany wyłącznie przez osoby, któreukończyły 18 lat, mają wykształcenie co najmniej zasadnicze zawodowe oraz odbyły praktykę na stanowisku ubojowympod nadzorem osoby posiadającej udokumentowany 3-letni staż pracy na stanowisku ubojowym.Jednak dla rolników, którzy dokonują uboju bardzo rzadko, uzyskanie odpowiednich kwalifikacji jest kłopotliwe i często wiąże się z dodatkowymi kosztami.Przepis określający kwalifikacje osób dokonujących uboju w gospodarstwie na własne potrzeby jest nadmiernie restrykcyjny w stosunku do osób sporadycznie dokonujących takiego uboju. Trwająprace legislacyjne zmierzające do zmiany przepisów. Proponowane zmiany mają na celu pozostawienie wymagań dotyczących kwalifikacji wyłącznie w przypadku osób zatrudnianych w zakładach uboju oraz osób dokonujących usługowo uboju zwierząt poza rzeźnią, przy jednoczesnym uchyleniu tych wymagań w przypadku, gdy ubój będzie dokonywany w gospodarstwie przez właściciela zwierząt.

Najlepszym rozwiązaniem byłoby przywrócenie do życia małych rzeźni, w których rolnicy mogliby zlecać wykonanie usługi uboju na własny użytek i odbierać półtusze, bo wielu rolników zajmujących się produkcją zwierzęcą woli mięso z własnego gospodarstwa niż ze sklepu.

Podstawa prawna:

Obwieszczenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 2 czerwca 2016 roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia MRiRW w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji mięsa przeznaczonego na użytek własny /Dz. U. 2016 poz. 885/