Profesjonalne doradztwo szansą zwiększenia

opłacalności produkcji bydła opasowego

Opłacalność produkcji mleka uzależniona jest od wielu czynników. Z jednej strony jest to wielkość przychodów generowana przez ilość i jakość sprzedanego mleka, z drugiej zaś bezpośrednie i pośrednie koszty produkcji. Relacje miedzy wymienionymi wyżej parametrami ekonomicznymi decydują o zysku bądź stracie. Biorąc pod uwagę niską przeciętną cenę za mleko w skupie, konieczność spłaty kar związanych z nadprodukcją w ostatnim roku funkcjonowania kwot mlecznych, sytuacja nie napawa optymizmem. Prowadzenie rachunku ekonomicznego oraz kontrola kosztów produkcji wydaje się być niezbędna do efektywnego funkcjonowania każdego gospodarstwa wyspecjalizowanego w produkcji mleka.

Hodowcy bydła mlecznego oraz producenci mleka zastanawiają się, w jaki sposób można poprawić efektywność prowadzonej przez nich działalności. Poza sprzedażą mleka innym źródłem przychodu z tytułu produkcji mleka jest sprzedaż cieląt, głównie buhajków. Buhajki czysto rasowych ras mlecznych tj. najbardziej popularne w Polsce i na świecie bydło holsztyńsko-fryzyjskie, ze względu na słabe parametry rzeźne nie przedstawiają większej wartości dla producentów wołowiny. W rezultacie uzyskiwana za nie cena jest niska, a hodowcy bydła mlecznego często traktują je jako produkt uboczny produkcji mleka. Rozwiązaniem, które mogłoby przyczynić się do zwiększenia wartości sprzedawanych cieląt w gospodarstwach wyspecjalizowanych w produkcji mleka, a w rezultacie poprawę ich sytuacji finansowej, jest krzyżowanie towarowe.

Polega ono na unasienianiu części krów mlecznych w stadzie buhajami ras mięsnych. W wyniku krzyżowania towarowego hodowcy bydła mlecznego mogą uzyskać cenniejszy produkt do sprzedaży, a producenci wołowiny wartościowszy materiał do opasu. Producenci bydła mlecznego sprzedający cielęta, szczególnie buhajków, będące potomstwem buhajów ras mięsnych uzyskują za takie zwierzę dwukrotnie więcej niż za buhajki hf. Takie tendencje obserwuje się zresztą w całej Europie. W Wielkiej Brytanii np. cena aukcyjna uzyskiwana za 2-3 tyg. buhajka rasy hf nie przekracza 30-35 euro, podczas gdy za buhajka mającego w swym genotypie udział genów rasy mięsnej, nabywający musi zapłacić ok. 200 euro. Pozostaje więc pytanie, na ile krzyżowanie towarowe się opłaca i może ważniejsze kto, i w jakim zakresie może je wykorzystywać?

Badania ekonomiczne wykonane w gospodarstwach wyspecjalizowanych w produkcji mleka wykazały, że jeden kg wyprodukowanego mleka przynosił przeciętnie dochód rzędu 0,18 zł. Zakładając, że przeciętna roczna wydajność mleka krów w tych gospodarstwach wynosiła ok. 7000 kg mleka rocznie, każda krowa przynosiła hodowcy 1260 zł dochodu. Wartość ta uwzględniała również przychód z tytułu sprzedanych cieląt. Załóżmy hipotetyczną sytuację, gdzie hodowca zdecydowałby się na wprowadzenie krzyżowania towarowego, a wartość sprzedanego cielęcia wrosłaby jedynie o 200 zł. Dodatkowy przychód uzyskany ze sprzedaży mieszańca przyczyniłby się do wzrostu dochodu w przeliczeniu na krowę (1260 zł + 200 zł) do wartości 1460 zł. Należałoby się zastanowić czy taka decyzja pociągnęłaby zwiększenie kosztów.

Upraszczając, że hodowca krów mlecznych podjął racjonalną decyzję, która nie wpłynęła negatywnie na reprodukcję w stadzie oraz zakładając brak różnic w cenie nasienia, które było wykorzystane do unasienienia krowy, działanie to nie pociągnęło za sobą żadnych konsekwencji finansowych w postaci wzrostu kosztów produkcji. W prezentowanej powyżej sytuacji nastąpił wzrost dochodu z tytułu produkcji mleka o ok. 16% Pozostaje więc pytanie, czy skoro nawet dość zachowawcza symulacja ekonomiczna wykazuje ewidentne korzyści ekonomiczne z tytułu wprowadzenie krzyżowania towarowego w stadach mlecznych, to czemu jego zastosowanie ma ograniczony charakter i szacowany jest w Polsce jedynie na ok. 12% Jedną z głównych przyczyn jest problem związanyz reprodukcją w stadach mlecznych.

Wraz ze wzrostem wydajności krów mlecznych wzrosło nasilenie występowania negatywnych zjawisk związanych z pogorszeniem zdrowotności oraz płodności zwierząt. Szczególną uwagę zwraca fakt pogorszenia płodności krów mlecznych. Według danych przedstawionych przez Polską Federację Hodowców Bydła i Producentów Mleka to właśnie problemy z rozrodem są głównym powodem brakowania krów w stadach objętych oceną użytkowości mlecznej. Ponad jedna trzecia krów 35 % jest brakowana właśnie z tego powodu. Istnieje wiele czynników wpływających na użytkowość rozpłodową wysokowydajnych krów mlecznych i niekoniecznie wszystkie są związane z ich wysoką produkcją mleczną. Podsumowując, należy stwierdzić, że krzyżowanie towarowe może przynosić korzyści ekonomiczne w dobrze zarządzanych stadach bydła mlecznego. Jednak o jego powodzeniu decydować będzie świadomy, oparty na racjonalnych przesłankach wybór buhaja mięsnego. Co wynika z wyżej przedstawionych rozważań, analiza informacji o wartości hodowlanej buhajów ras mięsnych wykorzystywanych w krzyżowaniu towarowym może nastręczać zainteresowanym nimi hodowcom trudności i jest czasochłonna. Niewątpliwym ułatwieniem dla hodowców bydła mlecznego będzie skorzystanie z opracowanej przez Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego uproszczonej analizy wartości hodowlanej buhajów ras mięsnych pod kątem ich wykorzystania w krzyżowania towarowym, które znajduje się pod następującym adresem internetowym:www.bazawiedzywolowina.pl W następnych numerach Śląskich Aktualności Rolniczych będziemy przybliżać cyklicznie, optymalizację produkcji wołowiny wysokiej jakości, pod względem zwiększenia opłacalności : czynnikami, metodami, podejściami i technikami zootechnicznymi, a więc tymi na, które mamy wpływ.