„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa Inwestująca w obszary wiejskie”
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Operacja wspófinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020

SPRAWOZDANIE
z realizacji operacji „Wyjazd studyjny pn. Zakładanie plantacji winorośli. Uprawa winogron, produkcja wina/soków jako szansa ba rozwój obszarów wiejskich”
w dniach od 9 do 11 października 2019 r.

Celem operacji było podniesienie wiedzy oraz nabycie doświadczenia w zakresie organizacji
zakładania winnic oraz pozyskanie nowych kontaktów wśród rolników, doradców rolniczych i specjalistów Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie, przedsiębiorców sektora rolnego z terenu woj. śląskiego, przedstawicieli organizacji rolniczych oraz przedstawicieli LGD.

Uczestnikami wyjazdu studyjnego była grupa 30 rolników, doradców rolniczych i specjalistów Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie, przedsiębiorców sektora rolnego z terenu woj. śląskiego, przedstawicieli organizacji rolniczych oraz przedstawicieli LGD. Uczestnicy zdobytą wiedzę będą mogli wykorzystać w praktyce.

Dzień I
9 października 2019r. – Środa

Spotkanie-seminarium z udziałem Pana Dariusza Rosoła-Wiceprezesa Stowarzyszenia Winiarzy Podkarpacia nt. uprawy winogron, produkcji wina w tym zabiegów agrotechnicznych, walki z chorobami i szkodnikami, marketingu i sprzedaży. Prezentacja eksperta a zarazem praktyka na temat uprawy winogron, produkcji wina spotkała się z pozytywnym odbiorem uczestników. Zostały przekazane szczegółowe informacje na temat uprawy począwszy od przygotowania miejsca/gleby na prowadzenie plantacji, zabiegów agrotechnicznych, walki z chorobami i szkodnikami. Była okazja do wymiany doświadczeń i dyskusji na temat odmian, wydajności, prowadzonych zabiegów ale również produkcji win na podkarpaciu w tym marketingu i sprzedaży. Spotkaniu towarzyszyła degustacja win produkowanych przez Pana Rosoła i wstępna ocena sommalierska.
Po seminarium udano się do Winnicy Rodziny Steckich, gdzie właściciel Jerzy Stecki przedstawił historię powstania winnicy oraz aktualną ofertę. Myślą przewodnią właścicieli jest „doświadczenie i pasja” i słowa te w zasadzie oddają wszystko, co można powiedzieć o produkcji wina w dwóch winnicach: małej winniczce w zabytkowym centrum miasta Jarosław (160 krzewów) i półhektarowej pod Jarosławiem w miejscowości Węgierka, którą odwiedzili uczestnicy wyjazdu w kolejnym dniu. W okolicy winnicy, wzniesienia sięgają 300-400 metrów n.p.m. Pokryte są lasami jodłowo-modrzewiowo-bukowymi w górnym biegu rzeki Mleczki. Ziemia wapienno-gliniasta z dużą ilością kamienia wapiennego, nadającego się na zakładanie winnic. Ale wszystko zaczęło się od tej pierwszej, którą pan Jerzy Stecki założył w 2001 roku. Mimo, że nie przynosi ze względu na ograniczoną powierzchnię dużych plonów właściciel opiekuje się nią i traktuje bardzo emocjonalnie, gdyż to na tej uprawie tak naprawdę uczył się winiarstwa. W obu winnicach przeważają krzyżówkowe odmiany winorośli: Rondo, Regent, Leon Millot, Sibera, Hibernal, Jutrzenka, Aurora, Bianca, Johanniter. Chociaż bukiety uzupełniają też wybrane gatunki vinifery: Pinot Gris czy Roesler. Właściciele produkują z nich wina, nadając im łacińskie nazwy pochodzące od skojarzeń wyrażanych przez wierne grono przyjaciół po pierwszej degustacji w malowniczej choć małej winiarni: Honestus - szlachetny, Magnus - wielki, donośny itd. Ale produkcja to nie wszystko. Pan Jerzy sam projektuje etykietki, drukuje je i nakleja. Sam też stworzył koncepcję marketingową dla swoich win - generalnie można powiedzieć, że jeśli wino jest jakimś wyrazem indywidualności winiarza, to w tym przypadku to sformułowanie jest absolutną kwintesencją opisu win z Winnicy Rodziny Steckich.
Spotkanie pozwoliło na dyskusję, wymianę wiedzy teoretycznej i praktycznej i zostało uzupełnione o degustacje produkowanych w winnicy win.

Dzień II
10 października 2019r. – czwartek

Poprzedniego dnia uczestnicy odwiedzili Winnice Pana Jerzego Steckiego. Dodatkowo Wykonawca zorganizował spotkanie z właścicielami Winnicy Alabaster. Właścicielami winnicy położonej w miejscowości Łopuszka Wielka, w powiecie przeworskim są Zuzanna i Wojciech Jurkiewicz. 30 arowa winnica założona została w 2011 r. Plantacja ta jest położona na zboczu słonecznym o południowej wystawie, na wysokości około 300 metrów n.p.m. W obrębie Pogórza Dynowskiego, na północny zachód od Przeworska w dolinie strumienia Łopuszanka, prawego dopływu Mleczki w miejscowości Łopuszka Wielka. Teren otoczony jest malowniczymi wzgórzami, z południowej strony ciągnie się wielki kompleks leśny, na zachód zaś szerokie bezleśne wzgórze zwane Działem Pantalowickim. Na tamtejszych terenach wśród utworów geologicznych występuje alabaster. Jest to drobnokrystaliczna odmiana gipsu o śnieżnobiałej barwie. Wydobywanie tego cennego minerału rozpoczął w 1928 roku hr. Seipjo del Campo. Wydobyty alabaster na miejscu przerabiano na różnego rodzaju gips. W czasie II wojny kopalnia była zalana wodą, ponownie uruchomiona została w 1945 roku i z małymi przerwami eksploatowana była do niedawna. W chwili obecnej już nikt nie pamięta o kopalni alabastru w miejscowości, gdzie powstała winnica. Jej właściciele postanowili upamiętnić, jakie bogactwa kryje gleba na tych terenach, nadając winnicy nazwę Alabaster. Uprawiane odmiany: LeonMilot , Regent, Solaris, Hibernal, Johanniter, Cabernet Dorsa, Bianca, Dornfelder, Pinot Noir, Zweigelt. Od 2017 r. Winnica Alabaster prowadzi sprzedaż wina. W trakcie spotkania prowadzona była degustacja win oraz warsztaty sommalierskie.
Wizyta w Winnicy Łany, która powstała w 2007 roku w dzielnicy Biała w Rzeszowie. Jest to jedyna rzeszowska winnica, a nazwę swoją nawiązuje do nazwy wsi, na terenie której Bogdan Kasperek rozpoczął swoją przygodę z winiarstwem. Początkowo winnica zajmowała powierzchnię ok. 0,5 ha; położona malowniczo na zboczu góry o stoku południowo-zachodnim i wysokości od 260 do 280 m n.p.m. Pierwsze nasadzone zostały winorośle z odmian: Regent, Solaris, Jutrzenka, Seyval Blanc, Johanniter, Marechal Foch, Acolon, Phoenix, Hibernal, Bianca. Obecnie winnica posiada powierzchnię 1,5 ha, doszły nasadzenia Chardonnay, Suvegine Grees, Tramine, Palava. W 2008 roku na zboczu wykonano trzy tarasy, na których udało się posadzić ok. 1500 krzewów winorośli. W 2009 przy winnicy powstała 100 metrowa piwnica wydrążona w zboczu góry, z trzema komorami. W związku z tarasowym położeniem i zasłonięciem przez górę kierunków północnego i wschodniego, powstały doskonałe warunki do wegetacji winorośli, jak też ich zimowania.
Winnica Łany od 2016 roku posiada koncesję na sprzedaż detaliczną wina, które obecnie można zakupić na miejscu, prowadzona jest również sprzedaż poprzez wybrane sklepy internetowe. Nazwy win inspirowane są nazwami szczepów winorośli. Wiele win zostało nagrodzonych na krajowych i międzynarodowych festiwalach i konkursach. Wina produkowane w Winnicy Łany zdobywały liczne nagrody i wyróżnienia na konkursach krajowych i międzynarodowych; w IV Konkursie Polskich Win Jasło 2017 wino Regent 2015 uzyskało srebrny medal w kategorii polskie wina czerwone. Właściciel prowadzi usługi z zakresu enoturystyki. Organizowane są degustacje, zwiedzanie winnicy komentowane, istnieje możliwość przyjazdu zarówno osób indywidualnych, jak i grup zorganizowanych. Właściciele oprowadzili uczestników po winnicy oraz zakładzie produkcyjnym przedstawiając poszczególne etapy produkcji wina oraz omawiając formy promocji i dystrybucji wina. Została również przygotowana degustacja win oraz lokalnych produktów.

Dzień III

11 października 2019r. – piątek

Wizyta w Winnicy Anna Maria w miejscowości Wyżne, która łączy w sobie tradycję i nowoczesność. Klienci nazywają ją podkarpacką Narnią nie bez powodu. Przepięknie położona na wzgórzu, z widokiem na panoramę Pogórza Strzyżowskiego, wyróżnia się spośród konkurencji bajkowym krajobrazem i ofertą. Na 11 hektarach rozpościera się kompleks Winnicy Maria Anna. W znakomitej większości teren zagospodarowany jest przez sadzonki winorośli, z których wytwarzamy kilkanaście odmian win białych i czerwonych, dostępnych dla klientów winnicy. Widok winorośli, zapach dojrzewających owoców, spokój i błoga cisza przepięknej podkarpackiej natury sprawiają, iż każdy kto poszukuje chwili wytchnienia powinien odwiedzić to wyjątkowe miejsce. Osoby, które poszukują nieco innych wrażeń również znajdą tutaj coś dla siebie. Tereny otaczające winnicę Maria Anna sprzyjają aktywnemu wypoczynkowi, takiemu jak: jazda na rowerze, quadach, czy też wycieczki krajoznawcze. W zimie natomiast można pojeździć na nartach lub wybrać się na kulig. Historia Winnicy Maria Anna sięga 2003 roku. Poprzedni właściciele Państwo Grzech, pochodzący z Rzeszowa, dokonali pierwszych nasadzeń szczepów wina białego na terenie o powierzchni około 0,4 ha. Obecnie uprawiane sią również nowe szczepy, również wina czerwonego. Winnica ma w ofercie: degustacje wyrobów wraz ze zwiedzaniem winnicy, udział w procesie przerobu wina, zakwaterowanie i wyżywienie w restauracji (w menu są potrawy na bazie wina z winnicy), wycieczki piesze, rowerowe i quady. To kolejny przykład na podkarpaciu udanej oferty enoturystyki.
W trakcie spotkania przygotowano degustacje.
Następnie grupa udała się do m. Borek Stary do Winnicy Stare Siedlisko, Właścicielem winnicy "Stare Siedlisko" jest małżeństwo Grażyna i Ryszard Jandowie. Winnica składa się z dwóch plantacji: w Strażowie i w Borku Starym, położona na pięknym południowo-zachodnim stoku, 220 m n.p.m. W winnicy tej (26 arów), pierwsze nasadzenia rozpoczęto w 2008 r. Winnica "Stare Siedlisko" stanowi jedno z ciekawszych miejsc dla pasjonatów winiarstwa na Podkarpaciu. Gospodarstwo enoturystyczne zlokalizowane jest na malowniczym terenie Pogórza Dynowskiego i stanowi doskonałe miejsce na organizację imprez rodzinnych, okolicznościowych oraz spotkań firmowych połączonych z degustacją win gronowych własnej produkcji i zwiedzaniem winnicy. Ryszard Janda, absolwent Akademii Rolniczej, pasjonat win i właściciel winnicy, przywrócił temu miejscu dawne tradycje, bowiem lata temu na tej ziemi gospodarowała jego rodzina. Pomysł na nazwę gospodarstwa ,,Stare Siedlisko” zaczerpnięto od miejsca, w którym stał rodzinny dom Szelów – dziadka ze strony matki obecnego właściciela. Po przodkach miłość do ziemi i pielęgnowania rodzinnych tradycji odziedziczył wnuk Ryszard Janda, i połączył ją z odradzającym się trendem zakładania winnic i produkcji własnych win gronowych. Inspirowany zagranicznymi sposobami prowadzenia gospodarstwa enoturystycznego uczynił ze swojej pasji sposób na życie. Obecnie w prowadzeniu winnicy pomaga syn Konrad – tak więc kolejne pokolenie włączyło się do pracy na „ziemi ojców”. Właściciele czynnie uczestniczą w szkoleniach winiarskich oraz enologicznych, zjazdach i konferencjach. Są świadomi, że ciągle należy się doszkalać i wymieniać doświadczeniami z innymi winiarzami. Produkowane są tu wina białe i czerwone powstające z odmian winorośli Regent, Dornfelder, Marechal Foch, Muskat Odeski, Gruner Veltimer, Bianca i Seyval Blanc. W odrestaurowanym budynku tzw. Domku Winiarza funkcjonują: nawiązująca wystrojem do tradycji winiarskich sala restauracyjna na 60 osób oraz klimatyczna piwnica degustacyjna, w której gospodarz przeprowadza dla zorganizowanych grup degustacje produkowanych w gospodarstwie win gronowych. Obiekt dysponuje również pokojami noclegowymi dla 10 osób. Właściciel przedstawił uczestnikom szczegóły dotyczące produkcji oraz oferty enoturystyki. Wizytę w winnicy zakończono wspólnym obiadem oraz degustacją.

 Na poszczególnych etapach wyjazdu studyjnego uczestnicy mieli możliwość w praktyce zapoznać się z rozwiązaniami stosowanymi w uprawie winogron. Ponadto uzyskanie fachowej wiedzy bezpośrednio od właścicieli pozwala na przeniesienie dobrych praktyk na teren województwa śląskiego. To ciekawa alternatywa dla osób poszukujących alternatywnych źródeł dochodu i prowadzenia enoturystyki.