Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) opublikował 9 marca 2020 r. stanowisko, iż zgodnie z aktualną wiedzą nie ma dowodów na to, że żywność może być źródłem lub pośrednim ogniwem transmisji wirusa SARS COV-2. EFSA zaznacza, że na podstawie doświadczeń z wirusami SARS i MERS można sądzić, że nie dochodzi do infekcji człowieka poprzez żywność wirusem SARS COV-2.
Tak więc jest mało prawdopodobne, aby wirus przenosił się przez żywność, i nie ma dotychczas dowodów aby miało to miejsce. EFSA podkreśla też, że stale monitoruje sytuację dot. ogniska zakażenia SARS COV-2, które jest źródłem zachorowań w bardzo wielu krajach.

W zachowaniu bezpieczeństwa mikrobiologicznego żywności istotne jest rygorystyczne zachowanie podstawowych zasad bezpieczeństwa żywności, które służą zapobieganiu jej zanieczyszczeniu, w tym również wtórnemu zanieczyszczeniu na etapie dystrybucji i sprzedaży.
Obróbka termiczna a koronawirus
Koronowirusy potrzebują do namnażania gospodarza, którym jest człowiek. Dokładna obróbka termiczna niszczy wirusa, ponieważ koronawirus ulega zniszczeniu, gdy zastosuje się odpowiednią kombinację czasu i temperatury np. 60 C przez 30 min. Tak więc w przypadku mięsa, produktów surowych, typowa obróbka cieplna eliminuje zanieczyszczenie mikrobiologiczne, w tym również SARS COV-2.
Jak przenosi się SARS COV-2?
Bezpośrednio - poprzez kontakt z wydzielinami zainfekowanej osoby (droga kropelkowa, ale również kał i mocz). Pośrednio - poprzez kontakt z powierzchniami, na których znajdują się wydzieliny osoby zainfekowanej poprzez kichanie i kaszel.
Aktualnie dostępne dane wskazują na to, że wirus może przetrwać kilka godzin na powierzchniach. Wirusa można pozbyć się ze środowiska, podobnie jak w przypadku większości mikroorganizmów, za pomocą zwykłych środków dezynfekcyjnych stosowanych w gospodarstwie domowym.
Jakie działania może podjąć przedsiębiorca i pracownik branży spożywczej?
Dobre praktyki higieniczne, w tym właściwe mycie rąk, mają na celu zapobieganie zanieczyszczeniu żywności potencjalnie chorobotwórczymi mikroorganizmami, których źródłem mogą być osoby mające kontakt z żywnością. Dotyczy to również SARS COV 2. Dlatego Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca, aby stosować standardowe praktyki w celu zredukowania ekspozycji i transmisji chorób, które obejmują:
- właściwą higienę rąk higienę kasłania/kichania • zasady bezpieczeństwa żywności • ograniczenie przez pracowników bliskiego kontaktu z każdą osobą, która ma objawy chorobowe ze strony układu oddechowego (kichanie, kaszel) • osoby chore wykazujące ww. objawy nie mogą pracować w zakładach spożywczych.
Pracownicy branży spożywczej muszą myć ręce: - przed rozpoczęciem pracy przed kontaktem z żywnością, która jest przeznaczona do bezpośredniego spożycia, ugotowana, upieczona, usmażona • po obróbce lub kontakcie z żywnością surową, nieprzetworzoną a o zajmowaniu się odpadami/śmieciami po zakończeniu procedur czyszczenia/dezynfekcji • po skorzystaniu z toalety po kaszlu, kichaniu, wydmuchaniu nosa po jedzeniu, piciu, lub paleniu po kontakcie z pieniędzmi.

Przedsiębiorcy branży spożywczej: mając na uwadze obowiązujące przepisy w zakresie bezpieczeństwa żywności, wskazane jest, aby zarówno producenci żywności, jak również sklepy i hurtownie: przypomnały pracownikom zasady higieny osobistej, mycia rąk, obowiązku informowania o złym stanie zdrowia, nie tylko osobom mającym bezpośredni kontakt z zakładem i żywnością ale również pracownikom biurowym, kierowcom, dostawcom, współpracującym rolnikom, serwisantom etc. • wzmogły nadzór nad przestrzeganiem zasad higieny przez pracowników, i ściśle je egzekwowali • przeanalizowały wewnętrzne procedury czyszczenia i dezynfekcji powierzchni roboczych, podłóg, maszyn, również w sklepach, tam gdzie klienci są potencjalnym źródłem zanieczyszczenia (koszyki sklepowe, kasy, taśmy przy kasach, poręcze, uchwyty) i - jeśli to wymagane - zwiększyć częstotliwość wykonywanych zabiegów dokonały weryfikacji dobrych praktyk higienicznych oraz procedur HACCP, aby wyeliminować ewentualne luki lub możliwe ścieżki zanieczyszczeń starały się ograniczać w miarę możliwości ekspozycję w sklepach żywności nieopakowanej, przeznaczonej do bezpośredniego spożycia szczególnie pieczywa, ciast, a tam, gdzie żywność nieopakowana jest pakowana przez konsumenta - zwracać uwagę na właściwą higienę (nie kasłanie/ kichanie w stronę innych osób i w stronę towaru, zwracanie uwagi przez obsługę, wywieszenie tabliczek ostrzegających) • ograniczyły podróże służbowe do minimum, jak również przestrzegały zasad dostępu do zakładu produkcji przez osoby zewnętrzne • w celu zapobiegnięcia niedoborom kadrowym - uświadomiły pracowników, że zarówno oni, jak i ich rodziny, powinni przestrzegać zasad higieny, stosować ograniczenia zalecane aktualnie przez władze. Kolejnym działaniem, jest egzekwowanie podziału na strefy, szczególna dbałość o higienę miejsc wspólnych, takich jak: szatnie, przebieralnie, łazienki, stołówki • wzmożyły procedury mycia i czyszczenia toalet • opracowały wewnętrzny plan zarządzania kryzysowego.

Jakie działania powinien podjąć świadomy klient-konsument?
W sklepie Osoby, które przebywają w sklepach, supermarketach, centrach handlowych powinny zawsze pamiętać o tym, że są współodpowiedzialni za zdrowie swoje i innych osób. W miarę możliwości należy unikać przebywania w miejscach zatłoczonych, utrzymywać odstępy w kolejkach. Dlatego należy pamiętać o higienie rąk oraz higienie kichania i kasłania, w szczególności przy pakowaniu żywności luzem, nieopakowanej tj.: pieczywo, produkty cukiernicze, orzechy. Ręce w sklepie mają kontakt z powierzchniami roboczymif pieniędzmi. Do pakowania należy używać dostępnych rękawic foliowych oraz torebek. Niehigienicznym zachowaniem jest przebieranie i dotykanie produkłów, które są przeznaczone do spożycia bez mycia i obróbki termicznej (np.: pieczywo, bułki, wyroby cukiernicze). Należy zwracać też uwagę na właściwą higienę układu oddechowego - nie kasłanie/kichanie w stronę innych osób, jak i towaru.
W domu Należy zachowywać właściwą higienę mycia i przygotowania żywności. Jest to priorytet nie tylko w przypadku koronawirusa, ale przede wszystkim typowych zanieczyszczeń mikrobiologicznych prowadzących do zatruć pokarmowych. Należy myć ręce, narzędzia kuchenne, blaty robocze, deski. Zawsze pamiętać o separacji produktów surowych i produktów już przygotowanych do spożycia, w celu uniknięcia zanieczyszczeń krzyżowych w kuchniach krzyżowych w kuchniach.

Źródło - Główny Inspektorat Sanitarny