W dniach 18-19 stycznia 2017r. odbyło się spotkanie  przedstawicieli Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Centrum Doradztwa Rolniczego, Ośrodków Doradztwa Rolniczego oraz Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, na którym zostały przedstawione propozycje zmian w przepisach dotyczących działania „Rolnictwo ekologiczne” oraz „Działania rolno – środowiskowo – klimatycznego” PROW 2014-2020.

Proponowane zmiany wynikają z doświadczeń z wdrażania działania, potrzeby upraszczania zasad realizacji działań oraz postulatów przekazywanych przez rolników, doradców i organizacje ekologiczne.

Proponowane zmiany w rolnictwie ekologicznym oraz działaniu rolno – środowiskowo – klimatycznym dotyczą:

1. realizacji kilku takich samych (tego samego rodzaju) zobowiązań: proponowana zmiana dotyczy dopuszczenia możliwości realizacji takich samych (np. dwóch zobowiązań na GO w rolnictwie ekologicznym   oraz dwóch zobowiązań w ramach tego samego wariantu/pakietu w działaniu rolno –środowiskowo – klimatycznym i innych zobowiązań podjętych w kolejnych latach. W przypadku działania rolno – środowiskowo – klimatycznego proponowana możliwość realizacji kilku takich samych zobowiązań będzie dotyczyć wariantów Pakietu 2. Ochrona gleb i wód, Pakietu 3. Zachowanie sadów tradycyjnych drzew owocowych oraz wariantów Pakietu 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 i Pakietu 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000. Takie same zobowiązania (tj. zobowiązania tego samego rodzaju) nie mogą być podjęte w tym samym roku (zasada ta nie dotyczy sytuacji przejmowania zobowiązania innego rolnika). Co ważne: jest propozycja dotycząca możliwości obejmowania zobowiązaniem nowych powierzchni – grunty dokupione lub wydzierżawione przez rolnika w trakcie realizacji działania będą mogły zostać objęte nowymi, także takiego samego rodzaju zobowiązaniami. Umożliwi to rolnikom, którzy rozpoczęli zobowiązania w 2015 i 2016 roku podjęcia nowych zobowiązań.
2. przekształcenia wybranych warunków przyznania płatności na analogiczne wymogi: proponowana zmiana dla działania rolnictwo ekologiczne oraz Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone w działaniu rolno – środowiskowo – klimatycznym dotyczy tego iż uprawę roślin wymienionych w odpowiednim załączniku traktować należy nie jako warunek kwalifikowalności, lecz jako wymóg. W ramach wariantu 2.1 Międzyplony w działaniu rolno – środowiskowo – klimatycznym propozycja jest taka, iż uprawę międzyplonów należy pozostawić jako warunek kwalifikowalności, natomiast obowiązek stosowania mieszanek roślin traktowany będzie jako wymóg.

Proponowane zmiany w działaniu rolnictwo ekologiczne

Umożliwienie otrzymywania płatności ekologicznych do nowo założonych upraw sadowniczych – dotyczy drzew , które:

- są w okresie owocowania lub

- takich, które są uprawiane na podkładkach karłowych lub półkarłowych, a ich uprawa jest prowadzona nie krócej niż rok, lub

- dodatkowo, obok powyższej możliwości otrzymania płatności, proponuje się również możliwość otrzymania płatności do plantacji założonych w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku o przyznanie płatności, w których do nasadzeń użyto materiału szkółkarskiego dopuszczonego do obrotu (kwalifikowanego lub CAC spełniającego wymagania jakościowe).

Powyższe zmiany mają na celu zagwarantowanie odpowiedniej jakości plantacji sadowniczych.

W chwili obecnej nie ma możliwości wsparcia plantacji krzewów innych niż owocujące. Jest propozycja wspierania także nowych, tj. nieowocujących plantacji nasadzonych jednak nie później niż w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku o przyznanie płatności, jeśli do nasadzeń użyto materiału szkółkarskiego dopuszczonego do obrotu kwalifikowanego lub CAC spełniającego wymagania jakościowe. Będzie to dotyczyło gatunków roślin objętych ustawą o nasiennictwie, pozostałych np. borówka brusznica, dereń jadalny, dzika róża, które spełniają odpowiednie wymagania jakościowe.

Na plantacji będzie wymóg corocznego wykonywania zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych, w szczególności usuwanie odrostów i samosiewów oraz chwastów.

Przeniesienie niektórych gatunków krzewów do grupy upraw jagodowych

Agrest (porzeczka, agrest), borówka wysoka i średnia, jeżyna i porzeczka zostaną przeniesione z wariantów 4.1.1. i 10.1.1. Podstawowe uprawy sadownicze do wariantów 4.1.2. i 10.1.2. Uprawy jagodowe – wybrane rośliny.

Uprawy jagodowe wchodzą w zakres zobowiązania ekologicznego na gruntach ornych (GO). W związku z powyższym możliwa będzie zarówno zmiana miejsca ich uprawy, jak i zmiana uprawianej rośliny. Uregulowanie to jest związane z sygnalizowanymi przez rolników problemami z patogenami.

WAŻNE DLA ROLNIKÓW REALIZUJĄCYCH ZOBOWIĄZANIA EKOLOGICZNE OD 2015 LUB 2016 ROKU: nastąpi „z urzędu” zmniejszenie wielkości obszaru objętego zobowiązaniem ekologicznym w ramach upraw sadowniczych oraz zwiększenie wielkości obszaru objętego zobowiązaniem ekologicznym na gruntach ornych, ale tylko w przypadku powierzchni upraw z przeniesionymi roślinami.

Ujednolicenie okresu do wyliczania zwierząt branego pod uwagę przy weryfikowaniu warunku minimalnej obsady.

Stan obecny jest następujący:

Warunek płatności ekologicznej do upraw paszowych (Pakiet 5. i 11.) – posiadanie zwierząt o minimalnej obsadzie 0,3 DJP/ha może być spełniony w gospodarstwie na dwa sposoby:

1. zwierzętami utrzymywanymi zgodnie z przepisami o rolnictwie ekologicznym, jeżeli zwierzęta te były w gospodarstwie,
2. wszystkimi zwierzętami, jeśli w gospodarstwie były utrzymywane zwierzęta w systemie konwencjonalnym lub w systemie konwencjonalnym oraz zgodnie z przepisami o rolnictwie ekologicznym.

W rozporządzeniu zastosowano preferencje dla gospodarstw, które posiadają wyłącznie zwierzęta utrzymywane zgodnie z przepisami o rolnictwie ekologicznym. W takim przypadku brana jest pod uwagę mniejsza powierzchnia gruntów ornych, na której musi być spełniony ten warunek, tj. tylko powierzchnia gruntów ornych zadeklarowana w ramach upraw paszowych (Pakiet 5. i 11.) i TUZ, czyli trwałych użytków zielonych (Pakiet 6. i 12.), a nie powierzchnia wszystkich gruntów ornych i TUZ. w ramach wszystkich pakietów.

Do wyliczenia obsady uwzględniany jest stan pogłowia zwierząt z okresu:

- w przypadku zwierząt utrzymywanych w systemie ekologicznym : okres pomiędzy kontrolami dokonanymi przez jednostkę certyfikującą (zwierzęta objęte oraz nieobjęte IRZ), która dostarcza informacji w zakresie liczby zwierząt,

- w przypadku zwierząt utrzymywanych w systemie ekologicznym i nieekologicznym:

   ▪ zwierzęta objęte IRZ (bez świń) od 15 marca do 30 września,

   ▪ zwierzęta nie objęte IRZ oraz świnie – okres pomiędzy kontrolami dokonanymi przez jednostkę certyfikującą.

Propozycje zmian w powyższym zakresie są następujące:

W ramach uproszczenia proponuje się ujednolicenie okresu jaki jest brany pod uwagę przy weryfikowaniu warunku minimalnej obsady. Jeden, taki sam okres to jest od dnia 15 marca do dnia 30 września danego roku dotyczyć będzie zwierząt objętych IRZ (bydło, owce, kozy i świnie) oraz koniowatych, bez względu czy są one utrzymywane w systemie konwencjonalnym, czy też zgodnie z przepisami o rolnictwie ekologicznym.

Jednostki Certyfikujące będą jedynie wskazywały, które gatunki zwierząt objęte IRZ są utrzymywane zgodnie z przepisami o rolnictwie ekologicznym, a które w systemie konwencjonalnym. Nie będą wskazywane liczby tych zwierząt i numery identyfikacyjne poszczególnych zwierząt. Dane w zakresie liczby zwierząt objętych IRZ zostaną ustalone przez ARiMR na podstawie zapisów zawartych w systemie IRZ. ARiMR obliczy również wysokość obsady zwierząt w gospodarstwie.

Przyznawanie płatności do upraw paszowych (Pakiet 5. i 11.)

Warunek płatności ekologicznej do upraw paszowych (Pakiet 5. i 11.) to posiadanie zwierząt w minimalnej obsadzie 0,3 DJP/ha.

Do spełnienia tego warunku nie będą brane pod uwagę grunty orne w ramach Pakietu 1. i Pakietu 7. (uprawy rolnicze) oraz w ramach Pakietu 5. i Pakietu 11., na których w danym roku uprawiane są rośliny na nawóz zielony.

Rozszerzenie listy roślin wspieranych w ramach działania

Centrum Doradztwa Rolniczego Oddział w Radomiu i Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego zaproponowały rozszerzenie listy roślin o :

● skorzonera,

● groch z rośliną podporową w ramach upraw warzywnych (Pakiet 2. i 8.).

● kolcowój pospolity,

● pigwowiec japoński w ramach Ekstensywnych upraw sadowniczych (wariant 4.2. i 10.2.).

Proponowane zmiany w działaniu rolno-środowiskowo-klimatycznym PROW 2014-2020

W działaniu rolno-środowiskowo-klimatycznym PRO

W 2014-2020, zmiany uproszczeniowe objęte uchwałami Komitetu Monitorującego na poziomie PROW 2014-2020, które nie zostały jeszcze uzgodnione z Komisją Europejską przedstawiają się następująco:

1. 1.Rozszerzenie obszaru wdrażania Pakietu 2. Ochrona gleb i wód w związku z procesowanym projektem ustawy – Prawo wodne, rozszerzającym na cały kraj obszar szczególnie narażony na zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego (OSN) oraz wprowadzeniem jednego Programuj działań, ale tylko w przypadku szybkiego wejścia w życie ustawy Prawo Wodne.
2. Zwiększenie stawki płatności w ramach wariantu 7.2. Zachowanie lokalnych ras koni z 1500 zł/szt. do 1900 zł/szt. – dotyczy koni małopolskich i koni wielkopolskich oraz do 1700 zł/szt. – dotyczy koni pozostałych ras.
3. Usunięcie wymogu dotyczącego rozstawy drzew w ramach Pakietu 3. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych.
   Obecnie w ramach Pakietu 3. jednym z wymogów jest zachowanie w sadzie tradycyjnych odmian drzew owocowych, który obejmuje ci najmniej 12 drzew uprawianych w rozstawie nie mniejszej niż 4*6 m i nie większej niż 10*10 m, a ich liczba w przeliczeniu na 1 ha powierzchni sadu jest nie mniejsza niż 90. Proponowana zmiana to usunięcie wymogu dotyczącego rozstawu drzew, a pozostawia wymóg, że liczba drzew w przeliczeniu na 1 ha powierzchni sadu jest nie mniejsza niż   90.

Pozostałe zmiany dotyczą między innymi dostosowania listy roślin w ramach Pakietu 1 . Rolnictwo zrównoważone do listy upraw w rozumieniu art. 44 rozporządzenia nr 1307/2013 stosowanych w dywersyfikacji upraw w ramach zazielenienia. W załączniku nr 4 ust. 1 proponuje się

1. rozszerzenie listy roślin o następujące gatunki: cykoria warzywna (liściowa, ogrodowa), pieprzyca siewna (rzeżucha ogrodowa), roszponka warzywna, mięta okrągłolistna, mięta długolistna, kminek zwyczajny,
2. wydzielenie nowej grupy upraw „warzywa dyniowate”,
3. umożliwienie otrzymania płatności rolno – środowiskowo – klimatycznej w przypadku uprawiania grochu siewnego (jadalny i pastewny – peluszka) z rośliną podporową.

Planowane jest także objęcie całego kraju obszarem szczególnie narażonym na zanieczyszczenie azotanami pochodzenia rolniczego a także doprecyzowanie, że zakres rejestru działalności rolnośrodowiskowej w ramach Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego prowadzony jest dla gruntów objętych zobowiązaniem rolno-środowiskowo-klimatycznym.

Są to tylko propozycje zmian, które jeszcze mogą ulec modyfikacjom ze względu na konieczność ich zatwierdzenia ich przez Komisję Europejską oraz po ich wprowadzeniu do rozporządzenia „Rolnictwo ekologiczne” oraz do „rozporządzenia rolno-środowiskowo-klimatycznego”

O zmianach jakie zostaną wprowadzone będziemy Państwa informować po wejściu odpowiednich zmian do w/w rozporządzeń.

Opracowano z wykorzystaniem materiałów szkoleniowych MRiRW