Piernik należy do najstarszych ciast, wywodzi się z tzw. miodowników wielkich – wielkich bochnów chleba robionych na miodzie. Pochodzi z XII wiecznej Bazylei i Norymbergii, głównych ośrodków piernikarskich średniowiecznej Europy. Charakteryzuje się ciemną barwą, specyficznym słodkim smakiem i aromatem korzennym, niespotykanymi w innych ciastach. W Polsce nazwa „piernik” wywodzi się ze staropolskiego słowa „pierny” czyli pieprzny. Przygotowanie ciasta piernikowego uchodziło za prawdziwą sztukę. Wypiekano je często w ozdobnych formach. Mogło być one przechowywane w stanie surowym, w chłodnym pomieszczeniu całymi miesiącami.

Pierniki miały w dawnej kuchni polskiej szerokie zastosowanie: mniej słodkie, ale bardziej korzenne podawano jako zakąskę do wódki, słodsze na deser

W XVIII wieku popularne było powiedzenie:

„Kto nie pija gorzałki i od niej umyka,

Ten słodkiego nie godzien kosztować piernika”.

Tradycyjne przepisy na pierniki i pierniczki:

Piernik popularny

500 g mąki

250 g margaryny

150 g cukru pudru

250 ml mleka

3-4 jajka

2 łyżeczki sody oczyszczonej

2 paczki przypraw do pierników

słoik dżemu śliwkowego

tłuszcz

bułka tarta

Umyte jajka wybić ze skorupek i utrzeć z cukrem; połączyć z przesianą mąką, stopioną margaryną, dżemem, mlekiem, sodą rozpuszczoną w małej ilości ciepłej wody i przyprawami. Ciasto przełożyć do przygotowanej formy, wyrównać powierzchnię i piec około 45 min. w średnio nagrzanym piekarniku.

Piernik śląski

400 g mąki

400 g cukru pudru

100 ml piwa jasnego

4 jajka

50 g masła lub margaryny,

paczka przypraw do pierników,

2 łyżeczki proszku do pieczenia,

tłuszcz

bułka tarta

Żółtka utrzeć z cukrem, połączyć z przesianą mąką wymieszaną z proszkiem do pieczenia, stopionym masłem, piwem, przyprawami i ubitą pianą z białek. Ciasto przełożyć do przygotowanej formy, wyrównać powierzchnię i piec ok. 50 min. w średnio nagrzanym piekarniku.

Pierniczki

250 g mąki ziemniaczanej

250 g miodu

3 jajka

paczka przypraw do pierników

łyżeczka sody oczyszczonej

tłuszcz

Jajka wybić ze skorupek oddzielając żółtka od białek. Zrumieniony miód utrzeć z żółtkami, dodać przyprawy i sodę rozpuszczoną w małej ilości ciepłej wody; połączyć z przesianą mąką oraz pianą ubitą z białek. Do wysmarowanych tłuszczem foremek nakładać ciasto do ¾ wysokości i upiec w średnio nagrzanym piekarniku.

Pierniczki po polsku

500 g mąki

100 ml mleka

50 ml mocnego naparu z kawy naturalnej

150 g cukru

150 g miodu

paczka przypraw do pierników,

łyżeczka sody,

tłuszcz

lukier

50 g cukru zarumienić na patelni, połączyć z miodem i pozostałym cukrem, przyprawami, mlekiem oraz naparem kawy. Masę wymieszać z przesianą mąką oraz sodą rozpuszczoną w małej ilości wody, dokładnie wyrobić i pozostawić na 4 godziny. Ciasto rozwałkować na grubość 1,5 cm i ułożyć na przygotowanej blasze; upiec w średnio nagrzanym piekarniku. Po wystudzeniu polać lukrem.

Na podstawie: www.pierniki.pl

Maria Lemnis Henryk Vitry „Iskier przewodnik sztuki kulinarnej”

Henryk Dębski „Smaczne wypieki domowe"