„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Operacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020

Operacja była realizowana w ramach Planu Działania Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 Plan Operacyjny na lata 2018-2019, złożonego w ramach konkursu nr 2/2018 dla partnerów Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na wybór operacji, które będą realizowane w 2018 r. w ramach dwuletniego planu operacyjnego na lata 2018-2019. Operacja była realizowana w Partnerstwie ze Stowarzyszeniem Gospodarstw Edukacyjnych Województwa Śląskiego i Lokalną Grupą Działania Stowarzyszenie Partnerstwo Północnej Jury PPJ.

Realizacja operacji miała na celu aktywizację mieszkańców wsi na rzecz podejmowania inicjatyw służących zachowaniu dziedzictwa kulturowo-przyrodniczo-historycznego, pobudzeniu przedsiębiorczości wiejskiej oraz aktywizację społeczną i ekonomiczną poprzez promocję idei wsi tematycznych i wdrożenie podmiotów ekonomii społecznych na obszarach wiejskich. W województwie śląskim nie ma założonych wiosek tematycznych, realizacja operacji przyczyniła się do ich promowania i zaszczepienia idei wśród osób uczestniczących w konferencji i wyjeździe studyjnym.

Pierwszym etapem przebiegu operacji była zorganizowana konferencja w dn. 26.06.2018r. w Śląskim Ośrodku Doradztwa Rolniczego w Częstochowie. Wśród 50 uczestników konferencji znaleźli się rolnicy, właściciele gospodarstw agroturystycznych i zagród edukacyjnych, przedstawiciele instytucji wspierających rozwój obszarów wiejskich, doradcy oraz osoby zainteresowane przeniesieniem idei wsi tematycznej na obszar województwa śląskiego. Wykładowcą był Wacław Idziak – doktor socjologii, specjalizujący się w tematyce rozwoju obszarów wiejskich, określany również jako „ojciec chrzestny” polskiej wsi. Dr Wacław Idziak dąży do przywrócenia świetności marginalizowanym obszarom wiejskim poprzez tematyzację wsi. Ekspert zaprezentował uczestnikom w bardzo szerokim zakresie oraz wyczerpująco poruszył zagadnienia związane z tworzeniem, funkcjonowaniem, organizacją, promowaniem i specyfiką wiosek tematycznych. Przedstawił szereg przykładów funkcjonujących wiosek oraz zaprezentował paletę produktów turystycznych, które są sprzedawane w poszczególnych wioskach. Zaprosił uczestników do aktywnego udziału w konferencji poprzez relacjonowanie własnych doświadczeń z prowadzenia np. gospodarstw agroturystycznych oraz dyskutowania na temat możliwych rozwiązań w zakładaniu wioski tematycznej.

Drugi etap stanowił wyjazd studyjny do wiosek tematycznych: „Wioski Bociana” w Niedźwiedzicach, „Wioski Kolejarzy” w Miłkowicach i Rogatej Wsi” w Konradówce w dn. 06.07.2018r.- województwo dolnośląskie, powiat legnicki. Wszystkie wymienione wioski należą do sieci pn. „Wioski z Pomysłem”. W wyjeździe studyjnym brało udział 35 uczestników: doradcy, rolnicy, właściciele gospodarstw agroturystycznych i zagród edukacyjnych, sołtysi i osoby zaangażowane w rozwój obszarów wiejskich. Opiekę merytoryczną sprawował nad grupą Pan Krzysztof Szustka – koordynator ds. wiosek tematycznych, który jest współtwórcą wielu wiosek tematycznych w Polsce. Realizacja operacji na terenie województwa dolnośląskiego pozwoliła na zapoznanie się z dobrymi praktykami na przykładzie zwiedzanych wiosek, utworzenia sieci powiązań i kontaktów pomiędzy uczestnikami, a przedstawicielami z poszczególnych wiosek.

Wyjazd rozpoczął się od prezentacji oferty wioski tematycznej Wioski Bociana w Niedźwiedzicach, która zdobyła tytuł „Najpiękniejszej Wsi Dolnego Śląska 2017. Przedstawiciele Stowarzyszenia Przyjaciół Wsi Niedźwiedzicie opowiedzieli o doświadczeniach w zakładaniu wioski tematycznej, osiągnięciach, źródłach finansowania, współpracy z lokalnymi władzami i mieszkańcami oraz planach na przyszłość. Uczestnicy mieli przyjemność własnoręcznego wykonania filcowych bocianów i żab-ich tworzenie stanowi atrakcję turystyczna dla odwiedzających wioskę grup. Następnie uczestnicy zostali zaproszeni na spacer po wsi, gdzie na każdym kroku można było spotkać bociany; począwszy od prawdziwych w gniazdach, skończywszy na figurkach ptaków w ogródkach czy na tabliczkach informujących o numerze domu. Zwiedziliśmy Czatownie, ścieżkę edukacyjną ”Szlakiem Bociana”, urocze Wróbelkowo (ściana domu gęsto oblepiona budkami dla ptaków) i mieli możliwość zrobienia zakupów w sklepiku „Skrzydlata Galeria”. Pan Krzysztof Szustka przeprowadził dla grupy warsztaty metodyczne dotyczące zakładania wsi tematycznej, źródeł ich finansowania i prowadzenia oraz stworzenia atrakcyjnych produktów turystycznych. Zapoznał uczestników z popularną na całym świecie i wciągającą grą – geocaching.

Następnie udaliśmy się do Miłkowic – „Wioski Kolejarzy”. Wizyta rozpoczęła się obiadem - „Posiłkiem Kolejarza”, który również sposobem podania nawiązywał do oferty wioski. Przedstawiciele Stowarzyszenia Kolejarz przedstawili historię wsi związaną z dużym węzłem kolejowym, który w przeszłości stanowił główne źródło utrzymania miłkowiczan. Na tej podstawie stworzono bogatą ofertę wioski tematycznej. W Gminnym Ośrodku Kultury i Sportu zwiedziliśmy Izbę Pamięci „Kolejarz” pełną archiwalnych zdjęć i eksponatów kolejowych z czasów dynamicznego funkcjonowania węzła kolejowego. Emerytowani pracownicy kolei zaznajomili nas z pasjonująca historią Miłkowic. Uczestnicy mogli uwiecznić obecność w wiosce biorąc udział w stylizowanej sesji fotograficznej „Kolejowe foto”.

Kolejnym punktem wyjazdu była wizyta w „Rogatej Wsi” w miejscowości Konradówka. Przedstawiciele Fundacji Dolina Nadziei zaprosili uczestników do udziału w grze terenowej – quest „Rogatym Szlakiem”. Uczestnicząc w niej podziwialiśmy walory przyrodnicze Konradówki, w której znajduje się dużo zabudowań sprzed II wojny światowej. Uczestnicy zapoznali się ze sposobami finansowania kolejnych realizowanych projektów „Rogatej Wsi”, z ich ofertą, pomysłami i planami na przyszłość.

Realizacja operacji w formie konferencji i wyjazdu studyjnego zainicjuje ideę i umożliwi podjęcie analogicznych działań na terenie województwa śląskiego.