11 listopada – Dzień świętego Marcina, popularnie zwany MARCINKAMI,  to symbol zamierania życia w przyrodzie. W przeszłości, w całej Polsce przed tym dniem, trzeba było zakończyć wszystkie roboty w polu. Powiadano, że „ziemia musi teraz odpoczywać i po świętym Marcinie nie wolno już jej niepokoić: kopać, grabić, rozrzucać nawozu”. W przeciwnym razie może w następnym roku nie wydawać plonów. W dniu św. Marcina po raz ostatni przed zimą wypuszczano bydło na pastwisko według następującego rytuału: „pastuch zjawiał się na podwórku gospodarza, uroczyście trzaskał batem, z domu wychodziła gospodyni z bochnem białego chleba, a gospodarz z mieszkiem pieniędzy. Pasterzowi płacono za cały sezon wypasu. Potem wszyscy pasterze szli na kartoflisko i piekli swój wielki przysmak, czyli kartofle po pastersku. Zaganiano je o zmierzchu do obór, uderzając lekko gałązką brzozową lub świerkową, nazywaną marcinką. Nakazów tych i zwyczajowych terminów przestrzegał niegdyś każdy dobry, doświadczony gospodarz. Na wsi w tym czasie rozpoczynano robienie mięsnych, zimowych zapasów. Marcinki, to okres bicia gęsi i biesiadowania. Uczta była pierwszą częścią zwyczaju związanego z tym dniem, a druga część miała charakter wróżebny. Najwięcej przepowiedni związanych z tym dniem dotyczyło pogody, gdyż Św. Marcin uważany był za zwiastuna zimy o czym świadczą ludowe przysłowia: „Mróz na Marcina będzie tęga zima.”, „Gdy liście na Marcina nie upadają, to mroźną zimę przepowiadają.” Wróżono z drzew, z wiatru: kiedy wiał wiatr południowy – zima będzie lekka, północny – zima będzie ostra. Popularne było wróżenie ze świętomarcińskiej gęsi, co ilustrują średniowieczne przysłowia: ”Na święto Marcina najlepsza gęsina: patrz na piersi, patrz na kości jaka zima nam zagości” Oprócz gęsi najbardziej znane są „Marcińskie rogaliki”. Słynie z nich Poznań i cała Wielkopolska, a także Opolszczyzna i Dolny Śląsk. Świętomarcinskie rogale mogą być nadziewane orzechami, marmoladą lub marcepanem.

Na podstawie:

Barbara Ogrodowska "Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne"

Hanna Szymanderska "Polskie tradycje świąteczne"