W związku z wejściem w 2016 r. Ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych ustaw pojawiło się wiele wątpliwości co do zasad sprzedaży bezpośredniej. Artykuł ten systematyzuje informacje odnośnie sprzedaży okazjonalnej na imprezach masowych.

       Zgodnie z definicją sprzedaż okazjonalna obejmuje przygotowywanie, przechowywanie i serwowanie żywności przez osoby fizyczne w trakcie imprez, takich jak: jarmarki, święta kościelne, szkolne, miejskie, wiejskie, zorganizowane akcje dobroczynne obejmujące wolontariuszy, gdzie żywność jest przygotowywana na małą skalę, czasem i sporadycznie. Taka działalności nie jest uznawana za działalność gospodarczą.

1. W przypadku podatku dochodowego:

- Jeżeli sprzedaż produktów żywnościowych na imprezach masowych dokonywana jest przez rolników (osoby fizyczne), to opodatkowanie uzyskanych przychodów z tego tytułu zależy od tego, czy zbywane produkty są przetworzone, czy też nie.

W przypadku kiedy produkty żywnościowe pochodzą z własnej uprawy lub hodowli niestanowiącej działów specjalnych produkcji rolnej i sprzedawane są w stanie nieprzetworzonym, to uzyskane przychody zaliczane są do przychodów z działalności rolniczej i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Z kolei przychody ze sprzedaży produktów żywnościowych (roślinnych i zwierzęcych) pochodzących z własnej uprawy lub hodowli, przerobionych sposobem przemysłowym (np. ze sprzedaży własnych wyrobów piekarskich czy wędliniarskich) podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Jeżeli sprzedaż ta ma charakter zorganizowany, ciągły i jest prowadzona we własnym imieniu, to uzyskane przychody zaliczane są do przychodów z działalności gospodarczej. W przypadku niespełnienia powyższych warunków uzyskane przychody podlegają opodatkowaniu według skali jako przychody z innych źródeł.

Z opodatkowania, zgodnie z ustawą, zwolnione są przychody ze sprzedaży produktów żywnościowych pochodzących z własnej uprawy lub hodowli niestanowiących działów specjalnych produkcji rolnej, przerobionych sposobem przemysłowym, jeżeli przerób polega na kiszeniu produktów roślinnych (np. kiszeniu kapusty lub ogórków) lub przetwórstwie mleka (np. serów) albo na uboju zwierząt rzeźnych i obróbce poubojowej tych zwierząt, w tym również na rozbiorze, podziale i klasyfikacji mięsa. Zatem przychód uzyskany ze sprzedaży takich produktów na imprezie masowej będzie zwolniony z opodatkowania podatkiem dochodowym.

- W przypadku osób prawnych, jak np. Kół Gospodyń Wiejskich, które zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz.U. nr 32, poz. 217 ze zm.) są społeczno-zawodową organizacją rolników, a jej członkowie przekażą nieodpłatnie na rzecz tej organizacji wytworzone przez siebie produkty żywnościowe, które następnie zostaną sprzedane podczas imprezy masowej, nie uzyskują przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż przychód taki jest przychodem koła gospodyń wiejskich, a nie jego członków. W konsekwencji zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 39 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych wolne od podatku są dochody związków zawodowych, społeczno-zawodowych organizacji rolników (m.in. koła gospodyń wiejskich), izb rolniczych, izb gospodarczych, organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, spółdzielczych związków rewizyjnych, organizacji pracodawców i partii politycznych działających na podstawie odrębnych ustaw w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej.

Ponadto przepisy ustawy zwalniają od podatku dochody podatników, których celem statutowym jest działalność m.in. kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności w części przeznaczonej na te cele.

Zwolnienia, o których mowa wyżej, nie dotyczą dochodów uzyskanych z działalności polegającej na wytwarzaniu i handlu wyrobami przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych albo wyrobów z ich udziałem.

2. Podatek VAT

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 tys. zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku. Zwolnienie to dotyczy również stowarzyszeń i kół gospodyń wiejskich prowadzących sprzedaż produktów regionalnych na lokalnych imprezach i festynach, jeżeli ich obroty nie przekraczają kwoty, o której mowa powyżej.

3. Kasa fiskalna

Obowiązek stosowania kasy fiskalnej, jak i przewidziane od niego zwolnienia, obowiązują tylko wtedy, gdy sprzedaż jest dokonywana przez kogoś, kto jest podatnikiem VAT w odniesieniu do danej sprzedaży. W przypadku gdy sprzedaż jest dokonywana przez podmiot, którego nie można w odniesieniu do tej transakcji potraktować jako podatnika VAT, wówczas jest ona całkowicie wyłączona nie tylko z opodatkowania VAT, ale również z wszelkich innych obowiązków w zakresie podatku od towarów i usług jak np. obowiązku stosowania kasy fiskalnej.

4. Inne wymagania

- Minimum 2 tygodnie przed imprezą masową sprzedawca musi zgłosić planowaną działalność do Powiatowej Inspekcji Sanitarnej, która wydaje odpowiednią decyzję.

- Przestrzegane powinny być wymagania odnośnie przewozu żywności – w przypadku produktów wymagających chłodzenia podmiot powinien zwrócić się do inspekcji sanitarnej o wydanie decyzji, czy pojazd nadaje się do takich czynności. Wymagań dotrzymać należy również odnośnie przechowywania żywności – w szczególności jeśli wymaga ona chłodzenia.

- W przypadku sprzedaży okazjonalnej cena powinna dotyczyć porcji bądź sztuki produktu, czy potrawy (nie należy podawać ceny za określoną gramaturę ani za paczkę, bo wówczas obowiązuje ustawa o towarach paczkowanych).

- Osoba sprzedająca musi posiadać aktualne badania lekarskie do celów sanitarno-epidemiologicznych, które będą świadczyć o braku przeciwwskazań do wykonywania prac, przy których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby. Również osoby przygotowujące sprzedawane produkty lub potrawy powinny takie badania posiadać.