W związku z realizacją operacji w ramach podziałania 1.2 „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych”, która jest wspófinansowana przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) w ramach działania „Transfer wiedzy i działalność informacyjna”, objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020- Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego uczestniczył w demonstracji pt: ZBOŻA.

Demonstracja z tematu ZBOŻA została założona w gospodarstwie Pana Zdzisława Mańki w miejscowości Nowiny ul. Długa 94 w gminie Wręczyca Wielka zlokalizowanej w powiecie kłobuckim w województwie śląskim.

Gospodarstwo Pana Zdzisława Mańka objęte jest systemem rolnictwa ekologicznego od 2010 roku. Aktualnie powierzchnia gospodarstwa wynosi 58,68 ha, a rolnik użytkuje gleby klasy bonitacyjnej od 5 do 6, lekkie i piaszczyste.

W gospodarstwie stosowany jest bardzo urozmaicony płodozmian, a na przestrzeni lat rolnik uprawiał wiele gatunków roślin. Ze zbóż m.in. pszenżyto, owies, jęczmień jary, żyto ozime. Ponadto duże znaczenie w strukturze upraw stanowią rośliny bobowate, takie jak łubin wąskolistny. To właśnie poprzez uprawę roślin bobowatych w gospodarstwach ekologicznych dostarczany do gleby jest azot (poprzez symbiozę z bakteriami brodawkowymi wiążącymi azot, a także dzięki późniejszemu przyorywaniu resztek pożniwnych pochodzących z uprawy roślin bobowatych). Oprócz wymienionych gatunków, rolnik uprawia również ziemniaki oraz grykę.

Jak wspomniano w gospodarstwie Pana Zdzisława jesienią 2023r. został założony obiekt demonstracyjny – Zboża. Szczegółowym tematem demonstracji jest „Agrotechnika żyta w gospodarstwie ekologicznym” – wariant 3:  „Wpływ normy wysiewu na produkcyjność żyta”.

Demonstracja została założona na jednym polu o pow. 2,00 ha, podzielonym na dwie części  (każde o pow. 1,00 ha). Pola te charakteryzują się  podobnymi warunkami glebowymi po jednym przedplonie, w jednym terminie siewu.

Zgodnie z zapisami instrukcji demonstracja mogła zostać założona jedynie w gospodarstwie posiadającym aktualny certyfikat produkcji z wymaganiami rolnictwa ekologicznego w zakresie objętym tematem demonstracji. Dodatkowo wymagana była lokalizacja umożliwiająca łatwy dojazd lub dojście dla osób wizytujących demonstrację. Wyżej wymienione wymagania zostały spełnione w gospodarstwie Pana Zdzisława Mańki.

Celem demonstracji jest ocena wpływu zagęszczenia siewu na rozwój uprawy żyta. Obserwacja i ocena oddziaływania zagęszczonego siewu umożliwi pokazanie znaczenia gęstości siewu w warunkach produkcji ekologicznej.

Demonstracja w gospodarstwie została założona w następujący sposób:

Zasiew:  Żyto ozime, odmiana Dańkowskie Diament

I pole                                                                                        II pole

Termin wysiewu 23.09.2023                                                   Termin wysiewu 23.09.2023

Powierzchnia – 1,00 ha                                                            powierzchnia -  1,00 ha

norma wysiewu -140 kg/ha                                                    norma wysiewu – 168 kg/ha

przedplon -  żyto ozime                                                            przedplon – żyto ozime

W ramach wspomnianej demonstracji w gospodarstwie w dniach: 22.04.2024 r. 23.04.2024 r., 24.04.2024 r., 25.04.2024 r. oraz  26.04.2024r .. odbyły się pierwsze spotkania szkoleniowe.

Łącznie gospodarstwo odwiedziło 5 grup- cztery grupy składały się z 13 osób każda grupa, a piąta grupa liczyła 12 osób (łącznie 64 osoby).

W każdym spotkaniu uczestniczyli rolnicy z województwa śląskiego. Wśród nich obecni byli rolnicy prowadzący produkcję rolniczą w sąsiednich powiatach tj. reprezentujący powiat lubliniecki i kłobucki, jak również uczestnicy z powiatu wodzisławskiego, zawierciańskiego oraz grupa mieszana reprezentująca powiat żywiecki i bielski.

Podczas pierwszego spotkania obecny był również Pan dr hab. Krzysztof Jończyk, reprezentujący Instytut Nawożenia i Gleboznawstwa  (IUNG) w Puławach. Pan Jończyk jest również Opiekunem naukowym wspomnianej demonstracji.

W czasie pierwszych spotkań w ramach demonstracji rośliny były w fazie określonej jako początek strzelania w źdźbło. Podczas pierwszych wizyt na demonstracji z tematu Zboża (żyto ozime) uczestnicy zapoznali się z  zagadnieniami dotyczącymi założenia demonstracji z tematu Zboża- „Agrotechnika żyta w gospodarstwie ekologicznym” – wariant 3 „Wpływ normy wysiewu na produkcyjność żyta”, a także zostały przestawione innowacyjne rozwiązania oraz dobre praktyki w wykorzystywane w uprawie zbóż. Dodatkowo w każdym przypadku miała miejsce dyskusja związana z tematyką szkolenia.

Warto zaznaczyć, że żyto obok pszenicy uznawane jest za podstawowe zboże chlebowe. Ponadto może być również uprawiane jako roślina pastewna, a w żywieniu zwierząt wykorzystywane jest ziarno. Ponadto żyto ozime może być również wysiewane w poplonach ozimych z przeznaczeniem na zielonkę lub kiszonkę.

Cechami żyta, które mają duże znaczenie w uprawie ekologicznej są jego małe wymagania cieplne i szybki wzrost po wiosennym ruszeniu wegetacji. Pozwala to skutecznie konkurować z chwastami. Dodatkowo żyto jest też stosunkowo mało podatne na choroby oraz wyróżnia się zdolnością pobierania składników pokarmowych ze związków trudno dostępnych.

Źródło:

- Instrukcja założenia i prowadzenia obiektu demonstracyjnego- Temat: Zboża; Temat szczegółowy: „Agrotechnika żyta w gospodarstwie ekologicznym” dr hab. Krzysztof Jończyk;

- Opis gospodarstwa Pana Zdzisława Mańki sporządzony przez Doradcę z ŚODR Częstochowa P. Olgę Susek;

- Zdjęcia wykonane przez doradców z ŚODR Częstochowa prowadzących w/w demonstrację.