Celem programu „Czyste Powietrze” – który nadzoruje Ministerstwo Klimatu i Środowiska a wdraża go Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wraz z szesnastoma funduszami wojewódzkimi – jest rozwiązanie największego problemu dotyczącego smogu w Polsce, czyli doprowadzenie do wymiany starych pieców i kotłów na paliwo stałe oraz termomodernizacji budynków jednorodzinnych, żeby efektywnie zarządzać energią. Na te działania przeznaczono 103 mld zł na lata 2018-2029. Nabór w programie „Czyste Powietrze” rozpoczął się 19 września 2018 r.

W „Czystym Powietrzu” do tej pory obowiązywały dwie części programu. Pierwsza – czyli podstawowy poziom dofinansowania do 30 tys. zł – dla osób z rocznym dochodem do 100 tys. zł, oraz druga – podwyższony poziom dofinansowania do 37 tys. zł – licząc przeciętny miesięczny dochód na osobę do 1564 zł w gospodarstwie wieloosobowym i do 2189 zł w gospodarstwie jednoosobowym.

25.01.2022 r. ogłoszono nabór wniosków o dofinansowanie w formie dotacji do trzeciej części programu "Czyste Powietrze", gdzie przewidziano nawet 69 tys. zł maksymalnej dotacji przy 90% kosztów kwalifikowanych.

Dla kogo dofinansowanie w Części 3 programu?

Beneficjentem Części 3 programu może zostać osoba fizyczna, która łącznie spełnia następujące warunki:

1. jest właścicielem/współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą,
2. przeciętny miesięczny dochód na jednego członka jej gospodarstwa domowego wskazany w zaświadczeniu wydawanym zgodnie z art. 411 ust. 10g ustawy – Prawo ochrony środowiska, nie przekracza kwoty:

a) 900 zł w gospodarstwie wieloosobowym,

b) 1 260 zł w gospodarstwie jednoosobowym,

lub ma ustalone prawo do otrzymywania zasiłku stałego, zasiłku okresowego, zasiłku rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego, potwierdzone w zaświadczeniu wydanym na wniosek Beneficjenta, przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, zawierającym wskazanie rodzaju zasiłku oraz okresu, na który został przyznany. Zasiłek musi przysługiwać w każdym z kolejnych 6 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia oraz co najmniej do dnia złożenia wniosku o dofinansowanie.

Ponadto, w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej, przez osobę, która przedstawiła zaświadczenie o przeciętnym miesięcznym dochodzie na jednego członka jej gospodarstwa domowego, roczny jej przychód, z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej za rok kalendarzowy, za który ustalony został przeciętny miesięczny dochód wskazany w zaświadczeniu, nie przekroczył dwudziestokrotności kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego w rozporządzeniu Rady Ministrów obowiązującym w grudniu roku poprzedzającego rok złożenia wniosku o dofinansowanie.

Osoba fizyczna, która zamierza złożyć wniosek o przyznanie najwyższego poziomu dofinansowania do WFOŚiGW, powinna uzyskać od wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (zgodnie z miejscem jej zamieszkania) zaświadczenie o wysokości przeciętnego miesięcznego dochodu przypadającego na jednego członka jej gospodarstwa domowego albo zaświadczenie o ustalonym prawie do otrzymywania zasiłku stałego, zasiłku okresowego, zasiłku rodzinnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego. Zaświadczenie powinno być wydane najpóźniej w dniu złożenia wniosku o dofinansowanie. Złożenie wniosku o dofinansowanie w ramach Części 3 programu jest uwarunkowane posiadaniem jednego z ww. zaświadczeń.

W ramach Części 3 programu istnieje możliwość finansowania przedsięwzięć rozpoczętych nie wcześniej niż 6 miesięcy przed datą złożenia wniosku o dofinansowanie.

Część 3 programu umożliwia także dofinansowanie w formie dotacji przedsięwzięć zakończonych pod warunkiem, że nie zostały rozpoczęte wcześniej niż 6 miesięcy przed datą złożenia wniosku o dofinansowanie oraz nie wcześniej.

Uwaga: Nabór nie dotyczy budynków wielorodzinnych oraz budynków nowobudowanych.

Gdzie składać wnioski?

Wnioski o dofinasowanie w formie dotacji w ramach Programu Priorytetowego „Czyste Powietrze” należy składać do WFOŚiGW obejmującego swoim działaniem teren województwa, w którym zlokalizowany jest budynek/lokal mieszkalny, którego dotyczy przedsięwzięcie. Wnioski o dofinansowanie można składać poprzez:

1. serwis gov.pl (wymagana wyłącznie forma elektroniczna z podpisem zaufanym lub kwalifikowanym), lub
2. aplikację internetową, tj. Portal Beneficjenta dostępny na stronie internetowej właściwego WFOŚiGW – konieczne dostarczenie również wersji papierowej wniosku z wymaganymi podpisami.

Wersje papierowe wniosków o dofinasowanie można dostarczać: za pośrednictwem gmin, które zawarły porozumienia w sprawie ustalenia zasad wspólnej realizacji programu priorytetowego „Czyste Powietrze” z WFOŚiGW, lub poprzez nadanie do właściwego WFOŚiGW w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. - Prawo pocztowe (w latach 2016-2025 funkcję operatora wyznaczonego w rozumieniu tej ustawy pełni Poczta Polska S.A.) lub bezpośrednio do właściwego WFOŚiGW.

Nie jest możliwa korekta wniosku o dofinansowanie (w rozumieniu § 2 ust. 19 Regulaminu naboru wniosków) złożonego w ramach Części 1 albo 2 Programu przed dniem 25.01.2022 r. zmieniająca warunki dofinansowania zgodnie z Częścią 3 programu. Jeżeli Wnioskodawca złożył wniosek o dofinansowanie przed dniem 25.01.2022 r., ale nie zawarł umowy o dofinansowanie, może wycofać wniosek i złożyć go ponownie na warunkach Części 3 programu, z zastrzeżeniem spełnienia wymogów dotyczących terminu rozpoczęcia i zakończenia przedsięwzięcia wskazanych w Programie.

Zmiana Programu Priorytetowego „Czyste Powietrze”

Dodatkowo, od dnia 25.01.2022 r. wprowadza się do Programu zmiany, które mają zastosowanie również do wniosków o dofinansowanie złożonych w ramach wcześniejszych wersji Programu:

- Dodanie wyjątku w przypadku, gdy dofinansowanie łączy się z gminnymi programami parasolowymi, w których wnioskodawca nie staje się właścicielem kotła do zakończenia okresu trwałości. Wnioskodawca nie musi być właścicielem źródła ciepła, o dofinansowanie którego wnioskuje, żeby skorzystać z dofinansowania w ramach Programu;

- Dodanie wyjątku dla przypadku, gdy opóźnienie rozliczenia wynika z przesunięcia terminu przyłączenia gazu przez operatora. Dopuszcza się wtedy wydłużenie okresu realizacji przedsięwzięcia o więcej niż 6 miesięcy (limit taki obowiązuje w pozostałych przypadkach).

Pozostałe istotne zmiany:

1. Usunięcie możliwości składania wniosku o płatność przed zawarciem umowy dotacji;
2. Dopuszczenie kotłów dwupaliwowych zgazowujących drewno i spalających pellet drzewny, jako zgodnych z celami Programu;
3. Doprecyzowanie wymagań dla przewodów kominowych w przypadku kotłów na paliwo stałe, ze względów bezpieczeństwa.

W konsekwencji wprowadzonych zmian Programu, część dokumentów programowych uległa zmianie, w tym:

1. Regulamin naboru wniosków o dofinansowanie przedsięwzięć w formie dotacji w ramach Programu Priorytetowego „Czyste Powietrze”,
2. Wzór Wniosku o dofinansowanie w formie dotacji,
3. Wzór Wniosku o płatność.
4. Informacje o uruchomieniu pożyczek dla gmin jako uzupełniającego finansowania dla Beneficjentów Części 2 i Części 3 Programu zostaną podane w odrębnym ogłoszeniu.

Ponadto WFOŚiGW informuje, że dla umów dotacji zawartych na podstawie wniosków o dofinansowanie w formie dotacji składanych od dnia 25.01.2022 r., rozliczenie dofinansowania możliwe jest tylko w oparciu o formularz online wniosku o płatność dostępny na stronie https://gwd.nfosigw.gov.pl/ - link do tej strony jest dostępny na Portalu Beneficjenta właściwego wfośigw oraz w serwisie „gov.pl” pod adresem https://www.gov.pl/web/gov/skorzystaj-z-programu-czyste-powietrze (nie ma możliwości rozliczenia w oparciu o formularz pdf).

Śląskie liderem                                       

Dotychczas (14.01.2022 r.) w programie „Czyste Powietrze” złożono ponad 384 tys. wniosków na 6,45 mld zł dofinansowania, najwięcej w woj. śląskim (ponad 64,5 tys. wniosków na ok. 885 mln zł). W skali ogólnopolskiej podpisano ponad 307 tys. umów na ponad 5 mld zł.

W najnowszym rankingu programu „Czyste Powietrze” zdecydowanie wygrywają gminy województwa śląskiego – zajmują one ponad połowę miejsc w pierwszej setce zestawienia. Zwycięzcą w trzecim kwartale 2021 r. była gmina Godów. Warto przypomnieć, że z kolei w pierwszym takim (przedstartowym) zestawieniu – wówczas za I kwartał 2021 r. – najwyżej na podium znalazła się inna śląska gmina – Bieruń.

Źródło: NFOŚIGW, WFOŚiGW