Wśród konarów drzew owocowych czasem można zobaczyć żółtawo-brązowawe lub czarne twory podobne do narośli. To mumie owocowe - pozostałości zgniłych i zeschniętych owoców, które nie opadły na ziemię.

Zdj. Czarne (już mocno zasuszone) twory - mumie owoców (zdj. Paweł i Beata Bereś)

Tak sobie wiszą na drzewach przez zimę, wiosnę i lato następnego sezonu wegetacyjnego. Czasem wytrzymują nawet do 1,5 roku aż spadną na ziemię. Nie są ozdobą, a wręcz przeciwnie – oszpecają drzewa. Ale to nie tylko taki wizualny problem drzew –  mumie owocowe są dużym zagrożeniem. W większości przypadków to objawy choroby, która wystąpiła  w sezonie wegetacyjnym.

W zależności od drzew, na których się znajdują takie zmumifikowane owoce, grzyby zasiedlające je, wywołują choroby brunatną zgniliznę drzew ziarnkowych lub pestkowych.

BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW ZIARNKOWYCH

Cechy diagnostyczne  -  na skórce porażonych owoców jabłoni i grusz, najczęściej w miejscach uszkodzeń, powstają brunatne gnilne plamy, które szybko się powiększają. W obszarze plam tworzą się ułożone okółkowo żółtokremowe brodawki ( sporodochia) o średnicy 1-3 mm. Na nich z kolei tworzą się zarodniki konidialne. Po czasie gniją całe owoce. Później kurczą się i zasychają. Zamieniają się w twarde, przerośnięte grzybnią „ mumie”. Niektóre przylepiają się do pędów drzew. Pozostają na drzewach aż do wiosny następnego roku. Niektóre przylepiają się do pędów drzew. Wiosną na mumiach tworzą się aktywne sporodochia,  (zbudowana z wielu strzępek grzyba struktura), z których uwalnia się olbrzymia ilość zarodników konidialnych.

Zdj. Sporochondia w brodawkach ułożone okółkowo na gruszcze i śliwie (zdj. Paweł i Beata Bereś)

Warunki sprzyjające – wysoka temperatura i wilgotność. Dochodzi wtedy też do porażenia kwiatów, krótkopędów i gałęzi. Kwiaty brunatnieją, gniją i zamierają. Na pędach pojawiają się plamy pokryte drobniejszymi niż na owocach sporodochiami. Pędy porażone silniej zamierają powyżej miejsca infekcji.

Szkodliwość – przy dużym nasileniu choroba może spowodować duże straty w plonie

Metoda agrotechniczna ograniczenia choroby

- Zdecydowanie i pilnie usuwać mumie! Strącić je z drzew. Zebrać również te, które leżą pod drzewami i zniszczyć. Należy wywieźć je z terenu wystąpienia, głęboko zakopać lub spalić.

-   Usuwać z drzew zgniłe owoce

-   Wycinać chore pędy

- Zwalczać szkodniki uszkadzające owoce (owocnicę jabłkową, owocówkę jabłkóweczkę, zwójki uszkadzające skórki owoców)

-   Uprawiać mało podatne odmiany.

Lustracja – ważna od fazy zawiązków, szczególnie w czasie przewlekłych opadów lub po wystąpieniu gradobicia

Metoda chemiczna ograniczenia choroby

Metoda chemiczna stosowana przeciwko parchowi jabłoni i gruszy w pierwszej połowie lata, zabezpiecza także owoce przed brunatną zgnilizną. Pierwsze opryskiwania należy wykonać w fazie pękania pąków i ukazywania się zielonych wierzchołków liści.

Na odmianach szczególnie podatnych oraz przy wysokim zagrożeniu chorobą, należy od czerwcowego opadania zalążków wykonać dodatkowe zabiegi odpowiednim fungicydem.

Luna Experience 400 SC

-  jabłoń stosować po czerwcowym opadaniu zawiązków,

- grusza – przed zbiorem owoców. W obu gatunkach stosować tylko jeden raz w sezonie.

BRUNATNA ZGNILIZNA DRZEW PESTKOWYCH

Cechy diagnostyczne  -  patogeny wnikają przez znamię słupka lub pylniki kwiatów. Następuje często masowe brązowienie i zamieranie kwiatów. Kwiaty nie opadają lecz pozostają na drzewie przez kilka miesięcy. Grzybnia przemieszcza się do krótkopędów i pędów. Pędy zamierają a na nich pojawiają się wycieki gumy. Źródłem infekcji są suche pędy zainfekowane w poprzednim roku. Porażenie owoców następuje w okresie dojrzewania owoców, najczęściej  po długotrwałych opadach deszczu. Wtedy owoce pękają, co jest powodem łatwego wniknięcia do nich patogenów. Wokół pęknięć pojawiają się brunatne plamy gnilne, które rozlewają się na całe owoce. Następnie na owocach pojawiają się liczne skupienia sporodochiów z konidiami. Większość owoców opada na ziemię, niektóre jednak pozostają na drzewie.  

Gatunki zagrożone chorobą: wiśnie, czereśnie, śliwy, rzadziej morele i brzoskwinie.

Zdj. Liczne skupienia sporodochiów na dojrzałym owocu brzoskwini (zdj. Paweł iBeata Bereś)

Zdj. Czarna mumia śliwki (zdj. Paweł i Beata Bereś)

Lustracja – pierwsze objawy choroby na kwiatach są widoczne po kwitnieniu. Ocenę występowania choroby należy wykonać w okresie wybarwiania owoców.

Metoda agrotechniczna ograniczenia choroby – jak w  przypadku brunatnej zgnilizna drzew ziarnkowych

Metoda chemiczna ograniczenia choroby

Większość odmian śliw, wiśni i czereśni jest w średnim lub dużym stopniu podatna na tę chorobę i wymaga ochrony chemicznej. Odmiany śliw podatne: Amers, President

Luna Experience 400 SC, Signum/Spector/Singapur 33 WG – przed kwitnieniem i kwitnienie w okresie rozchylania się pąków – wiśnia i czereśnia

Signum/Spector/Singapur 33 WG - przed kwitnieniem i po kwitnieniu – śliwa, brzoskwinia i  morela

Brunatną zgniliznę na każdym gatunku drzew owocowych zaleca się zwalczać systematycznie i kompleksowo. Pozostawienie mumii owoców na drzewach jest bardzo nieopłacalne dla uzyskania plonu owoców.

 Źródło:

K. Wiech - Ochrona Roślin na działkach - PZD1999 r.

M. Grabowski – Choroby drzew owocowych – Plantpress 1999 r.

Program ochrony roślin sadowniczych 2023 r.

www. poradnikogrodniczy.pl

www.dionp.pl (Paweł i Beata Bereś) w tym zdjęcia w tekscie

zdjęcie tytuowe - Pixabay