Jęczmień ozimy

Uprawa jęczmienia ozimego w naszym kraju jest na szeroką skalę. Jęczmień ozimy jest rośliną o wysokim potencjale plonotwórczym. Dlatego też chętnie wysiewany jest przez wielu rolników.

Wielu agrotechników bardzo poważnie podchodzi do jesiennych zabiegów fungicydowych i ochrony roślin jesienią nie dopuszczając do porażenia plantacji chorobami grzybowymi.

Jęczmień ozimy potrafi wydać wysoki plon, jednak wymaga starannej uprawy. Wysiewa się jesienią najwcześniej, ponieważ najszybciej wchodzi w spoczynek zimowy.

Ze względu na niesprzyjające warunki pogodowe jesienią, niezwykle ważna jest skuteczna ochrona jęczmienia przed chorobami.

Sposobem przeciwdziałającym i pozwalającym na ograniczenie presji chorób grzybowych jest:

Dobór właściwych odmian

Decydując się na wybór odmiany na cele paszowe warto wziąć pod uwagę, kilka czynników. Pierwszym, najważniejszym czynnikiem jest potencjał plonotwórczy.

Warto zwrócić uwagę też na to, że poziom plonowania będzie zależał od takich cech jak:

• zimotrwałość,
• odporność na choroby, wyleganie

Zaprawianie nasion

Jest zabiegiem ograniczającym presję chorób grzybowych. Kiełkujące ziarniaki narażone są na takie choroby grzybowe jak: zgorzel siewek. Niezaprawianie nasion zbóż jest ryzykowne, gdyż duża część grzybów przenoszona jest wraz z materiałem siewnym i może bytować w glebie.

Jesienią zwalcza się grzyby z rodzaju Blumeria graminis, który jest sprawcą mączniaka prawdziwego. Zabieg ten stosuje się głównie w pszenicy, jęczmieniu. Przeprowadzenie tego zabiegu przyczynia się do poprawy zimowania i lepszego startu wiosną .

Rośliny jęczmienia ozimego charakteryzują się najdłuższym okresem wegetacji jesiennej spośród wszystkich zbóż. W związku z tym są najbardziej narażone zarówno na atak chorób grzybowych. Wielu rolników zdaje sobie sprawę z niebezpieczeństwa, jakie niosą choroby grzybowe, dlatego coraz częściej stosuje fungicydy jesienią. Bardzo często silne objawy mączniaka na liściach zmuszają do natychmiastowej interwencji.

Największe zagrożenie jesienią stanowią choroby grzybowe:

• mączniak prawdziwy ,
• plamistość siatkowa jęczmienia,
• rdza jęczmienia

natomiast z chorób wirusowych

wirus żółtej karłowatości jęczmienia (ŻKJ)

Mączniak prawdziwy

Jedna z najbardziej rozpoznawalnych przez producentów zbóż chorób grzybowych. O infekcji świadczą: delikatne, białawe, pojedyncze, poduszeczkowate naloty -złożone są z grzybni, trzonków i zarodników konidialnych.

Pojawia się na różnych nadziemnych częściach roślin, ale obecnie poduszeczkowate naloty występują najczęściej na liściach. Ciemniejsze, szarobrunatne naloty to objaw starszej infekcji.

W uprawach porażonych mączniakiem prawdziwym może dochodzić do strat w plonie 30-40%. W tym przypadku zboża wymagają częstej lustracji pod kątem zdrowotności. Jeśli próg ekonomicznej szkodliwości zostanie przekroczony należy zastosować preparat fungicydowy.

Progi szkodliwości dla mączniaka prawdziwego: jęczmień – 25-35 proc .roślin z pierwszymi objawami choroby (widoczne pojedyncze, białe skupienia nalotu grzybni w fazie krzewienia)

Do zwalczania mączniaka możemy zastosować preparat Kendo 50 EW – zapobiegawczo lub po wystąpieniu pierwszych objawów w fazach w ilości 0,2-0,3 l/ha lub w mieszaninie z innymi środkami grzybobójczymi w dawce 0,1l/h

Plamistość siatkowa jęczmienia

Spośród chorób liści szczególne znaczenie dla jęczmienia ozimego ma plamistość siatkowa jęczmienia. Wywołana przez grzyb Pyrenophora Teres Występuje we wszystkich fazach rozwojowych roślin w temperaturze 4^oC w warunkach wysokiej wilgotności. Praktycznie pojawia się na każdej plantacji i powoduje straty plonu wynoszące zazwyczaj 10-40%. Zależą one od wrażliwości uprawianej odmiany i warunków pogodowych. Źródłem choroby są: porażony materiał siewny, resztki pożniwny oraz samosiewy jęczmienia

Typowe objawy

• nieregularne, siateczkowate plamy pojawiające się głównie na liściach, złożone z podłużnych i poprzecznych brunatnych kresek- nekroz.
• ciemnobrunatne, długie, owalne, nieregularne lub punktowe nekrotyczne plamy, wielkości od 3 do 6 mm (objawy występujące w łanie)

Plamy są czasami otoczone chlorotyczną obwódką. Silnie porażone blaszki liściowe żółkną i zamierają.

Rozwojowi plamistości siatkowej jęczmienia sprzyja:

• wysoka wilgotność powietrza powyżej 80%
• temperatura powietrza powyżej 10^oC

Kiedy zabieg?

Zgodnie z zasadami Integrowanej Ochrony Roślin na zabieg powinniśmy się zdecydować w przypadku wystąpienia choroby w stopniu przekraczającym próg ekonomicznej szkodliwości.

Zwalczanie

Oprysk wykonujemy od końca fazy krzewienia do początku fazy strzelania w źdźbło, pierwszego i drugiego kolanka, gdy obserwuje się 10-15 % liści z objawami choroby. Zgodnie z zaleceniem IOR można stosować mieszaniny fungicydów od końca fazy krzewienia do końca fazy kłoszenia:

Azoguard AZT 250 SC 0,6 l/ha + Artea 330 EC 0,4 l/ha

Azarius-Pro 250 SC 0,6 l/ha + Artea 330 EC 0,4 l/ha

Dobromir Super 250 SC – 0,6 l/ha + Artea 330 EC – 0,4 l/ha

Przykładowe fungicydy i dawki stosowania do zwalczania plamistości siatkowej jęczmienia w fazie strzelania w źdźbło, gdy choroba pojawia się na górnych liściach (wg IOR):

Sparta 250 EC 1,25 l/ha

Imbrex Xe 2,0 l/ha

Input 460 EC 1,0 l/ha

Comet 200 EC 0,8-1,25 l/ha

Rdza jęczmienia

To choroba wywoływana przez będącego bezwzględnym pasożytem grzyba Puccinia hordei. Rdza jęczmienia zimuje na jęczmieniu ozimym lub pokrewnych gatunkach wieloletnich, na których także w zimie wytwarza zarodniki infekcyjne.

Źródłem tej choroby są samosiewy, gdzie grzyb przetrzymuje czas między żniwami jęczmienia ozimego a jego kiełkowaniem. Groźna dla jęczmienia ozimego szczególnie , kiedy zaatakuje jesienią, ponieważ obniża mrozoodporność. Do rozwoju wymaga od 10^o do 20^o w dzień, a w nocy 5-12^o, nie potrzebuje deszczu. Wystarcza długotrwała wilgotność 70-90%.

Objawy: na liściach w formie poduszeczkowatych plamek barwy brunatnej na górnej stronie liścia. W miarę rozwoju choroby zaatakowane liście żółkną i zamierają. Na jednostkach silnie porażonych występują chlorozy i nekrozy.

Zwalczanie

Chemicznie- preparaty zawierające związki z grupy strobiluryn (ZAFTRA SC, GLOBAZTAR 250 SC w dawce 1,0 l/ha, COMET 200 EC 0,8-1,25
karboksylanów i triazoli Elatus Era w dawce 1,0 l/ha oraz karboksyamidów Elatus Plus w dawce 0,75 l/ha, IMBREX XE 2,0 l/ha Wyżej wymienione środki ochrony roślin, to preparaty zapobiegawcze, interwencyjne i układowe.

Wirus żółtej karłowatości jęczmienia (ŻKJ) 

Stanowi coraz większy problem w naszym kraju. W ostatnim czasie problem ten wystąpił w dużym nasileniu w jęczmieniu ozimym. Widoczne objawy tej choroby możemy zauważyć wiosną. Poraża wszystkie formy ozime zbóż, a w szczególności najsilniej jęczmień i owies. Spowodowana kilkoma gatunkami wirusów przenoszonych przez mszyce zbożowe.

Główne wektory to: mszyca czeremchowo-zbożowa (Rhopalosiphum padi) oraz mszyca zbożowa (Sitobion avenae). Wirus powoduje żółknięcie liści jęczmienia lub ich chlorozę, a gdy infekcja występuje we wczesnej fazie rozwoju rośliny, to zahamowuje ich wzrost i powoduje karłowatość. Wskazówką świadczącą o prażeniu roślin wirusami jest niewyrównanie łanu i występowanie skarlałych roślin.

Objawy:

• sztywnienie lub zwijanie się liści, zamieranie tkanki liści, zahamowanie rozwoju roślin, zmniejszenie krzewienia, a nawet zamieranie roślin
• jasnożółte przebarwienia na porażonych liściach rozszerzające się od szczytu do podstawy Zwykle widoczne są miejscach rozrzuconych na całej uprawie.

Objawy porażenia wirusa zależą od wielu czynników:

• gatunek rośliny uprawnej i jej odmiany, szczepu wirusa, warunków pogodowych, żyzności gleby, ubicia gleby i stadia rozwojowego zboża w czasie infekcji.

Zwalczanie

Jednym najskuteczniejszym sposobem ograniczenia porażeń jest stosowanie chemicznych zabiegów zwalczania mszyc jesienią, około 4- 5 tygodni po wschodach. Szczególnie polecane są środki ochrony roślin zawierające w swoim składzie takie substancje aktywne jak deltametryna lub acetamipryd Przykładem jest: KARATE ZEON 100 CS w dawce 75 ml/ha .Dość skutecznie zwalczają mszyce w początkowych stadiach rozwoju zboża (do fazy 3 liści). Ponadto należy monitorować przebieg pogody i sprawdzać, czy mszyce nalatują na zboża.

PODSUMOWANIE

1. Przy doborze środków ochronnych należy uwzględnić ich przeznaczenie i właściwości, gdyż substancje czynne w nich zawarte, to klucz do sukcesu w walce z grzybami. Najbardziej pożądana jest substancja o zdolności szybkiego przemieszczania się i ochrony całej rośliny, oraz jej skuteczność w zakresie temperatur.
2. Jesienna ochrona fungicydowa w zbożach ma sens , jeśli zamierza się osiągać najlepsze wyniki, na co składają się wszystkie elementy agrotechniki. Sam zabieg nie jest w stanie zapewnić wysokiego plonu, jeśli zaniedba pozostałe elementy uprawy.
3. Bardzo ważne jest również zwalczanie mszyc w okresie jesiennym ponieważ coraz w większym nasileniu występuje wirus żółtej karłowatości.                   

   Źródło:

   www.terazpole.pl/ uprawa/zabieg

   www.farmer.pl/ produkcja roślinna

   www.tygodnikrolniczy.pl / zabiegi/ochrona /jęczmień ozimy

   www.agroprofil.pl /jęczmień ozimy/fungicydy

   www.gov.pl /etykiety