Najważniejszym szkodnikiem ziemniaka w naszym kraju pozostaje – stonka ziemniaczana. Pochodzi z rejonu o łagodniejszym klimacie i jest chrząszczem ciepłolubnym. Optymalna temperatura dla jej rozwoju to 18-26°C. Szkodnik ten jest tak charakterystyczny, że nie trzeba go opisywać.

Największe straty powodują owady dorosłe po wyjściu z zimowisk, larwy wylęgłe z jaj złożonych przez samice tego pokolenia oraz młode chrząszcze letniego pokolenia.

W odmianach wczesnych i średnio wczesnych ubytki plonów sięgają 20-30% a w warunkach gołożerów nawet 70%.

Gołożery - całkowite lub prawie całkowite roślin liści przez larwy owadów licznie występujących i składających jaja w dużych ilościach w jednym miejscu- najczęściej są to larwy chrząszczy. Powodują one poważne szkody na plantacjach ziemniaka. Znaczna część powierzchni ziemniaka nawet 75 % spowodowane jest przez larwy stonki ziemniaczanej w ostatnim stadium.Gołożery

Szczególnie groźne jest żerowanie na wczesnych odmianach ziemniaka w czerwcu i lipcu. Straty mogą sięgać nawet do 40 %. Średnio przyjmuje się, że zniszczenie 15% powierzchni liścia ziemniaka to w plonach wynosi aż 30%.

Intensywna ochrona ziemniaka obejmuje trzy zabiegi.Dotyczy to szczególnie odmian późnych w lata sprzyjające rozwojowi tego szkodnika. I zabieg wykonuję się w momencie masowego pojawienia się chrząszczy- oznaką jest kwitnienie robinii. II zabieg wykonany jest na młode larwy-III dekada czerwca, a III zabieg wykonuje się III dekada lipca lub I dekada sierpnia.

WALKA ZE STONKĄ

W związku ze zróżnicowaniem szkodliwości larw stonki najbardziej efektywnym terminem wykonania zabiegu okres pojawienia się larw 2 i 3 stadium. Zbyt wczesny zabieg spowoduje, że jaja larw nie zostaną zniszczone przez insektycydy a zbyt późny może spowodować duże uszkodzenie roślin przez larwy.

PRÓG EKONOMICZNEJ SZKODLIWOŚCI

W celu ograniczenia występowania tego szkodnika należy wykonać oprysk jednym z insektycydów po przekroczeniu progu szkodliwości, który wynosi:

• 1-2 zimujące chrząszcze na 25 roślinach
• 1 złoże jaj na 1 roślinie
• 15 larw na jednej roślinie

Po przekroczeniu ekonomicznego progu szkodliwości zabieg wykonuje się przy czym w temperaturze powyżej 20^oC nie stosuje się pyretroidów. W takich warunkach najlepiej zastosować neonikotynoidy, np. substancje czynne: acetamipryd (np. Mospilan 20 SP), tiachlopryd (np. Calypso 480 SC), chlotlanidyna (np. Apacz 50 WG), tiametoksam (np. Actara 25 WG). Zabieg wykonuje się wcześnie rano lub wieczorem nigdy popołudniu, przy silnym nasłonecznieniu.

ZWALCZANIE

Najpopularniejszymi środkami stosowanymi w Polsce do zwalczania stonki ziemniaczanej są powierzchniowoczynne insektycydy z grupy pyretroidów. Rolnicy chwalą i cenią go za atrakcyjny stosunek skutecznośći do ceny ceny.

Przykładem perytroidów są:

Pitbul 025 EC, Cyperkil Max 500 EC, Decis 2,5 EC, Karate Zeon 050 CS, Fury 100 EW oraz Coragen 200 S.C. Najskuteczniejsze działanie to temperatura poniżej 20^oC.

Drugą grupą popularnych preparatów są środki z grupy neonikotynoidów np.Mospilan 20 SP, Apacz 50 WG, Nuprid 200 SC, Calypso 480 SC

Spośród insektycydów stosowanych przeciwko stonce ziemniaczanej bardzo wysoką skutecznością wykazują się preparaty oparte na substancji aktywnej tiachlopryd np. Calypso 480 SC, a także Proteus 110 OD, który dodatkowo w swoim składzie zawiera związek z grupy pyretroidów – deltametrynę. Takie połączenie substancji aktywnych to dobre rozwiązanie w walce z tym szkodnikiem jakim jest stonka.

W zwalczaniu stonki ziemniaczanej bardzo ważnym zagadnieniem jest przeciwdziałanie powstawania odporności tego szkodnika na insektycydy.

Strategia zapobiegania odporności u stonki ziemniaczanej powinna uwzględnić:

• stosowanie insektycydów należących do odmiennie działających grup chemicznych i zawierających różne substancje czynne,
• nieprzekraczanie maksymalnej liczby zabiegów danym insektycydem podczas wegetacji roślin,
• poprawa skuteczności stosowanych insektycydów poprzez prawidłowy termin zabieg.

Należy pamiętać, że wieloletnie stosowanie jednej grupy insektycydów jest obniżenie jego odporności na stonkę- a tym samym mniejszy efekt działania. W przypadku masowego pojawienia się chrząszczy i starszych stadiów, należy zwiększyć dawkę preparatu.

Presję ze strony stonki ziemniaczanej pomagają obniżyć działania nie chemiczne, które są pierwszą metodą ograniczania szkodników w integrowanej ochronie roślin. Najważniejszą metodą ochrony jest prawidłowa i pełna agrotechnika. Właściwy płodozmian powinien uwzględniać uprawy różnych roślin a przerwa w zakładaniu plantacji ziemniaka powinna wynosić 4 lata. Bardzo ważna jest izolacja przestrzenna zimowania stonki od innych plantacji ziemniaka.

Masowe występowanie stonki może ograniczyć przez optymalne i zrównoważone nawożenie- głównie azotem. Istotne jest także ograniczenie chwastów psiankowatych oraz samosiewów ziemniaków.

PODSUMOWANIE:

Do ochrony przed stonką ziemniaczaną można wykorzystać metodę biologiczną z wykorzystaniem biopreparatów, które zawierają bakterie Bacillus thuringiensis( Gram-dodatnia bakteria żyjąca w glebie oraz przewodach pokarmowych gąsienic różnych gatunków motyli. Jest powszechnie stosowana do biologicznego zwalczania szkodników). Metoda ta jest dość kosztowna w porównaniu z konwencjonalną, ale może być ciekawym rozwiązaniem jako element programu ochrony w przeciwdziałaniu powstawania odporności.

Źródło: „ Farmer”- miesięcznik dla rolników