System jakości QMP sposobem zwiększenia opłacalności dla żywca wołowego

            Brak stabilizacji na rynku mleka wpłynął na zdecydowany wzrost zainteresowania chowem bydła mięsnego. Choć ceny wołowiny w kraju są wciąż o ok. 20 -30 % niższe w porównaniu do średniej w UE, to w ostatnim czasie utrzymują się na dość stałym poziomie, pozwalając tym samym na łatwiejsze planowanie produkcji. W pewnym stopniu do utrzymywania bydła mięsnego motywuje również system dopłat bezpośrednich.

Zakres płatności zwierzęcych obejmujących grupę bydła do 30 sztuk sprawia, że dotyczą one znacznej części gospodarstw utrzymujących bydło opasowe. Wynika to z dużego wciąż rozdrobnienia gospodarstw produkujących żywiec wołowy. Dlatego też przy mniejszej skali produkcji zaleca się rolnikom zrzeszanie się w grupach producenckich, co pozwala odstawiać większe partie zwierząt, omijając w ten sposób pośredników i wpływając bezpośrednio na wzrost rentowności produkcji. Polska ma ogromny potencjał w zakresie produkcji bydła mięsnego. Dotyczy to zarówno gospodarstw zajmujących się wyłącznie tym kierunkiem, jak i tych traktujących tę działalność jako dodatkowe źródło dochodu.

W wielu gospodarstwach, gdzie głównym kierunkiem działalności jest produkcja mleka, równolegle prowadzona jest produkcja żywca wołowego jako drugi filar zasilający budżet gospodarstwa, szczególnie w okresach dekoniunktury na rynku mleka, z czym mamy obecnie do czynienia. Jednym ze sposobów zwiększania przychodów ze sprzedaży żywca wołowego jest przystąpienie do produkcji zgodnie z systemem jakości. Obecnie jedynym w Polsce certyfikatem uznanym przez władze państwowe, resort rolnictwa oraz Komisję Europejską, dotyczącym produkcji żywca wołowego jest system QMP.

Jego administratorem jest Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego, a idea przewodnia to wspieranie działań producentów w kierunku uzyskiwania jednolitych, wysokiej jakości partii żywca wołowego, przy jednoczesnym zwiększaniu uzyskiwanych zysków. Głównym problemem od lat była i jest relatywnie niska cena płacona za żywiec wołowy w Polsce w stosunku do cen w Unii Europejskiej. Rozwiązaniem, takim zdaniem Polskiego Zrzeszenia Producentów Bydła Mięsnego, jest organizowanie produkcji większych, wystandaryzowanych partii żywca wołowego, podobnie jak to jest na zachodzie Europy, gdzie większość produkowanej wołowiny pochodzi z hodowli certyfikowanych w systemach jakości mięsa wołowego. Dlatego PZPBM wdrożył system zapewniania jakości mięsa wołowego QMP. Podstawową zachętą dla producentów żywca wołowego do przystępowania do systemów jakości jest możliwość uzyskania wyższej ceny za wyprodukowany żywiec. Rolnicy posiadający certyfikat QMP mają zapewnioną, gwarantowaną premią w wysokości 1 zł do kg WBC. W związku z podpisanym ostatnio porozumieniem, PZPBM jest w stanie pomóc producentom posiadającym certyfikat QMP w uzyskaniu ceny przekraczającej nawet 15 zł netto na WBC. Od producentów oczekuje się dostarczenia zwierząt, które po uboju dadzą tusze o dobrej jakości i określonych parametrach: w przypadku buhajów: klasa E/U/R, otłuszczenie 2/3, waga WBC: 330-450 kg., w przypadku jałówek: klasa E/U/R, otłuszczenie 2/3/4, waga WBC: 260-340 kg. Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego oprócz organizacji skupu żywca posiadającego certyfikat QMP, pomaga również w zakupie cieląt krzyżówkowych pochodzących z krycia krów mlecznych wybranymi buhajami wyspecjalizowanych ras mięsnych. Dodatkowo członkowie zrzeszenia mogą liczyć na pomoc merytoryczną PZPBM Mając na uwadze, że praca w gospodarstwie rolnym to już nie tylko ciężka praca, ale także coraz większa ilość dokumentacji towarzyszącej, proces certyfikacji jest maksymalnie upraszczany. Wypełnienie wniosku o certyfikację, uiszczenie opłaty za audyt i pozytywne przejście inspekcji to trzy etapy składające się na proces uzyskania certyfikacji. Przystąpienie do systemu jakości żywności związane jest z poniesieniem pewnych kosztów, tj. opłatą za kontrolę, po której wydawany jest stosowny certyfikat oraz składki na rzecz administratora systemu. Istnieje jednak mechanizm pozwalający na refundację poniesionych kosztów, zgonie z działaniem PROW 2014-2020 ”Wsparcie na przystępowanie do systemów jakości". Rozważając przystąpienie do systemu, należy odpowiedzieć sobie na trzy podstawowe pytania. Czy, opasasz czystorasowe bydło mięsne lub mieszańce MM? Czy utrzymujesz zwierzęta w systemie bezuwięziowym? Czy stosujesz zasady dobrej praktyki rolniczej?

Wolnostanowiskowe utrzymanie, pasze z własnego gospodarstwa bądź pochodzące z innego, ale też objętego certyfikacją (również ekologiczną), a także dobre wyniki uzyskiwane w klasyfikacji poubojowej, to podstawy systemu. Kryteria te nie są zbyt wygórowane w stosunku do możliwości zwiększenia swoich zysków, o czym świadczy stale rosnąca liczba gospodarstw posiadających certyfikat. PZPBM w związku ze zwiększonym zapotrzebowaniem na bydło z certyfikatem QMP, przekraczające podaż, zaczęło realizację zadania "System QMP, profesjonalne doradztwo szansązwiększenia dochodowości produkcji bydła opasowego" finansowane ze środków Funduszu Promocji Mięsa Wołowego. Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego planuje organizację cyklu 25 szkoleń, podczas których przedstawione zostaną sposoby umożliwiające poprawę sytuacji ekonomicznej gospodarstw opasających bydło, poprzez dostosowanie produkcji do potrzeb rynku oraz możliwości własnego gospodarstwa.Rolnicy zajmujący się produkcją żywca wołowego, podkreślają że nie opłaca się oszczędzać na cielętach stanowiących materiał opasowy. Kupowanie tańszych zwierząt, czysto rasowych mlecznychto jedynie pozorna oszczędność. Najlepiej decydować się na cielęta krzyżówkowe oraz czystorasowe mięsne, ponieważ potrafią lepiej wykorzystywać paszę, szybciej przyrastają oraz osiągają wyższe noty w wycenie poubojowej EUROP, która bezpośrednio wpływa na cenę. Niskie zyski z produkcji opasów mogą być również wynikiem, wysokich kosztów żywienia, spowodowanych bazowaniem w dużym stopniu na paszach z zakupu, oraz wysokich kosztów budynków. Zbyt wysokie koszty mogą być również generowane z powodu przeinwestowania w park maszynowy bądź nieprzemyślany zakup gruntów po astronomicznych cenach. Wyliczając wydatki ponoszone z tytułu produkcji żywca wołowego w naszym gospodarstwie, nie możemy zapomnieć o kosztach związanych z pracą przy zwierzętach, swoją bądź najemną. Należy również uwzględnić straty ponoszone z tytułu upadków oraz obsługi weterynaryjnej. Produkcja bydła mięsnego coraz częściej staje się rozsądną alternatywą dla niskotowarowej produkcji mleka. Nad utrzymywaniem opasów w swoich gospodarstwach zaczęli się również zastanawiać producenci trzody chlewnej, którzy stosunkowo niedawno przeżywali kryzys cenowy. Ze względu na rosnące zainteresowanie chowem bydła mięsnego, wśród naszych rolników planujemy w kolejnych numerach "Śląskich Aktualności Rolniczych" poświęcić temu tematowi kolejne artykuły.