Optymalizacja prac w gospodarce pasiecznej „po lipie”,

zagadnienia profilaktyki i bioasekuracji

ŚODR w Częstochowie Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w Będzinie oraz Stowarzyszenie Pszczelarzy w Dąbrowie Górniczej, zorganizowali 23 lipca 2021 r. seminarium, które odbyło się w budynku Centrum Aktywności Obywatelskiej Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Górniczej. Prezes Stowarzyszenia Tomasz Nowicki uroczyście rozpoczął część szkoleniową, witając hodowców pszczół, zaproszonych gości i prelegentów. Uczestnikami seminarium było 31 czołowych hodowców pszczół i producentów miodów. Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie, miał zaszczyt reprezentować jako prelegent i organizator, autor niniejszego artykułu. Uczestnicy z wielkim zainteresowaniem wysłuchali interesujących, praktycznych zaleceń w gospodarce pasiecznej na miesiąc lipiec, Tomasza Nowickiego. Poniżej prezentujemy streszczenie jego wykładów, w których podkreślał, że od początku sierpnia trwa nadal dokarmianie pszczół. W tym samym czasie należy zabezpieczyć plastry w magazynie przed zniszczeniem przez barciaka. We wrześniu mogą się dopiero kończyć pożytki wrzosu, w takim razie opóźnia się nieco rozpoczęcie dokarmiania pszczół i można do tego zastosować syrop gęsty. Karmienie kończymy przed 10 września (z wyjątkiem rodzin, które wykorzystują pożytek spadziowy lub wrzosowy i nawłociowy). Na czas karmienia ocieplamy gniazda matami, by zapewnić ciepło do wychowu czerwiu i prawidłowego ułożenia zapasów. Po 10 września zdejmujemy maty, by zahamować czerwienie, które wówczas może już tylko osłabić rodzinę, a wychowane po 20 września pszczoły nie dożyją wiosny i powiększą ilość ospypu zimowego. Wrzesień to czas, kiedy kwitnie jeszcze na polach gorczyca biała. Pszczoły zbierają nieraz z tych roślin dość dużo pyłku. W tym samym czasie często kończy się kwitnienie wrzosu oraz występuje spadź – są to ostatnie pożytki pszczele. Jesień jest okresem, w którym rodziny pszczele są poważnie zagrożone przez Warrozę, ponieważ samice pasożyta w tym czasie, kiedy brakuje czerwiu, masowo przenoszą się na pszczoły robotnice. Jest więc to moment na zwalczanie Warrozy lekarstwami. Jesienne odymianie uwalnia rodzinę od dużej ilości pasożytów. Prezes przypomniał o możliwości stosowania biopreparatów ApiFarma jak i ApiBioFarma, są to probiotycznymi substratami wyselekcjonowanych bakterii tlenowych i beztlenowych. ApiFarma to kompozycja oparta o probiotyczne mikroorganizmy na pożywce z ekologicznej melasy z trzciny cukrowej. ApiBioFarma natomiast, to produkt rozszerzony o dodatkowy komponent, jakim są wyciągi z ziół. W walce z warrozą, w metodzie zintegrowanej obok biopreparatów stosujemy kwas szczawiowy, który stosujemy podobnie jaj w przypadku biopreparatów czyli metodą nakrapiania, jest to prosty, ale bardzo skuteczny sposób eliminacji warrozy. Dokarmianie pszczół powinno być ukończone do 15-20 września, ponieważ wczesne dokarmianie pszczół daje pewność, że przy wyrabianiu syropu na zapasy zimowe będą pracować pszczoły stare, które i tak giną jesienią i nie wchodzą w skład rodziny zimującej. Niekiedy jesienią, stwierdza się też przypadki występowania zgnilca złośliwego. Jest jednak wtedy za późno na leczenie z przesiedleniem wyłącznie, dlatego podkarmia się pasieki syropem z dodatkiem środków leczniczych i usuwa się plastry zawierające chorobowo zmieniony czerw. Ciepła i długa jesień może sprzyjać rozmnażaniu się w magazynach i pracowniach pszczelarskich szkodników suszu. Są nimi barciaki, najczęściej barciak większy czyli motylica woskowa duża. Aby zwalczyć to zjawisko stosuje się kwas octowy lub dwutlenek siarki. W drugiej części dąbrowskiego seminarium pszczelarskiego, uczestnicy mogli wysłuchać interesującego wykładu na temat profilaktyki weterynaryjnej oraz bioasekuracji. Pszczelarze zapoznali się z patogenezą zgnilca amerykańskiego (o charakterze złośliwym) choroby bakteryjnej czerwia, wysoce zaraźliwej. Niezależnie od postępowania lekarsko-weterynaryjnego należy przestrzegać zasad higieny w pasiece, prowadzić okresową kontrolę stanu zdrowotnego pasiek, w razie wystąpienia choroby, aby nie dochodziło do jej rozprzestrzeniania się należy niezwłocznie dokonać zgłoszenia do powiatowego lekarza wet. oraz zgodnie z zaleceniami przystąpić do likwidacji ogniska zakażenia poprzez spalenie rodzin łącznie z ulami i wyposażeniem, lub spalenie wszystkich plastrów z czerwiem i zapasami i podwójne przesiedlenie rodziny. Zwracamy uwagę na plastry z wygryzającym się czerwiem. Zapadnięte, pociemniałe zasklepy z powygryzanymi otworami są oznaką by czerw obowiązkowo przebadać, ponieważ może to wskazywać na zgnilca z złośliwego obserwujemy rodziny, ponieważ ich nieuzasadnione osłabnięcie może być oznaka pojawienia się Warrozy Reasumując sierpień wrzesień to czas profilaktyki i bioasekuracji, pojawianie się chorób pszczelich: nosemozy, roztoczy warrozy. Chore pszczoły są mało ruchliwe, niechętnie też opuszczają ule. Nasilająca się choroba prowadzi do wymierania rodzin, jeśli dość wcześnie nie zareaguje pszczelarz. Należy więc odymiać pszczoły preparatami : Apivarol substancja czynna Amitraza tabletki fumigacyjne do diagnozowania i zwalczania warrozy pszczół miodnych. Bardzo popularny środek w Polsce, łatwy w użyciu, średnio skuteczny. Na dennicę kładziemy białą kartkę. Wieczorem po zakończonych lotach zbieraczek wylot zatykamy gąbką lub innym materiałem. Na kawałku drutu (20 cm z zakrzywieniem na końcu – tak aby tabletka nie spadła), lub na płaskiej łopatce kładziemy jedną tabletkę, po czym ją zapalamy. Kiedy zaczyna się tlić, wsuwamy delikatnie do środka, aby nie zgasła. 20-30 minut wystarczy, roztocze się osypuje i powinniśmy je ujrzeć martwe na białej kartce. Dobrze jest zliczyć ilość spadłych pasożytów. Szczegółowa instrukcja znajduje się na ulotce Apiwarolu AS oraz w Internecie po wpisaniu nazwy leku w wyszukiwarce. Nie odymiać pszczół przy temp. niższej niż +10°C.http://biowet.pl/produkt,apiwarol-amitraz

Biowar 500 - substancja czynna: amitraza 500 mg (postać: paski do rozwieszenia) 
Paski te, stosuje się w ilości 2 na 1 ul. Należy je rozwiesić w uliczkach międzyramkowych gdzie jest największy ruch pszczół (najlepiej między ramkami z czerwiem). Paski pozostawić w ulu na okres 6 tygodni a następnie je usunąć. W razie gdyby ruch wewnątrz ula odbywał się z dala od pasków, należy zmienić miejsce ich zawieszenia tak aby znajdowały się one w roju pszczelim i przed ich usunięciem pozostawić przez kolejne 2 tygodnie. Maksymalny okres po jakim należy usunąć paski wynosi 8 tygodni. Pasków nie należy używać ponownie. Zaleca się prowadzić leczenie we wszystkich ulach jednocześnie. Zalecany okres leczenia: po ostatnim miodobraniu (koniec lata/jesień) i na wiosnę przed pierwszym pożytkiem towarowym. Przestrzegać zalecanych okresów leczenia i dawek. Nie wolno stosować leku, kiedy pszczoły zbierają miód z pożytku i chcemy go odwirować. /Skuteczność średnia z tendencją niską/http://biowet.pl/produkt,biowar-500-500mg-pasek

Można zastosować preparat Nonosz plusz (Biowet)- służyon do poprawy kondycji rodzin pszczelich.  Stosowanie preparatu  zwiększa odporność rodzin pszczelich na choroby, w szczególności na nosemozę wywoływaną przez Nosema apis i Nosema ceranae. http://biowet.pl/produkt,nonosz-plusz

W swoim wystąpieniu Prezes Tomasz Nowicki zachęcał słuchaczy do diagnostyki swoich rodzin pszczelich w kierunku podstawowych chorób pszczół, a mianowicie do systematycznego oddawania próbek do Pracowni Patologii i Bakteriologii Zakładu Higieny Weterynaryjnej Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii w Katowicach ul. Brynowska 25a, tel.326091638. Dla informacji obecnych na wykładzie pszczelarzy, podano że we wszystkich próbkach dostarczanych do laboratorium powinno być dołączone zlecenie badania, zawierające imię, nazwisko i adres właściciela pasieki oraz kierunek badania rodzin pszczelich, podpisane przez właściciela. Okres oczekiwania na sporządzenie przez Laboratorium sprawozdania z badań wynosi : badanie osypu pszczół – do 10 dni , badanie miodu i czerwiu w kierunku zgnilca amerykańskiego – do 21 dni. W przypadku wysyłki pocztą należy próbki dodatkowo zabezpieczyć przed zgnieceniem umieszczając je w sztywnym opakowaniu kartonowym. Przypomnijmy ze diagnostyka chorób pszczół jest bardzo ważna, musimy pamiętać by dążyć do utrzymania w naszych pasiekach rodzin silnych, zdrowych o wysokiej wydajności hodowlanej, są to podstawowe czynniki, decydujące o zyskowności i rentowności w naszej produkcji pszczelarskiej. Metodyka postępowania diagnostycznego w przypadkach podejrzenia o daną jednostkę chorobową jest następująca: Próbki osypu z dennicy w każdym okresie roku: Próbki osypu można badać w kierunku: warrozy, nosemozy i choroby roztoczowej (akarapidozy) Próbki czerwiu pszczelego lub próbki zapasów pokarmu pobieranego w przypadku podejrzenia zgnilca amerykańskiego: Próbki czerwiu lub zapasu pokarmu można badać w kierunku zgnilca amerykańskiego. Próbki czerwiu pszczelego pobieranego w kierunku grzybicy: próbki czerwiu badane w kierunku grzybicy.