Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w Będzinie oraz Stowarzyszenie Pszczelarzy w Dąbrowie Górniczej, zorganizowali kolejne wiosenne seminarium dla zainteresowanych hodowców i producentów pszczół, które odbyło się w budynki Dąbrowskiego Inkubatora Przedsiębiorczości i Organizacji Poza Rządowych, Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Górniczej.

Prezes Stowarzyszenia Remigiusz Pogan uroczyście rozpoczął część szkoleniową, witając hodowców pszczół, zaproszonych gości i prelegentów. Uczestnikami seminarium było 61 czołowych hodowców pszczół i producentów miodów z regionu Zagłębia Śląsko-Dąbrowskiego. Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie, miał zaszczyt reprezentować jako prelegent i organizator, autor niniejszego artykułu. Praktyczną część seminarium rozpoczęło forum dyskusyjne na którym podsumowywano i bilansowano przezimowanie rodzin pszczelich.

Pszczelarze : Kazimierz Dacewicz, Ryszard Witczak, Halina Kaczmarzyk, Wiesław Stefanik, Teresa Tomasik, Edward Haraziński, jako prelegenci wymieniali doświadczenia na tematy związane z aktualną problematyką w gospodarce pasiecznej, przygotowaniem bioasekuracyjnym oraz profilaktyką weterynaryjną. Reasumpcją dyskusji, było przyjęcie do wspólnego wdrożenia zaproponowanych praktycznych zaleceń oraz tez, - a mianowicie. Stwierdzono niemal jednomyślnie że : dzisiejsza wiedza pszczelarska a w szczególności praktyka w dziedzinie profilaktyki weterynaryjnej i bioasekuracji jest zróżnicowana i nie wystarczająca, dlatego młodzi pszczelarze i ci, których gubi rutyna i brak pokory, czyli przysłowiowy brak wiedzy, mają coraz to większe trudności w ograniczeniu występowania chorób pszczół w swoich pasiekach.

Podczas ożywionej dyskusji seminaryjnej, pozostali pszczelarze obecni na seminarium, stwierdzili zgodnie że: „Lepiej zapobiegać niż leczyć” – a ta powszechnie znana wszystkim maksyma uświadomiła pszczelarzom, fakt że nie wolno w gospodarce pasiecznej oszczędzać, przede wszystkim na diagnostyce, a ponadto, sanityzacja i bioasekuracja rodzin pszczelich, higiena i dezynfekcja to podstawa „abc świadomego pszczelarza dążącego do poprawy zdrowotności rodzin pszczelich. Ze swojego zootechnicznego doświadczenia mogę dodać że jednostki chorobowe, nie tyle trzeba znać, ani pamiętać, ale należy przede wszystkim wiedzieć jaki program profilaktyczny należy zastosować do ich zwalczania. Uważam że doświadczony i świadomy pszczelarz nie musi znać szczegółowej patogenezy występowania poszczególnych jednostek chorobowych, natomiast musi przestrzegać kodeksu zasad dobrej praktyki pszczelarskiej czyli stosować diagnostykę labolatoryjną, profilaktykę weterynaryjną, bioasekurację dezynfekcję.

Dlatego też zachęcam do badania, swoich rodzin pszczelich w kierunku podstawowych chorób pszczół, a mianowicie polecam, za Panią doktor Marią Zoń, do systematycznego oddawania próbek do Pracowni Patologii i Bakteriologii Zakładu Higieny Weterynaryjnej Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii w Katowicach ul. Brynowska 25a, tel.326091638. Dla zainteresowanych tą informacją pszczelarzy, podaje że we wszystkich próbkach dostarczanych do laboratorium powinno być dołączone zlecenie badania, zawierające imię, nazwisko i adres właściciela pasieki oraz kierunek badania rodzin pszczelich, podpisane przez właściciela. Stosowny druk zlecenia może pobrać ze strony internetowej lub osobiście. Okres oczekiwania na sporządzenie przez Laboratorium sprawozdania z badań wynosi : badanie osypu pszczół – do 10 dni , badanie miodu i czerwiu w kierunku zgnilca amerykańskiego – do 21 dni.

W przypadku wysyłki pocztą należy próbki dodatkowo zabezpieczyć przed zgnieceniem umieszczając je w sztywnym opakowaniu kartonowym. Przypomnijmy jeszcze raz że diagnostyka chorób pszczół jest bardzo ważna, musimy pamiętać by dążyć do utrzymania w naszych pasiekach rodzin silnych, zdrowych o wysokiej wydajności hodowlanej, są to podstawowe czynniki, decydujące o zyskowności i rentowności pożytków pszczelich w naszej gospodarce pasiecznej.Metodyka postępowania diagnostycznego w przypadkach podejrzenia o daną jednostkę chorobową jest następująca: Próbki osypu z dennicy po zimowli lub w każdym innym okresie roku: Próbki osypu można badać w kierunku: warrozy, nosemozy i choroby roztoczowej (akarapidozy) - koszt badania jednej próbki w ZHW Katowice wynosi 6,48 zł brutto za wszystkie trzy choroby.Próbki czerwiu pszczelego lub próbki zapasów pokarmu pobieranego w przypadku podejrzenia zgnilca amerykańskiego: Próbki czerwiu lub zapasu pokarmu można badać w kierunku zgnilca amerykańskiego - koszt badania jednej próbki w ZHW Katowice wynosi 23,58 zł brutto.Próbki czerwiu pszczelego pobieranego w kierunku grzybicy: próbki czerwiu badane w kierunku grzybicy - koszt badania jednej próbki w ZHW Katowice wynosi 5,40 zł brutto.

W drugiej części seminarium uczestnicy z wielkim zainteresowaniem wysłuchali interesujące praktyczne zalecenia, Prezesa Remigiusza Pogana. Poniżej prezentujemy streszczenie prezentacji.Należy ustalić rodziny do podkarmiania, do połączenia, gdy są za słabe, ustalić czy wszędzie są matki (obecność czerwiu świadczy o obecności matki). Dobrze docieplić gniazda suchymi matami (chronić przed utratą ciepła). Wylotki zwęzić do 1 cm. (poszerzyć z nadejsciem gorących dni). Rodziny bez matek zlikwidować (dołączyć z innymi). Wolne ule wyczyścić, zdezynfekować, pomalować na zewnątrz, gdyż powinny być gotowe na ewentualną rójkę. Należy zadbać o pójło, by nigdy nie zabrakło w nim wody Jeżeli zła pogoda spowoduje utrudnienie zbiorów nektaru i pyłku, to wynikłe braki uzupełniamy porcją ok. 1 kg ciasta miodowo-cukrowego lub drożdzowo-cukrowego.

Sposób przygotowania 12 dag drożdży piekarniczych wymieszać z 1 kg cukru pudru, zrobić ciasto jak na makaron. Drożdże zawarte w cieście cukrowym stanowią białkowy pokarm pszczół, zastępują pyłek niezbędny przy wychowie czerwiu. Wytypować rodziny pszczele do wymiany matek. Gdyby zaszła potrzeba powiększenia gniazda pod koniec miesiąca, to powiększamy dodając woszczynę. Czas wiosenny wykorzystujemy na sadzenie dodatkowych drzew, krzewów miododajnych i pyłkodajnych wzbogacając nasze pożytki pszczele. Gniazdo poszerzamy, gdy pszczoły obsiadają wszystkie plastry gniazdowe na czarno. Jednorazowo dostawiamy 1 lub 2 plastry ( jasnobrązowy susz, z którego
w ubiegłym roku wygryzło się co najmniej jedno pokolenie pszczół). Należy poszerzać systematycznie i nie dopuścić, aby czerw był na plastrach okrywowych, bo to świadczy o braku miejsca do czerwienia. Poszerzając nie należy wstawiać plastrów między czerw, bo to jeszcze nie pora na „rozdzielenie czerwiu”.

W kwietniu pojawiają się wczesne pożytki, w naszych warunkach są to pożytki rozwojowe.W końcówce miesiąca istnieje niebezpieczeństwo zatrucia pszczół podczas opryskiwania rzepaku, dlatego też przy przeglądach należy zwracać baczną uwagę, czy na dnie ula i przed nim nie widać martwych pszczół. Kwiecień to czas podkarmiania, poszerzania gniazd. W okresie tym narasta pojawianie się chorób pszczelich: nosemozy, roztoczy Varroa destructor. Chore pszczoły są mało ruchliwe, niechętnie też opuszczają ule.

Nasilająca się choroba prowadzi do wymierania rodzin, jeśli dość wcześnie nie zareaguje pszczelarz. W ulach mogą pojawić się spore zapasy pokarmu czy zaziębiony czerw. Należy pamiętać aby plastry takiej rodziny nie podawać innym rodzinom. Zgromadzeni na sali dąbrowscy pszczelarze gromkimi brawami podziękowali organizatorom,w szczególności wykładowcom za osobiste zaangażowanie, profesjonalne i bardzo interesujące przedstawienie powyższych tematów zarówno pod względem merytorycznym jak dydaktycznym, a także za ponadprogramowe seminarium.