Seminarium Pszczelarskie w Będzinie

W dniu 1 marca 2016 r. ŚODR w Częstochowie Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w Będzinie, zorganizował seminarium pszczelarskie, które odbyło się w gmachu Urzędu Miejskiego w Będzinie. Pełnomocnik Prezydenta Miasta Będzina uroczyście rozpoczął część szkoleniową, witając hodowców pszczół, zaproszonych gości i prelegentów. Uczestnikami seminarium byli pszczelarze Śląskiego Związku Pszczelarzy, przedstawiciele Kół Terenowych z Czeladzi, Będzina i Sosnowca.Tomasz Motyka główny specjalista ŚODR w Częstochowie omówił w swoim wykładzie w sposób bardzo interesujący zagadnienie dotyczące „ Roli pszczół w rolnictwie”.

Obecność pszczół na wielkich obszarach upraw niesie za sobą wiele zagrożeń dla pszczelarzy. Wykładowca, przytoczył zebranym statystyki, które mówią, że corocznie w Polsce na skutek niewłaściwie prowadzonej ochrony roślin na samym tylko rzepaku, zatruwanych jest około 200 tys. rodzin pszczelich (około 20%). Straty plonu nasion rzepaku z tej przyczyny szacuje się na około 40.000.000 zł. Zrozumiałe jest, że przy kompleksowej uprawie rzepaku czy roślin sadowniczych, niezbędna jest chemiczna ochrona roślin. Dlatego niezwykle istotne jest dobieranie właściwego środka ochrony roślin bezpiecznego dla pszczół.

Nie tylko dobór, ale i technika stosowania środków ochrony oraz wiedza i przygotowanie zawodowe plantatorów i wykonawców zabiegów, mają w tym względzie ogromne znaczenie. Prelegent przestrzegał  i informował zebranych, że często niewiedza jest przyczyną masowych zatruć pszczół, na skutek nieprzestrzegania okresów prewencji, wykonywania zabiegów na kwitnących plantacjach w porze najintensywniejszego lotu pszczół lub niezwracania uwagi na kwitnienie dziko rosnących roślin, przenoszenie środka ochrony przez wiatr na inne kwitnące plantacje oblatywane przez pszczoły.

W Polsce około 60 gatunków roślin uprawnych bardzo pozytywnie lub pozytywnie reaguje na odwiedzanie przez owady zapylające. Wśród tych roślin jest znaczna grupa, dla których obecność zapylaczy jest bardzo korzystna, chociaż w pewnym stopniu są one samopylne. Do takich roślin należą: rzepak, rzepik, proso, gorczyca, mak, len, łubin żółty, wyka ozima, groch siewny, peluszka, seradela, soja. Zwłaszcza rzepaki mieszańcowe potrzebują pszczół do dobrego zapylenia. Druga grupę gatunków roślin stanowią te, których plon jest uzależniony wyłącznie lub prawie wyłącznie od owadów. Te rośliny to: gryka, słonecznik, lucerna, esparceta, sady owocowe i jagodowe (truskawki, maliny, porzeczki, agrest), warzywa, kapusta na nasiona i inne. Spośród roślin ogrodowych 140 gatunków, w tym 15 gatunków drzew owocowych i krzewów, około 60 gatunków warzyw i ponad 60 gatunków leczniczych roślin uprawnych jest owadopylna. Zapylania wymagają rośliny ozdobne: 50 gatunków drzew, 90 gatunków krzewów i ponad 120 gatunków roślin ozdobnych.

Doktor Dariusz Michalski inspektor, specjalista chorób zakaźnych Powiatowej Inspekcji Weterynaryjnej w Będzinie ,w pierwszym poruszanym temacie omówił sprzedaż bezpośrednią miodu i produktów pszczelarskich oraz akt prawny dotyczący wymagań weterynaryjnych, jakie powinny być spełnione przy sprzedaży bezpośredniej pozyskanych pożytków będących w posiadaniu producenta takich, jak: miód, pyłek pszczeli, pierzga, mleczko pszczele. Prelegent przypomniał, ze osoby mające kontakt z produktami pochodzenia zwierzęcego przy wykonywaniu czynności związanych ze sprzedażą bezpośrednią powinny: przestrzegać zasad higieny w procesie produkcji i sprzedaży, posiadać orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy wymagającej kontaktu z żywnością, wydane na podstawie przepisów o chorobach zakaźnych i zakażeniach, używać czystej, w jasnym kolorze odzieży roboczej, nakrycia głowy zasłaniającego włosy oraz obuwia roboczego, myć ręce przed każdym przystąpieniem do pracy lub po ich zabrudzeniu.

Drugim zaprezentowanym tematem wykładowym był program profilaktyki i bioasekuracji rodzin pszczelich oraz przyczyny pojawiania się chorób takich, jak: warrozy, nosemozy oraz najczęstszych chorób wirusowych: ostry paraliż pszczół (ABVP), choroba zdeformowanych skrzydeł (DWV). Wykładowca przybliżył zachowanie chorych pszczół, które są mało ruchliwe, niechętnie też opuszczają ule. Jeśli dość wcześnie nie zareaguje pszczelarz na niepokojące objawy, nasilające się choroby prowadzą do wymierania rodzin. W swoim wystąpieniu, przypominał że należy więc stosować jak najszybciej profilaktykę przeciw warrozową, stosując zintegrowaną technologię walki z tą chorobą pasożytniczą, czyli stosować naprzemiennie kilka preparatów, które są dopuszczone do obrotu, zgodnie z obowiązującym prawem farmaceutycznym – czyli np: odymiać pszczoły preparatem Apivarol - substancja czynna amitraza (tabletki fumigacyjne - odymianie) do diagnozowania i zwalczania warrozy pszczół miodnych. Jest to bardzo popularny środek w Polsce, łatwy w użyciu, średnio skuteczny. Na dennicę kładziemy białą kartkę. Wieczorem po zakończonych lotach zbieraczek wylot zatykamy gąbką lub innym materiałem. Na kawałku drutu (20 cm z zakrzywieniem na końcu – tak aby tabletka nie spadła), lub na płaskiej łopatce kładziemy jedną tabletkę, po czym ją zapalamy. Kiedy zaczyna się tlić, wsuwamy delikatnie do środka, aby nie zgasła. 20-30 minut wystarczy, roztocze się osypuje i powinniśmy je ujrzeć martwe na białej kartce.

Doktor Michalski zwrócił uwagę zebranym pszczelarzom, aby dobrze zliczyć ilość spadłych pasożytów, zaznaczył również, że szczegółowa instrukcja znajduje się na ulotce Apiwarolu oraz w internecie po wpisaniu nazwy leku w wyszukiwarce na stronie producenta http://biowet.pl/produkt,apiwarol-amitraz. Nie należy odymiać pszczół przy temp. niższej niż +10°C. Drugim, proponowanym przez doktora preparatem, dostępnym na rynku detalicznym, który można stosować naprzemiennie w programie profilaktycznym w celu prawdopodobnego, polepszenia działania i wzrostu skuteczności jest Biowar 500 - substancja czynna: amitraza 500 mg (postać: paski do rozwieszenia). Paski te, stosuje się w ilości 2 na 1 ul. Należy je rozwiesić w uliczkach międzyramkowych, gdzie jest największy ruch pszczół (najlepiej między ramkami z czerwiem). 

Paski należy pozostawić w ulu na okres 6 tygodni a następnie je usunąć. W razie gdyby ruch wewnątrz ula odbywał się z dala od pasków, należy zmienić miejsce ich zawieszenia tak aby znajdowały się one w roju pszczelim i przed ich usunięciem pozostawić przez kolejne 2 tygodnie. Maksymalny okres po jakim należy usunąć paski wynosi 8 tygodni. Pasków nie należy używać ponownie. Zaleca się prowadzić leczenie we wszystkich ulach jednocześnie. Zalecany okres leczenia: po ostatnim miodobraniu (koniec lata/jesień) i na wiosnę przed pierwszym pożytkiem towarowym. Przestrzegać zalecanych okresów leczenia i dawek, a przede wszystkim karencji, szczegółowa ulotka informacyjna o preparacie jest na stronie producenta /http://biowet.pl/produkt, biowar-500-500 mg-pasek. Nie wolno stosować leku, kiedy pszczoły zbierają miód z pożytku i chcemy go odwirować. W trakcie prezentacji rozgorzała ciekawa dyskusja, praktyczna z pszczelarzami.Vice-prezes Koła Pszczelarzy w Czeladzi Józef Kopczacki zwrócił uwagę na średnią skuteczność powyższego leku z tendencją do niskiej. Prelegent dr Dariusz Michalski omówił również skutki nieprzestrzegania artykułu 124a. 1., który mówi że; Kto wprowadza do obrotu lub stosuje niewpisane do Rejestru Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o którym mowa w art. 28, produkty lecznicze weterynaryjne, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.Tej samej karze podlega osoba odpowiedzialna za zwierzęta, która dopuszcza do stosowania u zwierząt produkty lecznicze weterynaryjne niedopuszczone do obrotu.

Rafał Przybyła główny specjalista ŚODR w Częstochowie omówił w swoim wykładzie - praktyczne zastosowanie preparatu kontaktowego, trzeciej generacji Bayvarol, gdyż wielu pszczelarzy uważa, że instrukcja stosowania preparatu jest czymś niepotrzebnym i sami dawkują preparaty na „oko”. Postępowanie takie kończy się upadkami bez względu na kondycję pszczół. Bayvarol jest środkiem kontaktowym, substancja czynna to flumetryna w ilości 3,6 mg w jednym pasku, skuteczność zależy od tego jak często pszczoły będą po nim chodziły i ocierały. Dlatego paski w ilości czterech na rodzinę a dwa na odkład, muszą być zawieszone między uliczkami ramkowymi w pobliżu czerwiu!. Zawieszenie nawet podwójnej ilości pasków np. w górnym korpusie miodni nie przyniesie pożądanych rezultatów.

W celu zwiększenia skuteczności zabieramy jeden plaster w ulach korpusowych, tak aby zrobić pszczołą więcej miejsca, chodzi oto by pszczoły pokryły swoje ciało substancją czynną. Wykładowca zwrócił uwagę że nie wolno tego preparatu zostawiać w ulu na okres zimy. Takie działanie niewłaściwe pszczelarza może doprowadzić do lekooporności. Optymalny czas stosowania preparatu w rodzinach pszczelich to 6-8 tygodni. W celu poprawy kondycji rodzin pszczelich można zastosować preparat Nonosz plusz (Biowet). Stosowanie preparatu  zwiększa odporność rodzin pszczelich na choroby, w szczególności na nosemozę wywoływaną przez Nosema apis i Nosema cerana, szczegóły można znaleźć na http://biowet.pl/produkt,nonosz. Jeżeli pszczelarze w metodzie zintegrowanej chcą stosować kwas mrówkowy, szczawiowy, mlekowy, to najlepiej po ostatnim miodobraniu.

Dr Michał Morelowski z Instytutu Technologii i Wyrobów Naturalnych z Wrocławia w swoim wykładzie „Rola pożytecznych mikroorganizmów w gospodarce pasiecznej”, zaprezentował efekty stosowania probiotycznych mikroorganizmów. A oto kilka z nich: stabilizacja rozwoju rodzin osłabionych, zahamowanie rozwoju chorób już zidentyfikowanych (grzybicy i choroby woreczkowej), zahamowanie ubytku pszczoły lotnej, wydłużenie żywotności pszczół robotnic, poprawienie kondycji rodzin, przyrost ogólnej ilości pszczół w ulu. Rodziny wcześniej zakwalifikowane do bardzo słabych, z objawami chorób, dokonywały oczyszczania komórek w ramkach, pozbywając się tym samym chorej larwy,  w rodzinach ze zdrowymi matkami – matki czerwiły na całej powierzchni ramki.

Prezentowane przez wykładowców tematy zostały zrealizowane w sposób wysoce specjalistyczny. Wykładowcom dziękujemy za zaangażowanie, profesjonalne i bardzo interesujące przedstawienie tematów wykładowych. Stanowi to dla doradców PZDR w Będzinie najlepszy argument do zorganizowania podobnych seminariów i specjalistycznych szkoleń pszczelarskich w najbliższej przyszłości na  które już teraz zapraszamy wszystkich zainteresowanych pszczelarzy, sympatryków, konsumentów miodów oraz pozytków pszczelich.