Pszczelarskie Podsumowanie Miesiąca - Dąbrowskie Seminarium

W miesiącu lutym, ŚODR w Częstochowie Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w Będzinie oraz Stowarzyszenie Pszczelarzy w Dąbrowie Górniczej, zorganizowali tradycyjne seminarium dla hodowców i producentów pszczół, które odbyło się w gmachu Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Górniczej.

Prezes Stowarzyszenia Remigiusz Pogan uroczyście rozpoczął część szkoleniową, witając hodowców pszczół, zaproszonych gości i prelegentów. Uczestnikami seminarium było 43 czołowych hodowców pszczół i producentów miodów z regionu Zagłębia Śląsko-Dąbrowskiego. Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie, miał zaszczyt reprezentować jako prelegent i organizator, autor niniejszego artykułu. Poniżej przedstawiamy tezy prezentowanych wykładów w formie praktycznych zaleceń.

Uczestnicy z wielkim zainteresowaniem wysłuchali interesujących praktycznych zaleceń na miesiąc marzec Prezesa Remigiusza Pogana, który w swoim wystąpieniu mówił, że wiosna dla pszczół zaczyna się już na początku marca. Jest to okres sprawdzający wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne zdobyte wcześniej na pokazach i seminariach. W marcu oceniamy, jak nasze rodziny pszczele zostały przygotowane do zimowli. Wstępnie możemy to ocenić na podstawie oblotu pszczół.

Zdrowe, silne rodziny zwykle się nie spieszą. Oblot masowy trwający około 20 minut, to dobry dla nas znak, bo oznacza, że rodziny są w dobrej kondycji. Oblot słaby wskazuje na głód lub porażenie nosemozą. Uprzedzając oblot pszczół poszerzamy wylotki, na podstawie kontrolowanej i monitorowanej przez pszczelarza prognozy pogody, tak aby je z powrotem zwęzić. Jeżeli temperatura marcowa będzie w granicach 12-14 ⁰C robimy krótki przegląd tych rodzin, które wymagają dokarmienia, pozostałe sprawdzamy szybko by nie schłodzić czerwiu. Jeżeli konstrukcja ula na to nam pozwala możemy wymienić dennice, zastępując je nowymi wyczyszczonymi i wydezynfekowanymi. Tępimy mole, zamykamy i usuwamy ule po padłych pszczołach.

Wiosenny rozwój rodzin pszczelich zależy od zapasu pokarmu, temperatury na którą nie mamy wpływu, dostępu do świeżego pyłku i dostępności wody. Pójło z czystą, najlepiej bieżącą wodą, ustawiamy w miejscu nasłonecznionym. Jeżeli marcowe temperatury pozwolą nam na to, im szybciej tym lepie j- podajemy zapasowe matki lub łączymy rodziny bezmateczne z innymi rodzinami. Dla dobrego i prawidłowego rozwoju czerwiu, bardzo ważne jest ocieplenie gniazd, gdyż obok prawidłowej wilgotności, wymagana temperatura wewnątrz musi wynosić co najmniej 34,5 ⁰C. Prowadzimy obserwacje wylotek, podczas intensywnego wiatru zwężamy je. Jeżeli wykonaliśmy powyższe czynności, przeglądamy, segregujemy, czyścimy ramki, gdyż niedługo będą nam potrzebne ramki z węzą, ponadto przeprowadzamy dezynfekcją szuszoramek.

Gdy marzec jest ciepły, matka coraz intensywniej czerwi, a rodziny powiększają swój stan. Matka potrzebować będzie więcej miejsca na czerwienie. Podajemy w miarę potrzeb ramki z pyłkiem, pierzgą i odsklepionymi zapasami, podkarmiając pszczoły, robiąc równocześnie miejsce na czerw. Dane z przeglądów wykonywanych w ulach i inne czynności w gospodarce pasiecznej notujemy i katalogujemy w swoich zapiskach, będą nam potrzebne do późniejszej analizy. Jeżeli chcemy mieć więcej miodu, musimy zapewnić ciągłość pożytków, o ile te nie występują w bezpośrednim sąsiedztwie stacjonarnej pasieki, musimy porozglądać się w terenie za potencjalnymi pożytkami.

            W drugiej części seminarium zostały omówione niektóre choroby czerwiu. Jeżeli chcemy optymalizować koszty związane z prowadzeniem prawidłowej gospodarki pasiecznej musimy pamiętać, że tylko dbałość o utrzymanie w naszych pasiekach rodzin silnych, zdrowych o wysokiej wydajności technologicznej jest podstawowym czynnikiem, procentującym o zyskowności i rentowności w produkcji pszczelarskiej. Niestety nawet zdrowe rodziny pszczele, które spełniają nasze zamierzone oczekiwania produkcyjne narażone są na działanie czynników biologicznych takich, jak bakterie, wirusy, grzyby, roztocza i pasożyty.

Powyższe czynniki biologiczne zwane patogenami wywołują choroby zakaźne, jednym z nich jest zgnilec amerykański (złośliwy) – choroba bakteryjna – wysoce zaraźliwa. Niezależnie od postępowania bioasekuracyjnego należy przestrzegać zasad higieny w pasiece, prowadzić okresową kontrolę stanu zdrowotnego pasieki, przed wędrówkami sprawdzić zdrowotność pasiek w terenie. Wykluczyć występowanie rabunków, stosować węzę znanego pochodzenia, produkowaną pod nadzorem weterynaryjnym, matki do wymiany powinny pochodzić ze zdrowych pasiek hodowlanych, przy zakupie rodzin, zagospodarowaniu rojów zwracać szczególną uwagę na zdrowotność.

W razie wystąpienia choroby, aby nie dochodziło do rozprzestrzeniania się, należy niezwłocznie dokonać zgłoszenia do powiatowego lekarza wet. oraz zgodnie do zaleceń przystąpienia do likwidacji ogniska zakażenia poprzez spalenie rodzin łącznie z ulami i wyposażeniem lub spalenie wszystkich plastrów z czerwiem i zapasami i podwójne przesiedlenie rodziny. Ponadto zaleca się odkażenie uli i sprzętu, pasieczyska itp. Następnie omówiono jednostkę chorobową jaką jest zgnilec europejski (łagodny), który jest chorobą bakteryjnąą - zaraźliwą.

Należy zapewnić pszczołom odpowiedni pokarm oraz utrzymywanie rodzin silnych o dużej obronności. Dostosować wielkość gniazda do siły rodziny. Gdy jest w rodzinie dużo ramek z czerwiem, to w przypadku wystąpienia chłodów i spadku temperatury nocą, dodatkowo gniazdo ocieplić. Podobnie, jak przy zgnilcu złośliwym, należy przestrzegać higieny, zapewnić dopływ pokarmu i czystej wody, unikać przeglądów w okresie chłodów zapobiegać rabunkom i błądzeniu pszczół.

Poddawać matki wychowane w rodzinach zdrowych. Postępowanie w przypadku przebiega podobnie: pasieczysko zwłaszcza zgnilca amerykański (złośliwego) oraz zgnilca europejskiego (łagodnego) przed zakażonymi ulami posypać wapnem palonym lub polać mlekiem wapiennym 20%, a następnie przekopać na głębokość 30 cm. Starannie oczyszczone  wnętrze ula opalić palnikiem gazowym lub lampą benzynową na głębokość 1-2 cm, następnie ule, ramki, beleczki umyć w 2-3% roztworze sody żrącej i po 15 minutach spłukać czystą woda lub wodą z dodatkiem octu. Nadstawki
i beleczki przetrzymywać we wrzącym roztworze 2% sody żrącej. Można stosować ogólnie dostępne i dopuszczone preparaty weterynaryjne przeznaczone w gospodarce pasiecznej.

Zaproponowana formuła seminarium pszczelarskiego, składająca się z części wykładowej, forum dyskusyjnego stwarza wielkie pole wymiany doświadczeń, spostrzeżeń oraz praktycznych rozwiązań między jej uczestnikami. Prezentowane przez wykładowców tematy seminaryjne wywoływały żywą dyskusje wśród zabranych słuchaczy, co świadczy, że założone przez organizatorów tezy wystąpień zostały zrealizowane i przekazane zainteresowanym pszczelarzom w sposób prawidłowy, treściwy i wysoce specjalistyczny.

Zgromadzeni na sali dąbrowscy hodowcy pszczół gromkimi brawami podziękowali organizatorom, a w szczególności wykładowcom, za osobiste zaangażowanie, profesjonalne i bardzo interesujące przedstawienie powyższych tematów, zarówno pod względem merytorycznym, jak dydaktycznym, a także za ponadprogramowe seminarium.