Zadrzechnia fioletowa (Xylocopa violacea) to owad z rodziny pszczołowatych, który występował w Polsce do 1935 roku na nielicznych stanowiskach. Później nie odnotowywano jego obecności  dlatego na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce z 2002 roku został umieszczony jako wymarły. Jednak od 2015 roku, prawdopodobnie wraz z ocieplaniem się klimatu, ponownie odnotowywano w Polsce pojedyncze egzemplarze tego ciekawego owada i obecnie jest on objęty ochroną gatunkową.

Jest to duża, pękata pszczoła o długości ciała nawet 4 cm, a w związku z tym owady te są zaliczane do największych polskich błonkówek! Ubarwiona na czarno z czarnym owłosieniem oraz ciemnymi, fioletowo połyskującymi skrzydłami zyskała przydomek „czarnej pszczoły”.

Zadrzechnie mogą pojawić się maju w szczególności na murawach kserotermicznych, wrzosowiskach oraz na ciepłych, nasłonecznionych obrzeżach lasów. Samice zbierają pyłek i nektar z 17 gatunków roślin, należących do 10 rodzin. Najliczniej obserwowane są na kwiatach groszku pachnącego, szałwii, glicynii, robinii akacjowej, soi warzywnej i żmijowca zwyczajnego. W przeciwieństwie do pszczoły miodnej prowadzą samotny tryb życia, podobnie jak pszczolinki czy murarki i są usposobione spokojnie i nie stanowią zagrożenia dla człowieka. Zadrzechnia zakłada gniazda w suchym drewnie pni obumarłych drzew lub ich grubszych konarów, dlatego dla skutecznej ochrony gatunek ten wymaga zachowania starodrzewów, zwłaszcza drzew suchych.

Jeśli napotkacie „Czarną pszczołę” możecie wykonać zdjęcie i przesłać je Fundacji Natura i Człowiek na adres mailowy Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.. Fundacja zajmuje się edukacją związaną z występowaniem i rolą ekologiczną pszczół i trzmieli, a także inwentaryzacją stanowisk ich występowania.