Podczas wizyty studyjnej „Dobre praktyki funkcjonowania gospodarstw społecznych
w sieciach współpracy na przykładzie Social Farming Ireland” uczestnicy z całej Polski mogli się dowiedzieć jak funkcjonują gospodarstwa opiekuńcze w Irlandii, które tutaj nazywane są gospodarstwami społecznymi.
     Przypomnijmy, że w wielu krajach Europy istnieją organizacje zrzeszające „zwyczajne” gospodarstwa rolne, których właściciele – rolnicy, na co dzień zajmujący się uprawą roślin czy hodowlą zwierząt, przyjmują osoby starsze, niepełnosprawne umysłowo lub fizycznie, a także młodzież i dzieci z różnymi zaburzeniami. Te osoby przebywając w gospodarstwie i uczestnicząc w codziennym życiu farmy często doświadczają stopniowego powrotu do zdrowia, czasem nie tylko psychicznego, ale i fizycznego. Dodajmy, że podczas wizyty w gospodarstwie wszystkie ich aktywności są dostosowane do ich możliwości, biorąc pod uwagę: stan zdrowia, wiek, czy zainteresowania.
W różnych krajach modele funkcjonowania takich gospodarstw wyglądają inaczej.

Model irlandzki
     W Irlandii, którą odwiedziliśmy, rolnicy (ok. 200 gospodarstw) są zrzeszeni w stowarzyszeniu pozarządowym Social Farming Ireland, które powstało w ramach programu LEADER.
Głównym założeniem tej organizacji jest oferowanie osobom znajdującym się w niekorzystnej sytuacji społecznej, fizycznej, umysłowej lub intelektualnej możliwości spędzenia czasu w rodzinnym gospodarstwie rolnym w zdrowym, wspierającym i włączającym środowisku. Przy czym, gospodarstwo to nie jest wyspecjalizowanym gospodarstwem zajmującym się przetwarzaniem; pozostaje raczej typowym gospodarstwem rolnym, w którym osoby potrzebujące wsparcia mogą skorzystać z budowania relacji poprzez działalność rolniczą w środowisku nieklinicznym, co oznacza, że osoba może zdecydować się na spędzenie określonej ilości czasu w gospodarstwie, uczestnicząc w zajęciach, które mogą ją interesować, takich jak ogrodnictwo, opieka nad zwierzętami lub zajęcia w domu, takie jak pieczenie chleba lub robienie dżemów, często także są to po prostu spacery: do lasu czy nad jezioro. Działalność w zakresie rolnictwa społecznego odbywa się w bezpiecznym i wspierającym środowisku, biorąc pod uwagę indywidualne zdolności, pragnienia i zainteresowania. Działania są skoncentrowane na zachęcaniu uczestników do nawiązywania kontaktów towarzyskich, zdobywania pewności siebie i budowania relacji według zasady, że rolnictwo społeczne koncentruje się na potencjale ludzi, a nie na ograniczeniach. Uczestnicy tych zajęć mogą czerpać korzyści terapeutyczne, ale nie jest to główny cel, a rolnicy nie odgrywają roli terapeutów. Rolnictwo społeczne wspiera ludzi w prowadzeniu normalnego życia, interakcji ze społecznością i środowiskiem, rozwijaniu ich potencjału.
     Warunki, które musi spełnić rolnik, aby przynależeć do tego stowarzyszenia to: zaliczyć kurs przygotowujący do prowadzenia gospodarstwa społecznego, przejść audyt bezpieczeństwa gospodarstwa (co jakiś czas jest powtarzany), mieć wykupione odpowiednie ubezpieczenie oraz posiadać podstawową infrastrukturę, tzn. łazienkę oraz pomieszczenie, w którym wspólnie można spędzić czas np. kuchnię lub salon. Wizyta w gospodarstwie jest jedna w tygodniu dla danej osoby lub grupy osób (max 3), więc podejście rolnika do osoby przyjeżdżającej na zajęcia jest bardzo indywidualne. Czas takiego turnusu to 8 do 12 tygodni. Często zdarza się, że dana osoba jeszcze raz chce spędzić na danej farmie kolejny turnus. Jeżeli jest taka potrzeba, to danemu pacjentowi towarzyszy przez cały pobyt opiekun. Co do aktywności w gospodarstwie, to obejmują one podstawowe proste czynności, np. karmienie zwierząt, porządki w obejściu i u zwierząt, malowanie płotów, sadzenie, zbiór owoców, układanie drewna, itp. – wszystko dostosowane do możliwości osoby, która przyjeżdża do rolnika. Czas pobytu na farmie jest dostosowany do predyspozycji uczestnika programu i zazwyczaj trwa klika godzin. Jeśli chodzi o transport na farmę, to w zależności od przypadku podjeżdża po te osoby gospodarz, czasem podopieczni sami dojeżdżają, a czasem jest to transport szpitalny. Ma to miejsce, wtedy, kiedy na stałe ktoś jest umieszczony w szpitalu. Pobyty na farmie są odpłatne, ale pokrywane przez instytucje, które kierują swoich podopiecznych do zrzeszonych gospodarstw.
      To w skrócie kwintesencja sposobu działania gospodarstw społecznych, które istnieją w Irlandii. Obecnie, w Polsce jeszcze na stałe takie gospodarstwa nie istnieją, ale wiemy, że jest potrzeba, aby powstały. Wypowiedzi gospodarzy czy to z Irlandii, Polski, czy innych krajów wskazują, że osoby, z różnymi dysfunkcjami, które przyjeżdżają do takich gospodarstw rolnych pomału nabierają samodzielności, otwierają się, nabierają chęci do życia, w skrócie - zdrowieją psychicznie, a niekiedy i fizycznie. W dobie zagrożeń spowodowanych wyczerpaniem psychicznym, depresją, uzależnieniami, itp. kontakt z przyrodą, zwierzętami jest jak najbardziej wskazany i przynosi zamierzone efekty – to widzieliśmy na własne oczy i mamy nadzieję, że znajdzie się sposób, żeby rolnictwo społeczne zaistniało na stałe w Polsce.

Źródło: www.socialfarmingireland.ie