Zapowiedzią nadchodzącego końca zapustów jest czwartek – od tłustych biesiad zwany tłustym. Od wieków dzień ten nie może się obejść bez tradycyjnych pączków, które kiedyś smażono w każdym polskim domu: „Powiedział nam Bartek, że dziś tłusty czwartek, myśmy uwierzyli, pączków nasmażyli”. Tłustoczwartkowymi przysmakami były także: chrust, bałabuchy (pszenne bułeczki polanę roztopioną słoniną ze skwarkami), hreczuszki, oładki, raczuchy – placki wypiekane z gryczanej mąki, plińce oraz słodkie racuchy.

Przepisy:

Pączki polskie

 1i/2 szklanki mąki,

30 g drożdży,

6 żółtek,

ćwierć szklanki cukru,

7 łyżek masła,

łyżka czystej wódki,

szklanka przegotowanego ciepłego mleka,

¾ łyżeczki soli,

łyżka cukru,

otarta skórka z 1 cytryny,

smalec do smażenia,

konfitura z róży do nadziewania,

cukier puder wymieszany z wanilią

Laskę wanilii kroimy na mniejsze kawałki, wkładamy do cukru pudru, zostawiamy na kilka dni. Drożdże ucieramy z łyżką cukru, dolewamy ćwierć szklanki mleka, przykrywamy, zostawiamy w cieple. Z cukru i żółtek ucieramy puszysty kogel mogel, dokładnie mieszkamy z pozostałym mlekiem. Ogrzaną mąkę i sól przesiewamy do miski, wlewamy żółtka z mlekiem, drożdże, dodajemy otartą skórkę z cytryny, dokładnie mieszamy, dodajemy wódkę, a później wyrabiamy ciasto aż stanie się gładkie i lśniące. Przykrywamy i zostawiamy w cieple do wyrośnięcia. Lekko natłuszczonymi dłońmi odrywamy małe kawałki ciasta, rozpłaszczamy na dłoni, nakładamy konfiturę z róży, zbieramy ciasto wokół konfitury, sklejamy dokładnie, aby utworzyła się niewielka kula. Układamy (zlepioną stroną do dołu) na posypanej mąką serwecie, przykrywamy ściereczką, zostawiamy do wyrośnięcia. Gdy podrosną przewracamy na drugą stronę, przykrywamy i ponownie zostawiamy na chwilę. W płaskim rondlu z grubym dnem mocno rozgrzewamy smalec. Sprawdzamy wrzucając kawałek ciasta – jak się zrumieni, można smażyć pączki. Na gorący smalec wkładamy partiami pączki, smażymy na średnim ogniu bez przykrycia. Gdy się zrumienią z jednej strony, obracamy. Smażenie pączków bez przykrycia sprawia, że po obróceniu wypływają wyżej, a w środku tworzy się równiutka jaśniejsza obrączka. Po wyjęciu osączamy nadmiar tłuszczu, posypujemy przesianym cukrem pudrem.

Kreple, czyli faworki na winie

3 jajka

1-11/2 szklanki mąki

1-2 łyżki masła,

3-4 łyżki cukru,

pół szklanki białego wina,

tłuszcz do smażenia,

cukier puder do posypania

Do przesianej na stolnicę mąki dodajemy masło, siekamy nożem na piasek, dodajemy pozostałe składniki i doskonale wyrabiamy ciasto jak na pierogi, po czym mocno wybijamy wałkiem aż utworzą się pęcherzyki powietrza. Ciasto przykrywamy i pozwalamy mu odpocząć na 1-2 godziny. Rozwałkowujemy na lekko posypanej mąką tortownicy, kroimy w cienkie paski, każdy nacinamy w środku i jeden koniec przeciągamy przez rozcięcie. Wkładamy partiami na silnie rozgrzany tłuszcz, aż się zrumienią, przewracamy na drugą stronę. Usmażone osączamy z nadmiaru tłuszczu na papierowym ręczniku, posypujemy cukrem pudrem.

Kartoflane plińce zapustne

11/2 dużych ziemniaków

2 surowe jajka,

3-4 łyżki mąki,

duża cebula,

sól,

pieprz,

tłuszcz do smażenia – olej lub smalec

Obrane umyte i osuszone ziemniaki ścieramy na tarce, odciskamy sok, dodajemy startą na tarce cebulę, wbijamy jajka, dodajemy mąkę. Dokładnie mieszamy, doprawiamy solą i pieprzem. Na patelni mocno rozgrzewamy tłuszcz, nakładamy łyżką niewielkie placki, smażymy z obu stron na złoty kolor.

Na podstawie: „Polskie tradycje świąteczne” – Hanna Szymanderska