Styczniowe seminarium pszczelarskie
-aktualna problematyka w sezonie 2018
-relacja z wykładów

Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie Powiatowy Zespół Doradztwa Rolniczego w Będzinie oraz Stowarzyszenie Pszczelarzy w Dąbrowie Górniczej, zorganizowali 3 stycznia br. tradycyjne inauguracyjne seminarium dla pszczelarzy, rozpoczynające sezon szkoleniowy 2018, którego uczestnikami było 58 czołowych hodowców pszczół z regionu Zagłębia Śląsko-Dąbrowskiego. Śląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Częstochowie, miał zaszczyt reprezentować jako prelegent i organizator, autor niniejszego artykułu.

Część dydaktyczna przyjęła formułę forum dyskusyjnego, wykładów i prezentacji. W wystąpieniach brali udział: Prezes Ryszard Witczak, Remigiusz Pogan, Kazimierz Dacewicz, Edward Haraziński, Wiesław Stefanik ,Halina Kaczmarzyk, Teresa Tomasik, , Stanisław Majda, Dariusz Pajdak.

Prezentowano tematy związane z aktualną problematyką w gospodarce pasiecznej: opieka nad dobrze zazimowaną pasieką, przechowywanie "suszu" i wosku, prace związane z naprawą i konserwacją sprzętu pszczelarskiego, ekologiczne sposoby zwalczania chorób pszczół.

Luty zasadniczo, pod względem klimatycznym, nie różni się od stycznia. Zdarza się, że luty bywa mroźniejszy od stycznia, ale bardzo często, bywa że temperatura, zwłaszcza w dzień, utrzymuje się powyżej zera. W poprzednim sezonie przy łagodnej zimie, się zdarzały się obloty. Poniżej prezentujemy reasumpcję wystąpień.

Nauka Praktyce Pszczelarskiej. Instytut Weterynaryjny Państwowy Instytuty Badawczy w Puławach: w ramach programu wieloletniego przyjętego na lata 2014-2018 „Ochrona zdrowia zwierząt i zdrowia publicznego, realizuje "Monitorowanie stanu zdrowotnego i strat rodzin pszczelich w krajowych pasiekach.", program ma na celu poszerzenie wiedzy o ryzyku występowania chorób zakaźnych w rodzinach pszczelich.

W ramach programu wieloletniego "Działania na rzecz poprawy konkurencyjności i innowacyjności sektora ogrodniczego, z uwzględnieniem jakości i bezpieczeństwa żywności oraz ochrony środowiska naturalnego",

Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach w latach 2015-2020 realizuje następujące zadania dotyczące pszczelarstwa: -Hodowla i chów pszczół oraz dzikich owadów zapylających, -Ocena bioróżnorodności owadów zapylających i pożytków pszczelich, -Doskonalenie technologii pasiecznych w kontekście występowania i eliminacji niekorzystnych czynników, uwarunkowań ekonomicznych i jakości produktów pszczelich, -Zaprószenie produktów pszczelich pyłkiem kukurydzy oraz analiza wykorzystania pożytku nektarowego z dobrych roślin pożytkowych przez rodziny pszczele.

Ograniczenie Ryzyka Następstw Stosowania Środków Ochrony Roślin. Opracowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Krajowy Plan Działania obejmuje szereg zadań i inicjatyw ograniczających negatywny wpływ pestycydów na pszczoły, do których możemy zaliczyć między innymi:

---upowszechnianie zasad integrowanej ochrony roślin,
---promowanie dobrych praktyk bezpiecznego stosowania środków ochrony roślin, ---utworzenie systemu zbierania i analizy danych o przypadkach zatruć pszczół środkami ochrony roślin,
---zapewnienie efektywnego nadzoru nad stosowaniem środków ochrony roślin,
---podnoszenie świadomości społeczeństwa odnośnie środków ochrony roślin.

Przypadki stwierdzonych nieprawidłowości w zakresie stosowania środków ochrony roślin należy zgłaszać do Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa (PIORiN).

Szczegółowa instrukcja postępowania w przypadku podejrzenia zatrucia pszczół środkami ochrony roślin, w tym metodyka przy pobieraniu próbek do badań laboratoryjnych, znajduje się na stronie Państwowego Instytutu Weterynaryjnego - Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach
(www.piwet.pulawy.pl) w zakładce "zatrucia pszczół”.

Biorąc pod uwagę, że przyczyny wymierania rodzin pszczelich mogą być złożone i nie dotyczą tylko zatruć powodowanych przez nieprawidłowe stosowanie środków ochrony roślin, Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, w wielu przypadkach, nie jest w stanie samodzielnie ustalić przyczyny upadków pszczół.

Ważną informacją, którą warto wiedzieć jest, to że, niezależnie od prowadzonego przez PIORiN urzędowego postępowania wyjaśniającego, poszkodowany pszczelarz osobiście zawiadomienia właściwy terenowo urząd gminy. Zgodnie ustawą z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. 2016 poz. 446), do zakresu działania tej jednostki samorządowej należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym.

Poszkodowany pszczelarz zwracając się do organu gminy, powinien wnioskować o powołanie komisji, której celem będzie kompleksowe i obiektywne rozpatrzenie zaistniałej sytuacji.

W skład komisji powinni wejść między innymi: ---pracownik Urzędu Gminy lub Miasta (pożądane, jako przewodniczący komisji), ---pracownik Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Roślin i Nasiennictwa; ---pracownik Powiatowego Inspektoratu Weterynarii (lekarz weterynarii); ---przedstawiciel Polskiego Związku Pszczelarstwa i / lub rzeczoznawca do ustalenia strat w pasiece.

Działania informacyjne, dotyczące prawidłowego stosowania środków ochrony roślin, niezbędne dla ograniczenia ryzyka dla zapylaczy, w tym między innymi metodyki integrowanej ochrony poszczególnych upraw oraz inne narzędzia do bezpiecznego planowania i wykonywania zabiegów, są udostępniane w specjalnym serwisie internetowym Platforma Sygnalizacji Agrofagów (www.agrofagi.com.pl). W serwisie tym, jest wyodrębniony blok tematyczny przeznaczony ochronie owadów zapylających.

Dostrzegając rolę zapylaczy w ekosystemie oraz występujące zagrożenia, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, we współpracy z instytutami naukowymi, pszczelarskimi organizacjami branżowymi, ośrodkami doradztwa rolniczego, a także z organizacjami rolniczymi, podejmuje szereg kompleksowych działań mających na celu eliminację ryzyka dla pszczół wynikającego ze stosowania środków ochrony roślin.

Reasumując należy stwierdzić że, słusznym wydaje się, dążenie do wdrożenia najlepszych praktyk, związanych ze stosowaniem środków ochrony roślin, gdyż w ten sposób ograniczamy do minimum skutki ewentualnego ryzyka, wynikające z ich użycia.

Możliwości Wsparcia Finansowego dla Pszczelarzy. W ramach realizacji Krajowego Programu Wsparcia Pszczelarstwa w Polsce na lata 2017/2018, 2018/2019, ( którego zadania agencji płatniczej w zakresie dotyczącym realizacji wsparcia pszczelarstwa wykonuje Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.) refundacji podlegają, między innymi, koszty: --szkoleń i konferencji pszczelarskich (refundacja 100 %), --zakupu nowego sprzętu pszczelarskiego (miodarek, odstojników, dekrystalizatorów, stołów do odsklepiania plastrów, suszarek do suszenia obnóży pyłkowych, topiarek do wosku, urządzeń do kremowania miodu, refraktometrów, wózków ręcznych do transportu uli, wialni do pyłku, uli lub ich elementów) (refundacja nie więcej niż 60 % ceny jednostkowej) – ze wsparcia może korzystać pszczelarz który jest posiadaczem co najmniej 10 rodzin pszczelich, --zakupów środków leczniczych warrozobójczych oraz nabycie środków do walki z warrozą wymienionych w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ,w przypadku pasiek, których właściciele posiadają certyfikat produkcji metodami ekologicznymi. Refundacja nie więcej niż 90 % - wsparcie mogą otrzymać pszczelarze bez względu na ilość posiadanych pni pszczelich, --zakupu przyczep (lawet) do przewozu uli, wag pasiecznych, urządzeń dźwigowych do załadunku i rozładunku uli (refundacja nie więcej niż 60% ceny jednostkowej) - wsparcie mogą otrzymać pszczelarze posiadający co najmniej 30 pni pszczelich.

Zakupu ładowarek, mini ładowarek oraz innych wózków samojezdnych do załadunku uli (refundacja nie więcej niż 60 % ceny jednostkowej) - wsparcie mogą otrzymać pszczelarze posiadający co najmniej 150 rodzin pszczelich; --zakupu matek pszczelich o znanej wartości użytkowej, pakietów oraz odkładów pszczelich z takimi matkami (refundacja nie więcej niż 70 % ceny jednostkowej) - pszczelarz w danym sezonie nie może otrzymać więcej matek, pakietów lub odkładów pszczelich łącznie, niż 50 % liczby posiadanych przez niego rodzin pszczelich, --analiz właściwości fizyko-chemicznych oraz analizy pyłkowej miodu (refundacja 80) - wsparcie mogą otrzymać pszczelarze posiadający co najmniej 10 pni pszczelich. W ramach PROW 2014-2020 przewidziano kilka możliwości dofinansowania pszczelarzy. „Modernizacja gospodarstw rolnych.

W ramach poddziałania "Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych", typ operacji "Modernizacja gospodarstw rolnych" producenci rolni, w tym pszczelarze mogą realizować inwestycje wspierające konkurencyjność i rentowność gospodarstw rolnych m.in. w obszarze związanym z racjonalizacją technologii produkcji, wprowadzeniem innowacji, zmianą profilu produkcji, zwiększeniem skali produkcji, poprawą jakości produkcji lub zwiększeniem wartości dodanej produktu.

Pomoc może być przyznana m.in. wnioskodawcy- pszczelarzowi, który jest posiadaczem samoistnym lub zależnym gospodarstwa rolnego w rozumieniu Kodeksu cywilnego, o powierzchni użytków rolnych co najmniej 1 ha i nie więcej niż 300 ha lub nieruchomości służącej do prowadzenia produkcji w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, w tym pasieki powyżej 80 rodzin.

Rolnik, pszczelarz w ramach inwestycji, może zrefundować m.in. koszty budowy lub modernizacji budynków lub budowli, koszty zakupu (w tym również instalacji) lub nowych maszyn i wyposażenia. Wsparcie ma formę refundacji części kosztów poniesionych, nie więcej jednak niż: 60 % kosztów kwalifikowalnych operacji realizowanych przez młodych rolników oraz inwestycji zbiorowych, albo 50% kosztów kwalifikowalnych w przypadku pozostałych operacji, i nie mniej niż 30% kosztów kwalifikowalnych. Maksymalna wysokość pomocy dla jednego pszczelarza i na jedno gospodarstwo, w okresie realizacji Programu, wynosi 200 tys. zł (w tym, na inwestycje związane z produkcją pszczelarską, np. zakup sprzętu). Pomoc może być przyznana na operacje o planowanej wysokości kosztów kwalifikowalnych powyżej 50 tys. zł. Kolejny nabór wniosków o przyznanie pomocy dla opisanego zakresu, zgodnie z harmonogramem planowanych naborów wniosków, zaplanowano w I kwartale 2018 roku.

Na zakończenie seminarium zaprezentowane zostały propozycje bloków tematycznych i tematyka szkoleniowa która będzie prezentowana w roku 2018. Prezes Stowarzyszenia Ryszard Witczak skierował otwarte zaproszenie do wszystkich pszczelarzy, którzy chcieli by podnosić systematycznie poziom swojej wiedzy pszczelarskiej i podjąć działania na rzecz ratowania pszczół, dla dobra śląskiego pszczelarstwa. Kontakt PZDR Będzin 322677435, Stowarzyszenie Pszczelarzy w Dąbrowie Górniczej (Prezes 698-888-638).